In 1974 werd er voor het eerst ‘neuken’ gezegd op de Nederlandse televisie. Het woord kwam uit de mond van journalist Joop van Tijn. Hij sprak het uit zoals hij alles uitsprak: netjes. Het programma heette Open & Bloot (VARA) en ging – je raadt het reeds – over seksualiteit. Uiteraard volgde er een shitstorm aan reacties. Dat is nog steeds kenmerkend voor seksuele voorlichting op de Nederlandse buis: aan de ene kant wordt er openlijk gesproken over seks, aan de andere kant staat er altijd een moraalpolitie klaar om daarover te klagen. Zo ook met het meest recente en meest fantastische programma over neuken enzo, De Dr. Corrie Show.
Open & Bloot was niet het eerste voorlichtingsprogramma. Dat was Seks In Wording (Avro) in 1972. De geschiedenis van seksuele voorlichtingstv is onderzocht door Merel Swanink voor haar masterscriptie Media & Cultuur aan de UvA. Zij analyseert de verschillende programma’s die te zien zijn geweest. Seks In Wording was vooral bedoeld om ouders handvaten te geven bij hun seksuele voorlichting. In een studio ingericht als spreekkamer bespreken een arts en een psychiater in witte jas zaken als masturbatie en menstruatie.
Twee jaar later volgt Open & Bloot, waarin ondanks de titel geen bloot is te zien los van de leader. Van Tijn praat in de studio interviewfragmenten aan elkaar. Daarin vertellen ‘gewone’ Nederlanders – van tieners tot bejaarden – thuis over hun seksleven. Het programma bevat zoals de VARA betaamt liedjes en sketches. Daarnaast zijn er animaties over vooral het vrouwelijke lichaam. Het waren immers de jaren ’70 en men was druk bezig met het vrouwelijk orgasme. De boodschap voor meisjes is om hun “gevoelige bobbeltje” te verkennen.
In de jaren ’80 wordt het seksueel stil op de televisie. Met de komst van AIDS lijkt de seksuele revolutie definitief voorbij. Veronica wijdt in 1987 een thema-avond aan seks. De titel is veelzeggend voor het tijdsbeeld: Veilig Vrijen. Het gaat vooral over jongeren en de zomervakantie, en geeft tips hoe je verstandig seks kunt hebben. Er wordt een condoom afgerold om een erectie, in close-up. Voor het eerst is op de Nederlandse televisie te zien hoe een penis een vagina binnengaat. Veel kijkers vonden dit een stap te ver.
Seks wordt ‘cool’ in beeld gebracht in Sex Met Angela (1993). Dit Avro-programma richt zich sterker dan de voorgangers op jongeren. Flitsende muziek en een studio vol met kussens om gezellig op te liggen en luisteren naar kleurig geklede ex-Dolly Dot Angela Groothuizen. Er zijn straatinterviews met jongeren en een bekende Nederlander komt vertellen over zijn of haar ervaringen. Er zijn vooral jongeren aan het woord, maar Groothuizen is niet te beroerd om over zichzelf te praten. De boodschap is uiteindelijk waarschuwend: pas op voor de risico’s! Voor anatomie is weinig plek, maar voor diversiteit des te meer. Holebi-jongeren, gehandicapte jongeren en jongeren van verschillende etnische achtergrond weten zich gerepresenteerd.
In het nieuwe millennium wordt seks op tv het domein van de nieuwe jongerenzender BNN. Neuken Doe Je Zo! (2003) met Bridget Maasland wil vooral “dingen losmaken”. Er is een vaste arts die uitleg geeft over anatomie, zoals gemiddelde penisgrootte en de mythe van het maagdenvlies. Seks wordt weer wat leuker en er is dus aandacht voor plezier en genot, inclusief glijmiddel en dildo’s. Ook de liedjes komen terug. Neuken Doe Je Zo! wil “geile” televisie maken. Het draait dus niet alleen om voorlichting, maar ook om vermaak.
Die tendens wordt doorgezet in Spuiten & Slikken (2005), dat nog steeds te zien is bij BNN. Het programma is duaal: het gaat om seks en drugs. Over seks wordt er nauwelijks meer voorlichting gegeven, over drugs des te meer. In Spuiten & Slikken wordt seks vooral ingezet als erotisch amusement. De beelden zijn dan ook behoorlijk expliciet. Thema’s zijn bijvoorbeeld prostaatmelken en vrouwelijke ejaculatie. Voor biologie en bijvoorbeeld menstruatie is geen aandacht. Liefde wordt eigenlijk alleen besproken met de BN’ers die te gast zijn in de studio.
Deze mediageschiedenis laat duidelijk zien hoe De Dr. Corrie Show schatplichtig is aan haar voorgangers. De witte jas van dr. Corrie, het item met de BN’er, de tieners die over hun ervaring vertellen en de liedjes bouwen duidelijk voort op het genre. Nieuw is de doelgroep: het gaat niet om jongeren, maar om prepubers in de laatste jaren van de basisschool. Veel meer dan de genoemde programma’s wordt het onderwerp benaderd met humor. Cabaretier Martine Sandifort speelt Dr. Corrie, een wat onhandige maar immer bezielde seksuoloog.
Het programma begon als item in Het SchoolTV-weekjournaal. Daar werden sommige ouders zo boos over dat ze een petitie startten om het te verbieden. Zij vonden dat dr. Corrie seks belachelijk maakte. Het is juist die absurde toon die helpt. Eerdere seksuele voorlichtingsprogramma’s wilden allemaal ‘het taboe’ rond seks doorbreken, keer op keer weer. In De Dr. Corrie Show is seks volkomen normaal. Het is dr. Corrie die raar is, met haar beugel en haar onvermogen woorden als vagina te zeggen. Een geniale vondst is Mijnheer Tax. Als de beelden te expliciet worden gaat er een alarm af en spreekt hij dr. Corrie van bovenaf bestraffend toe. Anatomie wordt in beeld gebracht door twee acteurs in een soort fat-suits met schaamhaar en genitaliën.
Seksualiteit wordt enthousiast besproken, terwijl de informatie desalniettemin feitelijk en neutraal is. Daar hebben ook veel volwassenen wat aan. Kudos gaan naar de makers en naar Kenniscentrum Rutgers WPF dat nauw is betrokken bij de inhoud. Met kindertelevisie over seks is seks op de Nederlandse televisie dan eindelijk volwassen geworden.
