AMSTERDAM – Regisseur Ruben Östlund heeft een hekel aan wollig, abstract taalgebruik. In zijn met de Gouden Palm bekroonde film The Square neemt hij daarom een onbegrijpelijke tekst over kunst op de hak. Die tekst schreef de Zweedse filmmaker niet zelf, maar pikte hij van een collega aan de Universiteit van Gotenburg.
“De tekst over een expositie heb ik gestolen van een kunstdocent”, verklapt Östlund aan BuzzE. Dat de academische tekst in een film is beland, heeft Östlund hem nooit verteld. “Ik kom hem nog weleens tegen in de wandelgangen, maar dan doe ik alsof er niets aan de hand is. Maar ik vind dat hij er tegen moet kunnen”
In de film komt de tekst terug als statement van een verwaande museumdirecteur, gespeeld door Claes Bang. Als het personage van Elisabeth Moss hem de tekst voorlegt, begrijpt hij zijn eigen woorden niet meer.
“Het is belangrijk zulke bullshit te herkennen”, vindt Östlund. “Als mensen taal gebruiken om hun machtspositie te behouden, met deftige woorden, is dat echt tenenkrommend. Je moet dan het dunne buitenlaagje wegkrabben en zeggen dat iets onzin is.”
Experiment
Bij het filmen van de tragikomedie was Östlund overigens niet helemaal zeker over zijn eigen taal. Omdat hij samenwerkte met de Amerikanen Moss, Dominic West en Terry Notary, moest hij voor het eerst in het Engels regisseren. “Het was voor mij een soort experiment om met Elisabeth te werken, want ik was bang iets van mijn werkwijze te verliezen als ik met Engelstalige acteurs werk”, bekent hij. “Maar het werkte, ik ben er niet meer bang voor.”
De Amerikaanse castleden moesten op hun beurt wennen aan de Zweed. Vooral zijn intensieve draaidagen kwamen voor hen als verrassing. “Ik denk dat ze een beetje in shock waren. Ze zijn gewend per scène vijf takes te doen, terwijl ik er gemiddeld veertig doe”, lacht hij. “Ze moeten hun energie sparen, want ik wil dat ze aan het eind op hun best zijn. Voor hen was het alsof ze van sprinters marathonlopers werden.”
The Square gaat over een reeks bizarre gebeurtenissen in de aanloop naar de onthulling van een nieuw kunstwerk van een museum, dat bestaat uit een groot vierkant. De grote winnaar van het Filmfestival van Cannes draait vanaf donderdag in de Nederlandse bioscopen.
