Een bron wees mij ruim een half jaar geleden op een geheime aanbesteding door het ministerie van Defensie, voor de analyse van massadata. AIVD en MIVD kochten een systeem dat alleen zinvol gebruikt kan worden als ongericht kabels worden getapt: Argo II. Dat is in strijd met de wet. Waarom koopt onze overheid voor 17 miljoen euro een systeem dat ze niet mag gebruiken? En waarom was de Tweede Kamer niet van de aanschaf van dit illegale systeem op de hoogte?
Deze week heb ik de toezichthouder op de geheime diensten in de Kamer op het matje geroepen. Deze CTIVD was al in september 2011 over de aankoop van dit systeem geïnformeerd. Daarbij was ook duidelijk dat dit systeem niet past binnen de wettelijke regels waar de geheime diensten zich aan moeten houden. De toezichthouder liet het allemaal lopen en voelde zich niet geroepen de Kamer te informeren. Ze ging ervan uit dat de wet te zijner tijd wel zou worden aangepast.
Toezichthouders zijn vaak geneigd mee te denken en meer begrip te tonen dan verantwoord is. Dat geldt volgens mij ook voor de CTIVD. Die moet controleren of geheime diensten zich houden aan de wet, niet aan wetten die de regering mogelijk wil gaan invoeren. Dat is aan de Tweede Kamer om te beslissen. Ook vind ik dat de CTIVD de Kamer moet informeren als zo’n aankoop wordt gedaan, die zoveel invloed heeft op het werk van de diensten.
Wat als ik niet zelf achter deze geheime aanbesteding was gekomen? De regering had mij niet geïnformeerd, de toezichthouder evenmin. Als de Kamer ongericht tappen van kabels niet zou toestaan, zaten we toch met dit systeem om gegevens te analyseren. Zouden de geheime diensten dit dan niet gebruiken? Zou de regering de aanschaf van dit peperdure systeem dan hebben verzwegen? Hier zit een groot gat in de parlementaire controle op de geheime diensten.
Ronald van Raak is Tweede Kamerlid voor de SP
