De Europese Unie werkt overuren aan een actieplan met Turkije om samen te werken aan het beheersen van de migratiestromen die op Europa afkomen. Het feit dat Europa nu afhankelijk is geworden van de medewerking van Erdogan is een reality check. De vraag die niemand echter in deze crisistijd wil stellen is hoe het komt dat Europa zich in relatie tot Turkije in zo’n afhankelijke positie heeft gemanoeuvreerd? Deels komt dat door de omstandigheden. Immers, zonder de aaneenschakeling van oorlogen en crises rondom het Europese continent was de migratiedruk nooit zo hoog geworden. Maar een belangrijk deel van de oorzaak ligt bij het falen van de Europese landen en daarmee van Europa zelf. Zolang onze buitengrenzen vrijwel onbewaakt zijn, de registratie van mensen uitblijft en er geen daadkrachtig uitzetbeleid gevoerd wordt worden EU-leiders gedwongen de wensen van de Turkse regering serieus te nemen.
Onze gezamenlijke en individuele militaire en defensiecapaciteit wordt al enkele decennia structureel afgebroken en landen hebben nagelaten samen effectieve buitengrensbewaking te organiseren. Technisch kunnen we dat prima. Maar van de 775 extra manschappen die zijn toegezegd voor grensbewakingsorganisatie FRONTEX zijn er 40 daadwerkelijk geleverd. Er wordt op toppen en voor camera’s veel beloofd maar uiteindelijk gebeurt er te weinig. Helaas blinkt ook ons Nederlands kabinet – mede door de onderlinge verdeeldheid – uit in deze gevaarlijke strategie.
De EU wil dat Turkije mee gaat patrouilleren op de Middellandse Zee, dat er opvangcentra worden ingericht en dat mensensmokkelaars ook in Turkije worden aangepakt. Turkije krijgt in ruil daarvoor een omvangrijke financiële vergoeding, van mogelijk 3 miljard euro. Zelfs lijkt het erop dat Turkije visa-liberalisatie en het openen van nieuwe hoofdstukken in het kader van de uitbreidingsonderhandelingen in het vooruitzicht is gesteld. Het CDA is zich terdege bewust dat Europa niet om Turkije heen kan voor het aanpakken van deze crisis. Sterker nog, meer aandacht voor de rol van onze buurlanden en de herkomstregio’s van migranten is iets waar wij in Europa steeds voor gepleit hebben. Ook moeten wij niet vergeten dat wij binnen de NAVO klaar zullen staan om Turkije bij te staan in het geval van de schending van zijn territoriale soevereiniteit. Maar het toetredingsproces, dat is vastgelopen omdat Turkije zich steeds verder van Europese kernwaarden als mensenrechten, vrije media en de rechtstaat verwijderd, om politieke redenen nieuw leven inblazen is absoluut onwenselijk.
Als Europa namelijk weer omwille van de realpolitik toetredingsdiscussies gaat voeren, dan hebben wij niets geleerd uit het verleden. We hebben in het verleden gezien dat de Europese uitbreiding soms sneller is gegaan dan verantwoord was. Hierbij zijn de Kopenhagen criteria niet altijd als uitgangspunt gebruikt, maar gaven puur politieke afwegingen de doorslag. Het lidmaatschap van de Unie is geen geopolitiek ruilmiddel maar een vergaand politiek en economisch samenwerkingsverband op basis van gedeelde waarden, geschiedenis en cultuur.
Europa is chantabel omdat het zich nooit heeft willen voorbereiden op een multipolaire wereld omringd door onstabiliteit en brandhaarden. Het is hoog tijd dit nu wel te doen. Op de korte termijn is daarom behoefte aan het mobiliseren van alle middelen en materieel dat nodig is om de migratiestromen weer beheersbaar te maken. Daarvoor is een geloofwaardige grensbewaking een eerste vereiste. Dat de EU en haar lidstaten gezamenlijk daar een grotere rol in zullen moeten gaan spelen is onmiskenbaar. Dat het geld, politieke moed en daadkracht vereist ook. De veiligheid van Europa en daarmee van Nederland heeft (nu eenmaal) een prijs.
