Nadat eerder al het recht op vereniging sneuvelde, is vorige week het recht op demonstratie tegen de muur gezet. Ik ben benieuwd welk grondrecht volgende week de nek om wordt gedraaid. Op 30 april draagt ons ongekozen staatshoofd het hoogste regeerambt over aan haar eerstgeboren kind. Op zich lijken zowel Beatrix als Willem-Alexander me fijne mensen.
Ik heb de koningin twee keer een hand mogen geven waarbij ik de eerste keer zo zenuwachtig was dat ik ‘mevrouw’ tegen haar zei in plaats van Koninklijke Hoogheid. Het leek haar niet te deren. Ook haar zoon schijnt slim, gevat en onderhoudend te zijn.
Maar ondanks dat het aardige, en vast ook heel capabele mensen zijn, verhoudt erfopvolging zich tot democratie als de hermelijnen mantel tot de Partij voor de Dieren. Nederland was ooit één van ‘s werelds eerste republieken, en nu is het één van de laatste monarchieën.
Deze ongebruikelijke historische regressie is niet iets om trots op te zijn. Het is vrij bizar hoe Europa wordt verguisd voor haar ondemocratische gehalte, maar de monarchie in Nederland bijna iedereen de armen in de lucht doet gooien, of dat nou uit devotie, nostalgie of een onbestemd maar diepgeworteld oranje-gevoel is.
Maargoed, het overgrote deel van de bevolking vindt het geen probleem dat op 30 april het monarchistische stokje wordt door gegeven aan de volgende in de rij. Deze gebeurtenis moet een mooie huldiging worden in Amsterdam met balkonscène en buitenlandse genodigden en oranje vlaggetjes.
Een dergelijk ‘feest’ heeft de hoofdstad echter eerder gezien: tijdens de inhuldiging van Beatrix in 1980 ontstonden er nogal wat rellen die tot chaos in de stad leidden. Koste wat kost moet dat dit keer voorkomen worden.
Enter de VVD. Onze vrijheidslievende vrienden ter rechterzijde grijpen deze gelegenheid aan om het recht – excuus, het grondrecht – om te demonstreren vakkundig te reduceren tot de mogelijkheid in een afgebakend stukje afgelegen Amsterdam een afwijkende opvatting erop na te houden. Raddraaiers, republikeinen en andere schobbejakken moeten met hun spandoek of kartonnen bord maar in het Westelijk Havengebied uit hun jack gaan waaien.
Natuurlijk moet daarnaast ook nog in het gehele ‘feestgebied’ preventief gefouilleerd worden, en dient er een verbod op gezichtsbedekkende kleding te komen. Want het moet wel GEZELLIG blijven!
Met deze nieuwste oprisping kunnen de liberalen naast het reeds volledige uitgewoonde woord vrijheid ook het woord democratie uit hun naam schrappen. Veel blijft er dan niet over: een partij die meewaait op elke rechtse scheet van het Volk. Als een woningbouwcorporatie rekening houdt met haar toekomstige bewoners en een extra kraantje installeert: schande! Als er gesprekken worden gevoerd over een Marokkaans cultuurcentrum in Amsterdam: verschrikkelijk!
En nu dus, als mensen willen demonstreren tegen een volstrekt achterhaald instituut: gebiedsverboden, grondrechten inperken en deporteren naar de rand van de stad.
Eén op de vijf Amsterdammers is tegen de monarchie. Deze mensen hebben het recht om een spandoek omhoog te houden met al dan niet vriendelijke leuzen: ‘WA is een toffe peer, maar de monarchie kan echt niet meer’ werd er op Twitter gesuggereerd. En niet in één of ander achtergebied, maar juist daar waar je ze ziet. Want dat is de essentie van het demonstratierecht: dat je je mening kan uiten waar het ertoe doet.
Natuurlijk hoeft dat niet op de Dam, daar had burgemeester Van der Laan gelijk in, maar de stad heeft vele pleinen. Op het Koningsplein, bijvoorbeeld, kan je fijn demonstreren, ervan uitgaande dat de zwaai-en-knik rijroute langs het plein voert natuurlijk. Of mag de verse Majesteit niet geconfronteerd worden met een afwijkende mening?
Dat burgerrechten de VVD als Chinees in de oren klinken, weten we al sinds de vrijage met de SGP, maar de ijdele hoop dat dit een faux pas was wordt vrijwel iedere week ontkracht. Het kenmerkt een angstige partij die typisch liberale waarden links laat liggen.
Wat overblijft is een gure leegte met plat rechts populisme voor vandaag, zonder een visie op morgen, laat staan voor het Nederland van 2040. Wat Maurice de Hond zegt, dat is de koers, want het volk moet over een jaar weer stemmen. Tenzij natuurlijk het kiesrecht ook wordt aangepakt.
Je weet het nooit, met de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie.
Evelien van Roemburg is gemeenteraadslid voor GroenLinks in Amsterdam.
