In een feel-good-wereld zijn een aantal zaken moeilijk of niet bespreekbaar en kijken we liever de andere kant op. Zo zijn te confronterende foto’s of berichten voor Facebook reden posts te verwijderen of accounts te sluiten. En in het echte leven hebben we het liever niet over de echt pijnlijke onderwerpen als de dood.
Ook hebben we het liever niet over depressies. Daar zijn pilletjes voor en dan voelt de persoon zich meteen stukken beter. Dat een depressie ook nut kan hebben in persoonlijke ontwikkeling of het aankaarten van grote bedreigingen voor de maatschappij, is dan ook geen onderwerp van discussie. Onze pijngrens is wel heel laag.
Maar het grootste taboe is en blijft zelfmoord. Het onderwerp is ongemakkelijk omdat het niet alleen over de dood gaat maar ook over ons. Zijn wij waakzaam en menselijk genoeg naar onze omgeving? Proberen we nog op te komen om die zaken te veranderen die het leven van mensen kan ontwrichten? Gaan er misschien structureel zaken mis in de maatschappij?
Dus hebben we het er maar niet over of we slikken nog maar eens een pilletje om ons beter te voelen. Media zwijgen er liever over ‘omdat anders meer mensen zelfmoord gaan plegen’. Maar door de bank genomen beëindigen ieder jaar zo’n 1500-1700 mensen in Nederland hun leven. In Europa zijn dat er zo’n 75.000. Dus de harde realiteit is dat het al veel gebeurt en een dijk van probleem is.
Theaterwerk Spiriet probeert het taboe te doorbreken met hun toneelstuk Eindeloos die woensdag in première ging. Het verhaal draait om een jongen, die onvoldoende aansluiting bij het leven voelt en voor een aanstormende trein springt. Zijn broer, zelf machinist, wordt heen en weer getrokken tussen zijn moeder die het leed geen plaats kan geven en zijn vrouw die de draad wil op te pikken.
Door ook gesprekken tussen de jongen en de psychiater weer te geven, wordt de pijnlijkheid van de problematiek heel duidelijk. Het geeft het enorme drama weer van zowel de zelfmoordenaar als ook de gevolgen van een zelfmoord voor de achterblijvers van wie het leven verwoest is. In combinatie met de humor is het stuk ook een echte aanrader om eens bij een ongemakkelijke realiteit te staan.
De groep is erin geslaagd een avond te vullen met stof tot nadenken in plaats van plat entertainment te leveren. Omdat een vriendin vorig jaar zelfmoord pleegde, vond ik de avond ook ongemakkelijk. Maar met zulke aantallen kennen we allemaal wel iemand die zichzelf van het leven heeft beroofd.
Misschien moeten we als maatschappij wat meer ruimte geven aan mensen, waarmee het eventjes niet goed gaat. Niet te snel met pilletjes alles afdekken, maar eventjes oog hebben voor wat er echt speelt. En misschien moeten we ook eens stoppen met eufemistisch spreken. Eerder kreeg de trein waarin ik zat ‘een aanrijding met een persoon’. Nee hoor: er sprong iemand voor en dat is gewoon verschrikkelijk.
