Als we iets kunnen leren van de Panama papers dan is het wel dat transparantie helpt om louche zaken aan het licht te brengen. Daarom debatteert de Tweede Kamer woensdag over een wet om allerhande schijnconstructies rond transparantie af te dichten, maar de VVD voert het verzet aan. Waarom?
Na jaren van voorbereiding gaat het parlement over de Wet open overheid (Woo) debatteren. De wet voorkomt schijnconstructies waar overheden via schimmige verenigingen en stichtingen documenten aan transparantie onttrekken, dwingt betere digitalisering van documenten af, zou eindelijk eens zorgen dat er een lijst is van documenten die we in huis hebben en voorziet in een informatiecommissaris die helpt de zaakjes op orde te krijgen.
Maar de VVD verzet zich met hand en tand. Eerst riep de partij dat de Raad van State nog maar eens moest gaan kijken, maar bedacht zich toen dat die al een advies had uitgebracht. Dus die vlieger gaat niet op.
Vervolgens bedenkt de partij nu dat Actal advies moet uitbrengen. Dit is een adviesorgaan tegen regeldruk voor bedrijven, burgers, en beroepsbeoefenaren in de zorg, onderwijs, veiligheid en sociale zekerheid. Dit orgaan kijkt dus naar andere groepen. Maar het levert wel vertraging op.
En de VVD wil dat het BIT, het Bureau ICT Toetsing, iets van de wet vindt. Dat is best grappig, want het beleid om digitalisering van documenten op orde te krijgen is een lopend project onder verantwoordelijkheid van een VVD’er. Normaliter toetst het BIT op bestaande programma’s of projecten van 5.000.000 euro of meer en dat is er met deze wet nog niet.
Waarom het maken van een documentenlijst vijf miljoen of meer moet kosten met beschikbare oplossingen, is mij een raadsel. Maar het levert opnieuw vertraging op.
Toch is dat niet alles. De VVD verzet zich ook tegen het plaatsen van de Tweede Kamer onder transparantie, want een ambtenaar moet openbaar opereren maar een volksvertegenwoordiger kennelijk niet. Verder zijn er amendementen om veel misbruikte weigeringsgronden overeind te houden en de schijnconstructies om documenten aan het publiek te onttrekken in stand te houden. Transparantie is leuk, maar niet als het jezelf betreft. Dus is ook de bestuurdersclub VNG tegen.
Natuurlijk zegt de partij tijdens het debat enorm voor transparantie te zijn. De problemen van gebrekkige transparantie legt de partij bij de cultuur. Vreemd genoeg is deze partij dan ook weer tegen een informatiecommissaris die juist in veel landen in Europa leidt tot een andere cultuur.
Na alle affaires met frauderende VVD-bestuurders zou je verwachten dat de partij iedere schijn van schimmigheid zou vermijden. Het tegendeel is echter waar. Met de nieuwe wet zou er veel openbaar worden van wat nu verborgen blijft. Kennelijk zitten daar zaken tussen die voor sommige partijen echt te gevoelig zijn. Komende dinsdag wordt er gestemd en dat is openbaar. Dan kunnen we in alle transparantie zien wie echt wat te verbergen heeft.
