Beatrix. Het zuchtmeisje. Ze is Nederlander van het jaar geworden. Dat heeft Elsevier bepaald, omdat ze ‘het menselijk gezicht’ toonde. Verdriet en vernedering tekenden haar jaar.
Het Koninklijk Huis is verre weg het vreemdste instituut dat we kennen. Hoewel de Oranjes van zichzelf al stinkend rijk zijn, krijgen ze allemaal een flinke uitkering. En wat moeten ze daarvoor doen? Zwaaien. Knippen. En zuchten. Vroeger kreeg je een prijs als je iets goeds gedaan had, tegenwoordig als je zielig bent. Dat zagen we deze week ook in Oslo waar Barroso de Nobelprijs op kwam halen, omdat de Europese Unie in zwaar weer zit en dus ondersteuning nodig heeft.
En toch. Dat Koningshuis. Die oranjes. Ik heb iets met ze. Mijn favoriete koning was Willem de derde, ook wel Koning Gorilla genoemd. Deze man deugde gewoon niet. Hij zat meer in het bordeel dan dat hij regeerde. Talrijk zijn de bastaarden. Maar er is een verhaal dat me trof. Dat was dat hij in zijn vakantiehuis op zijn balkon de potloodventer uithing als er cruiseschepen voorbijvoeren. Dat is pure eenzaamheid.
Dat vind jij weer leuk? Ja, dat vind ik leuk, zei ik tegen mijn vriendin. Ik hou van het ongepolijste, het groffe, het ruwe, het eenzame. Want dat was Willem lll ook. En dat zie ik nu ook in Beatrix. Ze sleept zich voort. De wallen. De diepe groeven op haar voorhoofd. En dat zuchten dus. Heerlijk. Heel menselijk allemaal. Wilhelmina schreef in haar autobiografie toen ze getroond werd: ‘Een gevoel van leegte en volkomen eenzaamheid maakte zich van mij meester.’ Beatrix beeldt nu uit wat haar grootmoeder schreef.
Maar wat weten we verder van Beatrix. Niks eigenlijk. Wat doet ze ’s avonds? Wat leest ze? Kijkt ze televisie? Zucht ze tevreden bij de serie over de Gouden Eeuw, die nu op televisie is?
Volgende week gaat Mark Rutte in die serie uitleggen waarom het beeld van Johan van Oldenbarnevelt niet op het Binnenhof staat? Van Oldenbarnevelt was in conflict geraakt met een voorvader van Bea, Maurits, de zoon van Willem van Oranje. Dat conflict liep zo hoog op dat Maurits diens raadspensionaris feitelijk liet onthoofden. Rutte vertelt dat met een vilein glimlachje. Het beeld van Van Oldenbarnevelt staat niet op het Binnenhof, zodat de majesteit niet elke Prinsjesdag geconfronteerd wordt met die zwarte bladzijde uit de Oranjegeschiedenis.
Dit is de wraak van Rutte. Hij, zelf historicus, had eerder al wraak genomen op de Oranjes, door hun macht verder uit te kleden. Van Oldenbarnevelt zal dus tevreden zijn over zijn opvolger. Vermoedelijk zal Rutte aan het einde van zijn regeerperiode het beeld dan ook met veel ceremonieel op het Binnenhof zetten. Tot groot verdriet van Beatrix.
Voor die treurnis, voor dat verdriet, voor die vernedering wordt Beatrix dus Nederlander van het Jaar. Als symbool van de vernedering die we allemaal proeven. De ellende, de blues, de regen, de kou, die we zelf dragen. De prijs is dus voor ons. Wij, Nederlanders.
Marcel Duyvestijn is vaal-oranje gezind. www.liefdevollid.nl
