AMSTERDAM – Mannelijke, vrouwelijk en homoseksuele stereotypen zijn dit jaar het belangrijkste thema van het KLIK! Amsterdam Animation Festival, dat 4 november van start gaat. Wat kunnen animaties zeggen over identiteit en geaardheid? Zes vragen aan artistiek leider Yvonne van Ulden.
Waarom hebben jullie gekozen voor dit thema?
“Het is een thema waar we vrij snel uit waren. We kiezen bij voorkeur voor een actueel onderwerp dat aantoont dat animatie veel meer waarde kan hebben dan alleen maar entertainment. De laatste tijd zijn er heel veel maatschappelijke discussies waarin genderidentiteit een rol speelt.”
Wat kunnen animatiefilms ons over stereotypen leren?
“Animatie is en kunstvorm die bij uitstek goed inzicht geeft in onze normen en waarden op dat gebied. Veel tekenfilms serveren een enorme uitvergroting van wat wij als maatschappij als mannelijk of vrouwelijk beschouwen. Animatie is een kunstgenre dat dat heel goed kan blootleggen. Die films durven daar juist mee te spelen en verleggen grenzen. Daar is geen enkel stereotype vanzelfsprekend en wordt liefde in al zijn vormen en maten belicht.”
Jullie organiseren ook een themamiddag met de Amsterdam Gay Pride. Kunnen tekenfilms bijvoorbeeld homo’s helpen met hun coming-out?
“Tijdens die talkshows zijn er wel transgenders aanwezig die hun verhalen vertellen. Zij geven onder meer inzicht in de animatiefiguren uit hun jeugd, en wat deze hebben betekend voor hun coming out. Kijk maar de films van Disney: over veel figuren doen al jaren de geruchten de ronde dat ze stiekem homoseksueel zouden zijn. En hoe moeten we de vreemde relatie van Bert en Ernie in Sesamstraat nou eigenlijk duiden? Zijn dat soort vermoedens nou puur sensatiezucht, of zit er toch een kern van waarheid in en zijn het dan juist positieve rolmodellen?”
Wat voor filmpjes kunnen bezoekers nog meer zien?
“Er zit een getekende documentaire in het programma over een homojongen die voetbalhooligan is en dus niet uit de kast durft te komen. Maar ook een animatie over de relatie tussen een paard en een panda. En een van de invalshoeken is het subprogramma Ladies Night, waarin films over vrouwelijke seksualiteitsbeleving te zien zijn. Vrouwelijke makers van animatiefilms hebben het opmerkelijk vaak over seks. Dit soort films worden vaak gekenmerkt door een no-nonsens aanpak van het onderwerp. Maar zij weten dit meestal wel op een heel luchtige manier te brengen.”
Een andere talkshow gaat over seksualiteit in mangafilms. Hoe wordt er in Japanse animaties omgegaan met homoseksualiteit?
“Voor ons westerlingen klinkt het vermoedelijk heel vreemd in de oren. Maar in Japan is homoliefde een heel groot genre. Het gaat vrouwelijke kijkers dan meestal niet om de seks die twee mannen met elkaar hebben: homo’s zijn in die comics meer een soort androgyne jongens. En met name de puurheid van hun wederzijdse liefde wordt heel erg beklemtoond en uitgelicht.”
Zijn jullie niet bang met dit thema alleen maar homo’s en lesbiennes te trekken?
“Die mensen denken vaak zelf al meer dan genoeg na over dit soort onderwerpen. Wij hopen juist ook de rest van Nederland te kunnen aansporen zich in deze materie te gaan verdiepen. We willen geen belerende toon aanslaan en mensen er met klem op wijzen dat ze lief moeten zijn voor LHBT. Maar we willen wel laten zien hoeveel verschillende kanten er aan dit soort onderwerpen zitten. De wereld is niet zo zwart wit als veel mensen wel denken, ook als het gaat om seksualiteit.”
