Het was een treurige dag voor vrouwen. Onder de hashtag #zeghet kroop vrouwelijk Nederland maandag collectief bij Dr. Phil op de stoel om in 140 tekens te vertellen over hun ervaringen met seksueel geweld. De meest verschrikkelijke ervaringen kwamen voorbij. Zo zijn er mannen die het in hun hoofd halen om een vrouw aan te spreken in de kroeg, mannen die er een poep-en-pies-gebbetje van maken en vooral heel veel #ophef. Is dat juist niet de bedoeling van awareness, en is dat niet heel belangrijk?
Nee. Hoewel er magische krachten worden toegeschreven aan awareness, maakt het totaal geen verschil. De onderliggende assumptie van awareness klopt niet. Mensen gaan niet ineens ‘betere’ keuzes maken als ze ‘beter’ geïnformeerd zijn. Bepaalde keuzes, zoals in die kont knijpen, zijn niet weloverwogen op basis van beschikbare informatie waarbij voor- en tegens nauwkeurig worden afgewogen. Dit soort acties zijn juist impulsief. Daarnaast kun je je ook afvragen hoeveel mensen daadwerkelijk seksuele aanranding cool vinden, niet weten dat kanker een nare ziekte is of bij Afrika niet denken aan hongerige kindjes met vliegen om de mond. Awareness maakt hier dus geen ene drol uit, behalve het therapeutische effect van je verhaal delen.
Daarnaast geeft deze campagne een vertekend beeld van de man-vrouw verhoudingen in de Nederlandse samenleving. Nederlandse mannen zijn al haast chemisch gecastreerd, in touch met hun vrouwelijke kant, beknot, verhipsterd en ver-Oprah’d. Ze gaan mee naar de IKEA, gaan volledig Russell Brand op hun yoga-mat en zijn zelfs bereid om mee te gaan winkelen met schoonmoeders. Als je de #ZegHet leest, zou je haast denken dat we even gemist hebben dat we op de bus in India zijn gestapt. De omringende dramatisering maakt de hashtag hierdoor haast pervers. Want waar gaat het hier nu eigenlijk over: seksisme of horkerigheid in het algemeen? Is het label ‘seksisme’ te pas en te onpas overal opplakken wel zo een goed idee? Voor veel deelnemers in de hashtag wel. Het is tenslotte een label wat iedereen een beetje slachtoffer maakt, en dus iedereen een beetje speciaal laat voelen vandaag.
Als het hier bij zou blijven, was er geen enkel probleem geweest. Want wat is er op tegen als een stel Klippan-kipjes onderling even Dr. Phil gaan in een digitaal klankschalen-kringgesprek? Als ze zich daardoor een beter mens voelen: good for you. Hashtags kun je muten, tenslotte.
Maar uiteraard blijft het hier niet bij. Het eerste exces van dit soort awareness-campagnes: naming and shaming van mannen waar geen onderzoek naar loopt of ooit heeft gelopen. Columniste Harriet Duurvoort vond het nodig om haar verhaal te delen en deze te voorzien van enkele hints over de identiteit van de aanrander. Iets wat Metro columniste Hadjar Benmiloud eveneens deed na het schrijven van een column over haar aanranding. Dit laat zien dat vrouwen met negatieve ervaringen via dit soort campagnes de weg van het publieke tribunaal verkiezen boven die van de rechter. In het meest ernstige geval kan dit mogelijk leiden tot verdachtmakingen van nietsvermoedende mannen waar geen aangifte tegen is gedaan en geen onderzoek tegen loopt, maar die feitelijk al veroordeeld zijn omdat enkele vrouwen het nodig vonden om bij hen een briefje ‘smeerpijp’ op de rug te plakken.
Ten tweede gaat het hier op de manier waarop vrouwen zich profileren in het publieke debat: als slachtoffers van mannen. Willoze slachtoffers die worden aangerand en gegrepen door hordes aan smeerpijpen. Hier iets relativerends over zeggen of een grapje maken is net zo veilig als een vrouw vragen of ze dat tweede stukje taart nou wel zal nemen. Als je niet wilt dat je hoofd eraf gebeten wordt tussen het awarenessen door, kun je dus als man vandaag maar beter even zwijgend op het stoeltje voor de paskamer gaan zitten. Het gaat hier tenslotte om onvoorwaardelijke erkenning van slachtofferschap waar volledig in gewenteld dient te worden.
Uiteraard was de vrouwvriendelijke talkshow Pauw er als de kippen bij om op zoek te gaan naar aangerande vrouwen die ‘hun verhaal willen doen’. Hiermee faciliteert ook Pauw dat vrouwenemancipatie even 300 jaar wordt terug gezet. Vrouwen komen alleen in aanmerking om aan te schuiven als ze ergens willoos slachtoffer van zijn geweest, of als ze iets hebben bereikt wat blijkbaar heel knap is voor een vrouw. Zoals zakenvrouw van het jaar worden. Alsof vrouw zijn een handicap is. Alsof een vrouw alleen iets interessants kan vertellen vanuit de ondergeschikte positie: of dat nou is als slachtoffer van de grote boze buitenwereld (dan vinden sommige vrouwen het ineens wél weer OK om jaren ’50 damsel in distress te gaan), of als een klein meisje dat een aai over haar bol mag halen aan de grote mensentafel en haar tekening mag komen laten zien.
Claimen dat awareness helpt is tot daar aan toe. Mannen voeren aan het Twitter-tribunaal en bij elke tegenvraag feeks-feministisch victim blaming gillen zorgt alleen maar voor antipathie. En ondertussen blijven aangiftes liggen en loopt er geen smeerpijp minder los op straat.
Good for you!
