Het nieuws dat WhatsApp werd overgenomen Facebook zorgt voor interessante stof voor antropologen. De eerste kritische reacties kwamen uit de hoek van de voorvechters van privacy. Daarna kwamen de vaak wat naïeve meelopers, die massaal aankondigden WhatsApp in te ruilen voor een alternatieve messenger zoals Telegram. Daaropvolgend stond er een leger van mensen op die smalend stelden dat je niet op Facebook moet klagen over Facebook. Die laatste groep heeft ongelijk.
Zeggen dat Facebook een hobby van je is, is absoluut not done. Blogger Anne Corré bracht in haar blog voor Vice het feit dat ze Facebook geweldig vindt zelfs als een bekentenis:
Openlijk toegeven dat je op een gemiddeld interessante dag een uur of twee op Facebook doorbrengt is niet oké. Los van dat het overkomst alsof je niets beters te doen hebt, klinkt het minstens zo 2010 als zeggen dat je ‘gereisd’ hebt wanneer je de zomer op Koh Phi Phi doorbracht.
Er heerst een taboe op liefde voor Facebook. Maar waarom eigenlijk? Je kunt het gebruiken als agenda, je kunt een bedrijf starten via Facebook, je kunt contacten onderhouden, chatten, je ex stalken, zelfbevestiging zoeken, anderen ophemelen en al je interesses delen in welke vorm dan ook. En het werkt ook nog eens ongelooflijk goed. Ik hoop echt dat wanneer ik immobiel en bejaard ben, er nog iets zoals Facebook bestaat.
Het taboe dat rust op het feit dat je, wanneer mogelijk, met Facebook zou willen trouwen, zorgt er tegelijkertijd voor dat je volgens velen niet over Facebook mag klagen. Want als je het niks vindt, dan ga je toch weg? En nog erger: waarom uitgerekend op Facebook klagen over Facebook?
Twitteraars die vinden dat je niet op Facebook moet klagen over Facebook
De reden is simpel: Facebook is onmisbaar, en er is geen alternatief.
Het meest fantastische aan Facebook heb ik nog hier niet expliciet benoemd. Dat is namelijk dat we het allemaal gebruiken. Of we het nu allemaal gebruiken omdat het zo mooi werkt, of dat het zo mooi werkt omdat we het allemaal gebruiken, is de vraag naar de kip of het ei, maar het aantal gebruikers is in ieder geval dé kracht van Facebook. Die gebruikers vertegenwoordigen een enorm kapitaal, en wat koopt Mark Zuckerberg met dat kapitaal? Juist: nog meer gebruikers.
Je vertegenwoordigt als gebruiker waarde, dus dat het in de basis een gratis dienst betreft, is geen reden om niet te mogen ‘zeuren’ over privacy, zoals onze redacteur Mark Koster eerder suggereerde. Er is een verhouding tussen de informatie die je vrijgeeft, en de prijs die je betaalt, daar kun je best over ‘zeuren.’
Die verhouding is vorige week flink opgeschoven richting minder privacy, terwijl je meer waarde vertegenwoordigt. Met de overname van WhatsApp heeft Facebook in één klap de beschikking over een duizelingwekkende hoeveelheid informatie over bestaande én nieuwe gebruikers. Langzaam zullen de twee diensten meer verbonden worden, zoals dat ook met YouTube en Google gebeurde. Het resultaat is dat er een nog completer beeld ontstaat van gebruikers, waardoor adverteerders nog meer betalen voor de gegevens van die gebruikers.
Aan de andere kant zullen de diensten van Facebook nog nadrukkelijker aanwezig zijn in je dagelijkse digitale leven, waardoor het nog lastiger wordt om afscheid te nemen. Je kunt wel dapper overstappen op een ander sociaal medium en een andere berichtenservice, maar wie via Google+ of Telegram zijn feestje organiseert moet wel van lege kroegen houden.
Vele politici ruimden al het veld omdat de – min of meer – democratisch gelegitimeerde geheime diensten niet helemaal zoals beloofd omsprongen met privacygegevens. En die geheime diensten hebben dan nog als primaire taak onze veiligheid te waarborgen. Facebook heeft als primaire taak geld te verdienen. Dit jaar moet er meer verdiend worden dan vorig jaar. Dat is een beetje eng, omdat Facebook meer van jou weet dan je bloedeigen moeder.
Daar praten mensen over. Er komen intelligente opmerkingen en slimme vragen voorbij, maar ook naïeve stellingen en ergerlijke drogredenen. Dat krijg je op een medium dat door iedereen wordt gebruikt, en dat vinden we stiekem ook wel mooi. Dat dit op Facebook gebeurt is volkomen logisch, het is namelijk hét communicatieplatform van onze tijd en er is geen alternatief.
Zolang een geniaal gecoördineerde digitale volksverhuizing uitblijft, is Facebook simpelweg dé plek om te klagen over Facebook. Dat is de kracht, maar misschien ook wel het gevaar van Facebook.
