Moet je mogen sterven als je leven ‘voltooid’ is? Als je elke dag wakker wordt en ervan baalt dat je nog leeft? Of misschien niet eens baalt, maar er ‘gewoon’ geen zin meer hebt, of, want dat kan ook, bang bent om af te takelen? In dat laatste geval kun je spreken van preventie in zijn meest extreme vorm: voordat het straks een kant op gaat die ik nu niet wil, stap ik eruit. Moet de overheid dat faciliteren? Nee.
In Nederland kun je euthanasie krijgen bij uitzichtloos en ondraaglijk lijden. Dat lijden kan fysiek zijn, psychisch, of allebei. Dat is goed, en dat is genoeg. Waarom zou je die grens willen verleggen? Of, beter gezegd: waarom zou je arts en overheid erbij roepen als je afscheid wilt nemen van het leven terwijl je nog niet (beginnend) dement, depressief, terminaal ziek of vreselijk eenzaam bent? Willen we echt een overheid die zonder scrupules tegen niet-zieke mensen zegt “Prima mevrouwtje, dat komt dik voor mekaar!” Waartoe is die nog meer in staat?
Wetgever en artsen moeten het leven beschermen, mensen beschermen. Er moeten heel erg goede redenen te zijn om het actief doden van mensen te prefereren boven het bieden van hulp, aandacht en steun. En als die redenen er zijn, hebben we daar een Euthanasiewet voor, en mag je heus dood. Vind je dat te beperkt, trek dan je eigen plan. Voor al die hoogopgeleide, mondige, calculerende en zelfbewuste modelburgers die D66, VVD, GroenLinks en ook de PvdA op het netvlies hebben, moet dat geen enkel probleem zijn.
Laat je vooral niet tegenhouden als je echt dood wilt; maar verlang niet dat anderen dat faciliteren of je zelfs helpen.
De in dit verband veel aangehaald ‘autonomie’ wordt trouwens schromelijk overschat, want we nemen onze beslissingen altijd in een bepaalde context. “We vinden oude mensen – cru gezegd – nutteloos, duur, niet interessant en behandelen ze kinderlijk. Het gevaar is dat als je als oudere voortdurend met dat beeld wordt geconfronteerd, je jezelf op een gegeven moment zo gaat zien”, zegt hoogleraar langdurige zorg en dementie Anne-Mei Thé.
Tegelijk moeten mensen die zo op die ‘autonomie’ hameren, wel consequent zijn. Want als je jezelf echt zo autonoom vindt, regel je dood dan ook zelf.
