“Ik ga het niet beter weten dan de Bijbel zelf. Geloof is niet een kwestie van een eigen mening hebben.” Het zijn de woorden van hulpbisschop Rob Mutsaerts uit Den Bosch, afgelopen maandag in De Volkskrant. Het bisdom is in conflict met haar parochianen, maar Mutsaerts doet er gewoon een schepje bovenop. “Noem mij maar conservatief, noem mij maar orthodox”, zegt hij. De Bijbel weet het beter. De hulpbisschop is een belediging voor het vernuft van de schepper. God gaf ons hersenen, maar Rob Mutsaerts weigert ze te gebruiken. Alles staat toch al in de Bijbel, dus waarom zou hij?
Paul Cliteur noemt dat de Goddelijke bevelstheorie. God is groot, alwetend en almachtig, dus dat maakt zijn woorden onbetwistbaar, nieuwe inzichten ketterij, twijfel ongeloof, en een kritische geest het werk van de duivel. Voor de 81-jarige priester die al 46 jaar samenwoont met zijn vrouw is geen genade. Regels zijn regels, dus van hulpbisschop Mutsaerts moet hij zijn relatie verbreken. Hoe kan het zijn dat de boodschap van Jezus Christus – toch een man met de beste bedoelingen – zoveel verdriet veroorzaakt?
Eigen beoordelingsvermogen?
Het is de hiërarchie van de katholieke kerk die zich hier wreekt, en zich tegen de mensen die ze juist zou moeten dienen keert. Boven elke baas staat een baas, en die organisatievorm verdraagt zich slecht met het idee dat je zo nu en dan het eigen beoordelingsvermogen kunt gebruiken om af te wijken van de religieuze regels. In godsdienst wordt de mens vaak al snel vergeten. Uiteindelijk hebben God en de Bijbel alle mogelijke antwoorden op alle vragen die je mag stellen. Staat het er niet in, dan weet je zeker dat God het nooit zo gewild zou hebben. Orthodoxie in een notendop.
Zulke strengheid is verklaarbaar. God openbaarde zijn tekst aan ons, hij schreef geen discussiestuk. Toch kan ook het geloof niet zonder periodiek onderhoud. Diep van binnen weten de katholieken dat ook. Ze hebben kerkvaders die de Bijbel van nieuwe betekenissen voorzagen, en in 2006 nog schafte de Paus het voorgeborchte af. Hulpbisschop Mutsaerts zal het wel allemaal een gruwel gevonden hebben. Met zulke vrienden heb je geen vijanden nodig. De orthodoxie van hulpbisschop Mutsaerts heeft de vrolijke neiging om de katholieke kerk vanzelf te decimeren tot een kleine club fanatiekelingen die elkaar voortdurend zullen bestoken met hun eigen versie van het ‘ware’ geloof.
Jezus was een twijfelaar
Bedenk echter dat God een raadsheer is, geen tiran. Wantrouw iedereen die zijn plaats denkt in te moeten nemen en lever je eigen denken nooit uit aan de onveranderlijke hardheid van drukinkt. Wie zegt dat de Bijbel het onaantastbare fundament van alles is – zoals hulpbisschop Mutsaerts – ontkent de waarde van alles wat in de afgelopen tweeduizend jaar is gedacht en geschreven.
Ik hoop daarom dat gelovigen, katholieken en anderen, zich steeds vaker tegen schurken als hulpbisschop Mutsaerts zullen verzetten. Het zijn namelijk zulke schurken die met het geloof aan de haal gaan. Ze hebben de boodschap van naastenliefde gemaakt tot een verwrongen afkeer van alles wat anders is, en daarmee het geloof tot een wereldvreemd genootschap. Het bewijs dat ze van de Bijbel werkelijk niets hebben begrepen. Jezus zelf was immers scherpslijper noch Schriftgeleerde, staat in Mattheüs 7:29. De zoon van God was een twijfelaar op zoek naar het goede leven. Hij die zonder zonde is werpe de eerste steen, zegt Johannes 8:7. Dat is geen aansporing tot het smijten met rotsen, maar een noodzakelijke relativering van onze menselijke zwaktes.
Wees dus als Jezus en durf te denken. Orthodoxie in een veranderende samenleving maakt van godsdienst een dode letter, terwijl vrijzinnigheid precies dat brengt wat nodig is om het geloof levend te houden. De orthodoxie is daarom meer te vrezen dan het zo nu en dan veranderen van de leefregels als nieuwe inzichten daar aanleiding toe geven. Wat nooit verandert zal immers op een dag helemaal verdwijnen, terwijl datgene wat zich aanpast oneindig lang mee kan gaan. Alle geloof heeft rekkelijkheid nodig.
Occupy Bisdom
Maar misschien is er toch iets positiefs te halen uit deze hele affaire. Als het woord van God in de Bijbel staat, en niets of niemand daar met z’n menselijke beperktheid iets aan mag veranderen, dan mogen er zeker geen mensen zijn die met hun menselijke beperktheid anderen vertellen wat het allemaal betekent. Voor de parochianen van hulpbisschop Mutsaerts zit er niets anders op dan zijn boodschap serieus te nemen. Zij moeten de hulpbisschop verjagen, en zo hun geloof te behoeden voor marginalisering en vergetelheid. Occupy Bisdom, totdat de hulpbisschop die ondanks zijn eigen menselijke zwaktes toch steeds aan anderen wil vertellen wat God nu werkelijk heeft bedoeld is opgehoepeld. Occupy Bisdom zal strijden voor een parochie die zelf de Bijbel leest. En als het ze door God gegeven is, zullen ze het begrijpen ook.
Foto CC: 23dingenvoormusea
