Ik moest ineens denken aan Martin Buitenhuis op Pinkpop 1995. Van Dik Hout was toen nog een stel jonge honden, dat zelfs door de pers toegejuicht werd. Ze hadden dan ook een toekomstige nederpopklassieker in handen, waar niemand omheen kon. Op Pinkpop werd de band van de reservebank gekatapulteerd naar het hoofdpodium. Ik weet nog dat ik het verbazingwekkend goed vond. Het hoogtepunt was natuurlijk Stil In Mij, een langgerekte versie. En vlak voor zijn laatste uithaal stootte Buitenhuis vanuit zijn tenen een godslasterlijke kreet uit. Nou nou, dacht ik toen, beschaafd als ik opgevoed ben, maar achteraf leek het me ook wel weer op zijn plaats. Het is zo – godverdomme – stil in mij.
Die hartenkreet flitste gisteravond even langs toen Stil In Mij werd gezongen tijdens The Passion, een mediaspektakel vanaf de markt in Gouda, waarbij de laatste uren van Jezus Christus vertolkt worden in popliedjes. In Manchester ging dat met de Happy Mondays, Stone Roses en Joy Division, in Gouda met Marco Borsato, De Dijk, André Hazes, en natuurlijk Van Dik Hout’s ‘Stil In Mij’. Terwijl een processie van ‘echte mensen’ een lichtgevend kruis door de straten draagt, verzamelt Jezus zijn discipelen voor de America Today in het winkelcentrum. Judas koopt nog snel even een Snickers bij de snackbar. Jezus zelf rekent er even later twee droge broodjes af, om straks te breken bij het laatste avondmaal.
Ouderwetse amateurtoneel knulligheid
Ik heb vanaf de eerste scène met een gefascineerd zitten kijken. In het eerste shot als zien we Syb van der Ploeg – Jezus – op de fiets door de stad, geflankeerd door twee breed glimlachende discipelen. Het heeft een ouderwetse amateurtoneel knulligheid. Of Van der Ploeg een goede zanger is, daar kunnen we over discussieren, maar dat acteren niet tot zijn talenten behoort, dat is overduidelijk. Dat geldt voor de meeste deelnemers, maar vooral is het een keuze van de regisseur. De telefoon van Judas die afgaat tijdens het avondmaal (hoe onbeschoft), roddelkoningin Wilma Nanninga die als viswijf uit het raam naar Petrus roept dat hij toch ook bij die Jezus van Nazareth hoort; we zien vanavond een staaltje overacting waar Chantal Janzens musical awards niks bij zijn. Het doet denken aan de keuzes die de leraar van groep acht moet maken bij de samenstelling van de schoolmusical. Liever iemand die toon kan houden en niet zo goed kan acteren in de hoofdrol dan andersom. En omdat de middelen beperkt zijn, blijft voor de rol van Pontius Pilatus iemand over die in geen van beide goed is: Wilbert Gieske, jarenlang succesvol als Robbert Alberts in GTST.
#passiongouda
En toch vonden veel mensen het prachtig. Bijna een miljoen mensen keken, bijna 20.000 live in Gouda. Honderden tweets raasden voorbij op #passiongouda. Dit project zou Jezus teruggeven aan de mensen, in plaats van alleen aan de christenen. Dat lijkt me inderdaad precies de doelstelling van de makers. Met hits die iedereen kent, met een fantastische productie (cranes, heli-shots, een fabelachtige lichtshow), recht in het hart van het grote publiek. Niet onbelangrijk: met enkel Nederlandstalige liedjes en met een typisch Hollandse stad als decor. Gouda, stad van kaas en kaarsen. Als Jezus ook nog vis gedeeld had met zijn discipelen, dan was dat Hollandse Nieuwe geweest, met vlaggetjes. Het is een niet te stuiten rage in medialand, simpelweg omdat het werkt.
Die liedjes hebben allemaal maar heel zijdelings met het paasverhaal te maken. De meeste gaan over de liefde (Is Ook Schitterend’s ‘Altijd Wel Iemand’, André Hazes’ ‘Geef Mij Je Angst’, Ruth Jacott’s ‘Blijf Bij Mij’), of breder: de manier waarop wij mensen met elkaar om dienen te gaan (Frank Boeijen’s ‘Zwart Wit’, The Scene’s ‘Iedereen Is Van De Wereld’). Het allerbest, het onbetwiste klapstuk, is ‘De Bestemming’ van Marco Borsato, een lied over niets minder dan de zin van het leven. In de meest seculiere vorm:
Ik lig op m’n rug in het gras
En aanschouw de maan
Ik vraag haar of zij misschien weet
Waarom wij bestaan
Waarom we worden geboren
En straks weer gaan
Maar ze zwijgt
En kijkt me lachend aan
Existentiële twijfel
Het is een lied over existentiële twijfel, met de blik omhoog, maar niet per se naar God. Dat mag. Ook onder christenen is twijfel een geaccepteerd verschijnsel geworden. Je hoeft niet alles te geloven, je mag aannemen wat je wilt. Je mag ervan overtuigd zijn dat God jouw vriend is en een persoonlijke band met je onderhoudt. Maar als jij dat niet zo voelt, dan hoeft dat niet. Het biedt openingen naar andere religies. Zie ook de zogenaamd spontane interviewtjes in de uitzending met toevallige voorbijgangers, een Joodse, een moslim en een ongelovige met een moslimvader en een katholieke moeder (of andersom, hou me ten goede). Allemaal beamen ze dat het paasverhaal elementen heeft waar ook zij zich in herkennen. Het is een grabbelton van universele menselijke wijsheden. En wat kun je daar met goed fatsoen op tegen hebben? Niets, eigenlijk. Liefde, warmte, eenheid, tolerantie en verdraagzaamheid, dat kan een land als Nederland best wat meer gebruiken. Niet voor niets wordt in de uitzending expliciet verwezen naar de slechte reputatie van de stad Gouda op dat gebied. Maar soms zou je willen dat de oud-testamentische God eens stevig met zijn vuist op tafel zou slaan en een eind zou maken aan dit soort slappe praat. IK heb de wereld geschapen, IK maak hier de dienst uit, en niemand anders. Begrepen?!
En zo verbeelden de EO en de RKK het geloof zoals het anno 2011 voor veel mensen is, een lopend buffet van prachtig opgemaakte, voor iedereen herkenbare gemeenplaatsen. All you can eat. Wat er niet lekker uit ziet, schep je gewoon niet op. En als er toch een taai stukje bij zit, dan leg je dat gewoon op de rand van je bord.
The Passion Gouda kun je hier terugkijken.
