Van 11 tot 14 juni wordt in de omgeving van Innsbruck in Oostenrijk de 63ste Bilderbergconferentie gehouden. Deze besloten bijeenkomst wordt bijgewoond door de meest invloedrijke mensen ter aarde: regeringsleiders, bankiers, industriëlen, topwetenschappers en hoofdredacteuren van gezaghebbende media. Ook premier Rutte en Jeroen Dijsselbloem, minister van Financiën, nemen deel. Het is volledig ten onrechte dat deze bijeenkomsten geen aandacht krijgen in de media.
Al enkele jaren vraag ik mij af hoe het toch kan dat de Bilderbergconferentie nauwelijks publieke belangstelling trekt. Bijeenkomsten van de industrielanden van de G7, de handelsorganisatie WTO of de VN trekken wel veel aandacht en daar komen ten dele dezelfde mensen. Er is echter één groot verschil: hoewel er ook bij de Bilderberg altijd sprake is van deelname door de Nederlandse regering, wordt er geen verslag van de bijeenkomst gedaan en legt de regering op geen enkele wijze verantwoording af over hetgeen daar aan de orde wordt gesteld. De regering verschuilt zich achter de zogenaamde Chatham House Rule die het niet toestaat uitspraken van deelnemers te citeren indien ze te herleiden zijn tot de spreker. De regering zwijgt echter ook over de eigen inbreng.
Een tweede verschil met andere belangrijke conferenties zou zijn dat er op de Bilderbergconferentie niets besloten wordt. Ik zeg bewust ‘zou zijn’ omdat buitenstaanders dit op geen enkele wijze kunnen controleren. Dat er formeel geen besluiten worden genomen, wil ik misschien nog wel geloven maar zoveel topmensen bij elkaar gaan ook niet twee of drie dagen alleen maar theedrinken. Daar zullen echt wel politieke en andere zaken gedaan worden. Het is toch uitgesloten dat premier Rutte, minister Dijsselbloem, Klaas Knot, president van De Nederlandse Bank en NAVO-chef Jens Stoltenberg hun agenda’s vrijmaken voor een vrijblijvend onderonsje? Zeker niet nu, ten tijde van een financiële crisis in de eurozone en militaire dreiging in de periferie van het NAVO-grondgebied.
Uit persberichten over eerdere Bilderbergconferenties weten we dat de thema’s die aan de orde komen altijd van eminent belang zijn. Daarbij moet worden gedacht aan grote economische vraagstukken zoals de financiële en economische crisis; grote politieke vraagstukken zoals de toekomst van de Europese Unie en de euro; militaire interventies in Irak en Afghanistan, terrorisme en cyberoorlogsvoering. Ook zaken als milieu, klimaat en energie krijgen aandacht hetgeen wellicht de belangstelling dit jaar van Louise Fresco, bestuursvoorzitter van de Landbouwuniversiteit Wageningen, verklaart.
In de Tweede Kamer is de belangstelling voor verantwoording over de deelname door de regering aan de Bilderbergconferentie gering. Dat komt wellicht omdat ook Kamerleden en ministers van VVD, PvdA, D66 en CDA aan eerdere bijeenkomsten deelnamen. Bij andere gelegenheden willen zij wel het naadje van de kous weten maar nu even niet. Waarschijnlijk hopen zij zelf nog een keer te worden uitgenodigd en vrezen ze de kans daartoe te verspelen door er nu vragen over te stellen.
Als ik mijn controlerende taak serieus neem dan moet ik van de regering minimaal het volgende eisen:
Is er sprake van deelname door ministers dan dienen zij daar (achteraf) inhoudelijke verantwoording over af te leggen
Er moet een volledig inzicht in de kosten van deelname worden gegeven
De Nederlandse regering moet aandringen op gewone verslaglegging van hetgeen er besproken is op deze conferentie
Kamerleden zouden gezien hun controlerende functie helemaal niet moeten deelnemen aan de Bilderbergconferentie; ze laten zich nu immers opzadelen met een geheimhoudingsplicht
In een democratische samenleving past het om in openheid over belangrijke zaken te spreken en te beslissen. Dat wordt terecht van de Tweede Kamer en de regering gevraagd, evenals van de Europese Raad en de Europese Commissie. Het wordt hoog tijd om de geheimzinnigheid rond de Bilderbergconferentie op te heffen.
