De lucht in ons land wordt steeds schoner. Dat heeft alles te maken met een steeds schoner wordend wagenpark en niets met ineffectieve en oneerlijke milieuzones. Die lijken uitsluitend bedoeld om automobilisten het leven zuur te maken. Nu heeft ook de rechter in de zaak van de Utrechtse milieuzone vastgesteld, dat die zone waarschijnlijk geen effect heeft en zeer slecht is onderbouwd. Waarom zou je er dan nog mee doorgaan? Willen we dat straks elke gemeente op eigen houtje kan besluiten welke auto’s de weg op mogen?
Eind 2015 nam de Tweede Kamer een VVD-motie aan om niet mee te werken aan het instellen van gemeentelijke milieuzones voor personenauto’s. Volgens critici is de VVD daarmee tegenstander van schone lucht. Dat is pure onzin. De VVD wil schone lucht, maar wel op een manier die werkt en niet met symboolmaatregelen op basis van het groene onderbuik-gevoel.
De luchtkwaliteit is in Nederland de afgelopen decennia spectaculair verbeterd. Waar in 2009 de Europese normen voor luchtkwaliteit nog langs bijna 1.100 kilometer niet werden gehaald, was dit vorig jaar gedaald naar slechts 12 kilometer. Dat is minder dan 0,1 procent van ons wegennet van 137.000 kilometer.
Milieuzones voor personenauto’s hebben hier niets aan bijgedragen. De Utrechtse zone bestaat immers slechts 1 jaar en de Rotterdamse vanaf begin dit jaar. Dat de lucht zoveel schoner is geworden is vooral te danken aan het zogenoemde bronbeleid. De Europese normen voor de maximale uitstoot van auto’s, brommers en vrachtauto’s zijn steeds strenger geworden en fabrikanten brengen steeds schoner wordende modellen op de markt. Daardoor neemt de uitstoot van roet, fijnstof en CO2 gestaag af.
Met bronbeleid is het voor Nederlandse bestuurders natuurlijk minder makkelijk scoren dan met een zichtbare milieuzone. Maar bronbeleid werkt wel en kost de Nederlandse belastingbetaler geen cent extra. Bovendien is er nog een wereld te winnen als autofabrikanten echt doen wat ze beloven qua uitstoot.
Voorstanders van milieuzones wijzen vaak naar het vermeende succes ervan in Duitsland. Maar onderzoek van ADAC (de Duitse ANWB) laat zien dat er geen verschillen zijn tussen gemeenten met en zonder zone. Logisch, want lucht houdt zich niet aan gemeentegrenzen.
Een ander argument van de milieuzone-lobby is dat de steeds strengere Europese normen voor luchtkwaliteit onvoldoende zijn om gezondheidsrisico’s uit te sluiten. Maar die risico’s zijn überhaupt niet uit te sluiten! Dat komt bijvoorbeeld doordat twee-derde van alle fijnstof uit natuurlijke bronnen en/of het buitenland afkomstig is. Ook al verbieden we morgen direct alle koeien, auto’s, open haarden, bussen en vliegtuigen dan nog hebben we uitstoot en daarmee een gezondheidsrisico. Dus al zetten we Nederland stil en op slot dan nog hebben we een gezondheidsrisico. Dit staat nog los van de impact op ons dagelijks leven van zulke ingrijpende maatregelen.
Kunnen gemeenten dan niks doen? Zeker wel, want er zijn genoeg effectieve manieren om de lucht schoner te krijgen. Door bijvoorbeeld de verkeersdoorstroming te verbeteren in en rond de steden. Maar ook door meer park&rideplekken aan te leggen, zodat mensen niet eindeloos blijven rondrijden op zoek naar een plek. Zulke maatregelen zijn misschien minder sexy dan het aanpakken van die gehate auto, maar de lucht wordt er wel schoner door. En daar ging het toch om?
Het bewijs voor de effectiviteit van milieuzones voor personenauto’s is ver te zoeken. Wat overblijft, is een door anti-auto-ideologie gedreven beleid om de automobilist te pesten. Dat wringt des te meer, omdat het automobilisten raakt die zich netjes aan de landelijke wetgeving houden. Het gaat immers om legale auto’s met een nette APK-keuring waarover gewoon autobelastingen worden betaald.
Het is niet uit te leggen dat zij overal mogen rijden, maar na een bezoek aan Utrecht of Rotterdam een boete moeten betalen. Stel je voor dat meer steden besluiten bepaalde types auto’s te weren. Dat Bloemendaal morgen, vanwege het aanzien van een bepaalde straat besluit alle blauwe auto’s te weren. Of dat ze in Assen besluiten alle bestelbusjes de toegang te ontzeggen. Dan is het afgelopen met het vrij verkeer van mensen in ons land. En daar sta je dan als autobezitter die zich netjes aan de regels houdt: wanhopig turend naar je per gemeente verschillende milieu-tomtom.
Schone lucht is een groot goed, maar daar hoef je echt geen automobilisten voor te pesten met een ineffectief en disproportioneel middel als de milieuzone.
