DeJaap-redacteur Joep Smaling is boos. Hij is boos omdat de makers van South Park met de dood zijn bedreigd omdat zij profeet Mohammed verkleed als beer hebben afgebeeld. Smaling is terecht boos. Iemand bedreigen om zo te verhinderen dat hij kritiek op je levert is slecht. Punt. De boosheid van Smaling heeft hém echter verhinderd een zinnig stuk te schrijven. In plaats daarvan plaatste hij een debiel stuk en zo schieten we nog niets op.
Reageren of niet reageren, vroeg ik mij af. Als ik wel reageer, wordt dat gezien als genuanceerd willen theedrinken; als ik niet reageer, onttrek ik me aan het debat en trek in me terug in de ivoren toren. ‘Damned if you do, damned if you don’t’ noem je dat. Toen ik dit voorlegde aan mijn mederedactieleden, werd ik bedolven onder precies de bespotting die ik vreesde. Nuanceren is – zo werd mij uitgelegd –een manier van geïndoctrineerde, gesubsidieerde sociaalwetenschappers om feiten te negeren dan wel te ontkennen. Het is grachtengordel-correctheid van ideaaltypische oud-linkse wegkijksoosjologen die niet verder komen dan drie vierkante meter beschermde ruimte rondom de Universiteit van Amsterdam. Zijdelings werd ik beticht van het in het zadel houden van een religieus-orthodox patriarchaat; uiteindelijk werd ik vooral beschuldigd van arrogantie vanwege het claimen van moreel gelijk.
Debiel en onzinnig
Het stuk van Joep Smaling is debiel vanwege de gechargeerde samenvoegingen die het bevat. Mensen die zeggen dat vrijheid van meningsuiting niet betekent dat je respect en fatsoen moet laten varen, worden door Smaling weggezet als tegenstanders van die vrijheid van meningsuiting. Hij noemt ze medestrijders van radicale islamieten. Hij maakt geen onderscheid tussen Islam en radicale Islam, tussen orthodoxe en militante Moslims. De aanwezigheid van Het Moslimbroederschap in Nederland is voor hem bewijs dat de vijand die Islam heet er in slaagt de Westerse samenleving van binnenuit uit te hollen.
Het stuk is onzinnig vanwege die apocalyptische visie op de staat waarin vrijheid verkeert in Nederland. Naast het feitelijk maken van een vijfde colonne, doet Smaling alsof er in Nederland een taboe heerst op zeggen wat je denkt. Critici van Islam zouden hun hoofd buigen en hun mond houden. Smaling zelf is als dat kleine dorpje in Gallië echter dapper. Hij durft wel nou eindelijk eens te zeggen waar het op staat. Applaus voor Smaling, ridder van het vrije woord. Smaling doorbreekt echter helemaal geen taboe. Op vele plaatsen spreken mensen dezelfde angst uit als Smaling. Op vele plaatsen wordt de Islam bekritiseerd. De vrijheid van meningsuiting wordt in Nederland uitgebreid verdedigd en besproken. Dat deze een farce zou zijn is niet waar.
Gemiste solidariteit
Dat doet niets af aan het belang die vrijheid van meningsuiting te beschermen. Het doet niets af aan het belang doodsbedreiging te veroordelen. Ik sta daar vierkant achter. Smaling roept op tot solidariteit. Ik kan (want wil) echter niet solidair zijn met iemand die zo overtrokken en (jawel!) ongenuanceerd een karikatuur maakt van vrijheid. Een feitenrelaas is misschien minder prikkelend dan het stuk dat Smaling heeft geschreven. Het stuk zoals het er nu staat, creëert echter oneigenlijke tegenstellingen waardoor de solidariteit van Smaling onmogelijk wordt.
Noot: Uiteindelijk ben ik blij dat ik deze reactie heb geschreven. Ik zal niet zwichten voor de tirannen die mijn linksheid of mijn baan bespotten.
