De wereld was te klein, toen toenmalig Grieks premier Papandreou aankondigde zijn bezuinigingen aan het volk voor te willen leggen. Onverantwoord was het, en levensgevaarlijk. Binnen enkele dagen was Papandreou weer het hok in gejaagd door de EU, het IMF en dat ongrijpbare spook dat men ‘financiële markten’ pleegt te noemen. Ook in Nederland was men ‘not amused‘. Niet dat ik er nu zo’n voorstander van ben om het volk elke week te vragen beslissingen voor politici te nemen. In ons systeem kies je de Kamer, die kiest een regering en na vier jaar of tot het kabinet valt, wordt zo het land geregeerd. Wanneer echter op grote schaal bevoegdheden van onze volksvertegenwoordiging worden afgestoten, is het moment daar om de bevolking aan het woord te laten.
Gebruikelijk verweer
Nu weet ik dat in Haagse kringen de roep voor een referendum over Europa een weinig populair standpunt is. ‘Het is te ingewikkeld voor de meeste mensen en het levert vertraging op’, is het gebruikelijke verweer. Ingewikkeld is hier synoniem voor, ‘we denken dat ons verhaal niet genoeg steun zal krijgen’. En angst voor vertraging is synoniem voor ‘laten we zoveel mogelijk onomkeerbare stappen zetten, voor het volk hier iets over mag zeggen.’
De daadwerkelijke reden is dat een fors deel van onze Tweede Kamer nog steeds getraumatiseerd is door het vorige referendum. Ineens bleek de bevolking aanmerkelijk sceptischer over Europese eenwording dan op de postzegel rond het Haagse Plein. De Haagse manier van omgaan met dit soort ongemakkelijke conclusies is de mensen simpelweg het recht op inspraak ontnemen. Dat deed men na het duidelijke ‘nee’ tegen de Europese Grondwet door de kaft te veranderen, twee alinea’s te schrappen en hetzelfde document ‘Verdrag van Lissabon’ te noemen. Datzelfde dreigt men nu weer te doen, door deze keuze simpelweg niet aan de mensen voor te leggen.
Vlucht naar voren
Ik ben voorstander van meer Europese samenwerking waar dat tot voordeel voor allen leidt. Maar niet zonder dat wij de bevolking hierin meenemen. Een gezamenlijk Europees gevoel creëer je niet van bovenaf. Dat ontstaat bij de mensen zelf, bij toenemende contacten tussen Europeanen en bij een langzaam maar zeker toenemend gevoel van gezamenlijkheid. Daar past de politiek bescheidenheid en moet de cultuur langzaam haar werk doen. Daarom is de toekomst van Europa veiliger bij een partij die dat autonoom proces langzaam haar gang wil laten gaan dan bij partijen die zonder instemming van het volk doordenderen naar een Europese Superstaat.
Wanneer mijn collega’s er zo van overtuigd zijn dat het afstoten van bevoegdheden aan Brussel noodzakelijk is, laat ze die keuze dan aan de bevolking voorleggen. Want een vlucht naar voren is altijd een tijdelijke.
Emile Roemer is fractievoorzitter van de SP. Tevens werd hij vandaag door HP/De Tijd uitgeroepen tot Nederlander van het jaar.
Foto CC: Wikipedia
