DEN HAAG – Leerzaam en spannend. Zo omschrijft tekstschrijver en dichter Jan Boerstoel (72) het project waar hij momenteel met zangeres Marcella Wisbrun (31) aan werkt. Zij vertalen de belangrijkste nummers van de Braziliaanse componist Antonio Carlos Jobim naar het Nederlands, iets dat nog nooit eerder gebeurde. De 'Gershwin van Latijns-Amerika' schreef onder meer The Girl from Ipanema, een van de meest vertolkte liedjes ooit.
Het plan groeide de afgelopen jaren bij Wisbrun, die een Braziliaanse moeder heeft en jaren in São Paulo woonde. “Ik ken veel Nederlanders die de melodieën prachtig vinden, maar die eigenlijk geen idee hebben waar de muziek eigenlijk over gaat”, legt ze uit. Zij benaderde Boerstoel, die er meteen voor te porren was. “Ik vond het in eerste instantie vooral een leuke uitdaging; ik heb nog nooit zo'n grootschalig vertaalexperiment gedaan. Maar naarmate ik me meer ging verdiepen in Jobim en zijn werk werd ik enthousiaster”, knikt de tweevoudig winnaar van de Annie M.G. Schmidt-prijs. “Het is een prachtig repertoire en de nummers zitten muzikaal en tekstueel ontzettend goed in elkaar. Het wordt tijd dat Nederland hier ook kennis mee maakt.”
Wisbrun vertaalt de letterlijke woorden uit het Portugees, waarna Boerstoel ermee aan de slag gaat en er prachtige, rijmende liedteksten van maakt die in het metrum passen. “We blijven zo dicht mogelijk bij de oorspronkelijke tekst”, vertelt hij. “Hoewel sommige Braziliaanse begrippen onvertaalbaar blijken, omdat er geen echt Nederlands equivalent voor bestaat.”
Tournee
Het tweetal is voornemens de twintig belangrijkste van de pakweg vierhonderd nummers aan te pakken die Jobim in zijn leven schreef. De betekenis van zijn werk is niet te onderschatten, vertelt Wisbrun. De zangeres gaat in het seizoen 2018 toeren met een programma waarin ze de vertaalde nummers van Jobim ten gehore brengt. “Ik wil proberen een beeld te schetsen van Brazilië, van de mensen en de cultuur”, omschrijft ze de voorstelling. “Ik vertel persoonlijke anekdotes en verhalen over het land.”
Brazilië komt de laatste jaren vrijwel altijd negatief in het nieuws, tot grote spijt van de Braziliaans-Nederlandse zangeres. “De negatieve kanten van het land bestaan ook al langer, en komen ook wel terug in sommige liedjes”, legt ze uit. “Maar daar staat zoveel moois tegenover: de hartelijke volksaard, de spiritualiteit, de passie. Die mooie kanten van het land wil ik meer onder de aandacht brengen.” Zij ontmoette voor het project de kleinzoon van Jobim, die vroeger heel close met zijn opa was. “Hij heeft mij heel veel over hem verteld, over hoe zij vroeger met elkaar omgingen. Ik heb ook samen met Daniel Jobim gezongen. Zijn stem lijkt enorm op die van zijn grootvader; dat waren wel kippenvelmomentjes voor mij."
