De werkloosheid heeft dit jaar een recordhoogte bereikt. De armoede is de afgelopen jaren sterk toegenomen. En de kloof tussen arm en rijk groeit sneller dan gedacht. Genoeg reden voor een stevig debat met minister Asscher en staatssecretaris Klijnsma over hun begroting sociale zaken en werkgelegenheid. Want bij deze sombere werkelijkheid kunnen sociaal-democraten zich toch niet neerleggen?
Ik kwam helaas van een koude kermis thuis. Om de werkloosheid te bestrijden heeft de minister zijn website waar bedrijven plannen kunnen indienen. Deze plannen zijn echter vooral gericht op behoud van banen niet op het creëren van nieuwe banen.
Om de armoede te bestrijden is er 100 miljoen. Tegelijkertijd wordt er voor miljarden bezuinigd op de zorg en de sociale zekerheid. Bezuinigingen die met name neerslaan bij de mensen met een laag inkomen. Die 100 miljoen is een druppel op een gloeiende plaat. En hoewel eerlijk delen één van de pijlers is onder het regeerakkoord is het verkleinen van de kloof tussen arm en rijk dat niet, zo zei de premier tijdens de Algemene Beschouwingen. Eerlijk delen is vervangen door ‘een evenwichtige inkomensverdeling’. We doen een half miljard euro cadeau aan de rijkste 15 procent huishoudens, maar we doen ook iets voor de lage inkomens. Daar worden de inkomensverschillen niet kleiner van.
Hier wreekt zich het kwartetten van VVD en PvdA. In het regeerakkoord gingen beide partijen op zoek naar het beste van twee werelden. Maar zo best is die wereld niet. De mix van beide werelden leidt tot een eigen schuld, dikke bult samenleving. Of het nu om de participatiesamenleving, de nieuwe Wet Werk en Bijstand, het Belastingplan of de plannen rond de langdurende zorg gaat: er lijkt één constante te zijn: burgers moeten het zelf doen.
We moeten af van de verzorgingsstaat en toe naar een participatiesamenleving, zegt het kabinet, want Nederlanders doen nog niet genoeg. We moeten werken lonend maken, zegt het kabinet, want zonder extra financiële prikkels blijven mensen liever thuis. We moeten de uitkering onaantrekkelijk maken, zegt het kabinet, want zonder extra regels voor hun kledij, een tegenprestatie en een samenwoonboete, verkiezen mensen een uitkering boven een betaalde baan. We kunnen best bezuinigen op de zorg, zegt het kabinet, want nu nemen we de directe omgeving te veel zorgtaken uit handen.
Dat Nederland 5,8 miljoen vrijwilligers telt en 2,6 miljoen mantelzorgers, dat veel mensen die wel werken zich bijkans over de kop werken, dat de mensen die geen werk hebben niets liever dan een baan willen, dat er volgend jaar 70.000 extra werklozen bij komen…
Het is blijkbaar allemaal de schuld van de mensen zelf. Zij moeten beboet, gedwongen en gecontroleerd worden. Voorbij is de tijd van Kamerlid Klijnsma die te hoop liep tegen de plannen van staatssecretaris De Krom. Zij vond het zo’n fout beeld dat werd geschetst. “Alsof die mensen van hun minimale uitkering zitten te genieten” zei zij ruim een jaar geleden.
Wat voor mensbeeld spreekt hier nu uit, heb ik daarom de beide bewindspersonen gevraagd. Denken zij nu echt dat de mensen thuis de oplossing voor de werkloosheid in handen hebben. Er is geen werk en de mensen die thuis zitten kunnen daar niets aan doen. Het is niet hun verantwoordelijkheid, maar die van het kabinet om daar iets aan te doen. Het ontbreekt helaas aan elke ambitie.
Bram van Ojik is fractievoorzitter van GroenLinks. Samen met vier andere Kamerleden schrijft hij voor ThePostOnline de politieke wisselcolumn De Kamer van Vijf. Iedere donderdag rond enen op ThePostOnline.
