Volgens Halbe Zijlstra moeten we af van ZZP schijnconstructies, en hebben deze iets te maken met de belastingaftrek. Wat een klinkklare nonsens. Zijlstra, naar eigen zeggen toch een liberaal, herkent het zand in de marktmachine niet, en weet dus ook niet hoe hij hier zijn voordeel mee kan doen. Laten we hem even een handje helpen.
Er bestaan wel degelijk schijnconstructies. Zo worden bijvoorbeeld MOE-landers die in Nederland komen werken door malafide uitzendbureautjes letterlijk aan de hand meegenomen naar de Kamer van Koophandel om zich even in te laten schrijven als ZZP’er. Uiteraard netjes gesouffleerd door een potige kerel. Daar is niets intimiderends aan hoor, dat wilde die meneer die asperges gaat steken zelf heel graag, dat iemand ‘m naar de KvK begeleidde. Ook postbezorgers en thuiszorgmedewerkers (ondernemers pur sang!) worden in ZZP-constructies gedrukt, want dat scheelt lekker in de wittebusjes-kosten en op deze manier houdt de zorgbestuurder tenminste een beetje fatsoenlijk salaris voor zichzelf over. Kortom, er zijn nogal wat mensen met het bordje ZZP’er aan de deur waarvan je je eigenlijk kan afvragen in hoeverre het rasechte ondernemers zijn. Deze schijnzelfstandigheid moet zeker worden aangepakt, omdat het in praktijk eigenlijk gewoon werkgever/werknemer-relaties betreft. Maar dan met wel de lusten en niet de lasten voor de werkgever. Uiteraard is dit vanuit werkgeversoogpunt volledig te begrijpen. In Nederland kom je makkelijk aan personeel, maar als ze de kantjes er vanaf lopen of niet voldoen – hoe kom je er dan weer vanaf? Moeilijk of bijna niet, binnen het Nederlandse ontslagrecht. Enfin: schijnconstructies zijn symptoom nummer 1 in de volledig op slot gedraaide, dichtgetimmerde, kapotgereguleerde arbeidsmarkt. Gelukkig is die markt creatief en verschijnen er oplossingen in de vorm van dit soort bruikbare ZZP-constructies. Doen alsof dit via de belastingaftrek kan worden opgelost (in plaats van eindelijk eens dat ontslagrecht versoepelen) is een miskleun van jewelste.
De overheid is zelf niet bepaald zuiver op de graat te noemen. Zo worden de schijnconstructies namelijk ook mede mogelijk gemaakt door de overheid. Werklozen bij het UWV die de vraag krijgen of ze na jaren in de ambtenarij gezeten te hebben niet ‘lekker’ voor zichzelf moeten beginnen. U weet, in elke werkloze ambtenaar schuilt een ZZP’er. Lekker aan de slag als coach bijvoorbeeld, dat kunt U nog best op Uw vijftigste! Dat komt er eigenlijk op neer om een werkloze een bordje ‘ZZP’ om de nek te hangen: scheelt toch weer een extra uitkering. Dat werkloze ambtenaren vaak het ondernemersbloed missen en thuis zullen zitten zonder opdracht is een ander verhaal.
Je verzint het eigenlijk ook niet: zelf als overheid schijnconstructies in stand houden (door bij de KvK niet wat oplettender te zijn bij gesouffleerde-inschrijvingen) of te stimuleren (via het UWV) om vervolgens diezelfde constructies op te voeren als excuus om een de facto lastenverzwaring voor ondernemers in te voeren. Unfair voor alle betrokkenen.
Tegelijkertijd maakt de overheid het ZZP’ers alles behalve makkelijk. Het aanbestedingsfetisjisme in Nederland zorgt ervoor dat de opdrachtkavels dermate groot worden, dat er als ZZP’er niet tussen te komen is. De opdrachten gaan uiteindelijk naar de grotere bedrijven, dus de CapGemini’s (want die hebben altijd van die goede adviezen) in plaats van de doorgewinterde specialist. Dit gedrag is besmettelijk tot zelfs de lagere overheden: als het even kan wil gemeente Lutjebroek de koffiejuffrouw nog aanbesteden (en krijgt dan uiteindelijke geen particuliere werkzoekende, maar iemand uit het magazijnrek met ‘horecapersoneel’ van een grote dienstverlener in sanitair en huishoudelijk personeel). Daarnaast is het zo dat de overheid te boek staat als langzame betaler – dus eveneens niet fijn voor een ZZP’er bij wie het inkomen maandelijks fluctueert. We gaan er nu even van uit dat die ZZP’er überhaupt tijd heeft om aan de opdracht toe te komen, want onder het mom van kwaliteit zijn er ook nog eens een miljoenmiljard kwaliteitsprotocollen die nageleefd (en ingevuld, afgevinkt, aangestreept) moeten worden.
De hele discussie omtrent de aftrek is het symptoom van een hopeloos ouderwets en ingewikkeld fiscaal stelsel. Er valt zeker wat voor te zeggen dat de aftrek wordt afgeschaft, maar daar moet wel wat tegenover staan. Momenteel is de aftrek eigenlijk een correctie, een pleister op de fiscale gapende wond. Een oplossing voor deze discussie is alleen maar symptoombestrijding. Daarnaast ontmoedigt het ZZP’ers in de dop om ZZP’er te worden, en zullen veel werkgevers hier totaal niet wakker van liggen. Als de VVD daadwerkelijk ondernemerschap wilt stimuleren, dan halen zij als de wiedeweerga een paar oude stokpaardjes uit de kast: ontslagrecht versoepelen, drempelopwerpende bureaucratie binnen de overheid aanpakken en een upgrade van het hopeloos ouderwetse fiscale stelsel bespreekbaar maken
Maarja, waar hebben we het eigenlijk over? Het Abacus Orakel des CBS heeft gesproken en ons statistische absolutie verleend: we zitten onder de 3 procent-norm. De vlag kan uit. We zijn goed bezig. Nee, dat kwam niet alleen door die eenmalige meevaller van de 4G veiling. We hebben een prima beleid. Prima akkoord. Prima samenwerking. Prima polder. Niets meer aan doen.
http://www.npo.nl/programmas/POW_00703546
