“Wij moeten nu teruggaan tot het uitgangspunt van deze opstellen, tot het merkwaardige feit dat men deze jaren in de wereld zo veel spreekt over het verval van Europa, als over een onbetwistbare waarheid. Maar als u degene die zulks beweert staande houdt en hem vraagt op grond van welke concrete verschijnselen hij tot die diagnose komt, dan zal u hem vage gebaren zien maken en hulpeloos om zich heen zien grijpen als een drenkeling.”
Dit schreef de Spaanse filosoof José Ortega y Gasset in De opstand der horden, een serie essays uit de vroege twintigste eeuw. Dit citaat wil zeggen dat “het verval van Europa” als een zwaar zinnebeeld op het gemoed drukte, terwijl niemand het eigenlijk met concrete voorbeelden kon aantonen. Misschien viel het wel mee?
Honderd jaar later is dit verval in ieder geval wat betreft Nederland aantoonbaar. Stel een historicus blikt in de toekomst terug op ons land anno 2014. Dan volgt een interessante dwarsdoorsnede aan feiten uit alleen al de maand november:
Als eerste, de groeiende onvrede met de rechterlijke macht. Of het nu gaat om de Pool die in Meijel een opa, oma en kleinkind doodreed en werd veroordeeld tot een taakstrak, of de uitspraak over het doodrijden van de dertienjarige Donnie Rog – de onvrede komt zichtbaar naar de oppervlakte. De uitspraken leidden tot vechtpartijen in de rechtszaal en in commentaren op websites werd gesproken over “D66-rechters”. In Chaam veroorzaakte een dronken bestuurder een botsing waarbij twee jongedames levend verbrandden. Toch mag de bestuurder zijn rijbewijs houden omdat hij dit volgens de rechter nodig heeft om zijn terminale vrouw te kunnen zien. Nederland moest 642 miljoen euro naar Brussel overmaken vanwege een naheffing. Premier Rutte noemde dit een “onaangename verrassing” maar tekende toch netjes onderaan de streep. Verder splitsten twee Turkse Kamerleden zich af van moederpartij PvdA, waarbij de woorden “moge Allah je straffen” werden gebruikt. Zal dit het begin blijken van de eerste officiële immigranten- of islamitische partij in de Tweede Kamer?
Misschien ben ik een masochist – ik denk oprecht dat het alleen beter kan worden door pijnlijke feiten te benoemen. Zoals het feit dat jongeren het moeten het doen met flexibele contracten en moeilijk een hypotheek krijgen. Ze studeren af maar moeten een baan nemen onder hun opleidingsniveau. Ieder jaar studeren mensen af die verser, met meer recente kennis zijn opgeleid. Schulden uit de studietijd moeten ondertussen wel worden afbetaald. De concurrentie tussen deze lieden drukt het loon voor geschoolde arbeid omlaag, waardoor de schulden als totaal moeilijker aflosbaar worden. Door deze onzekerheden komen ze nauwelijks toe aan gezinsvorming. Ondertussen komen ons berichten toe dat het aantal asielzoekers in Nederland volgend jaar naar 40.000 zal stijgen – de omvang van een dorp als Beverwijk. De middenklasse krimpt en “een reserveleger van arbeid”, zoals Marx het noemde, dient zich aan.
Dit hangt weer samen met andere gebeurtenissen, zoals de rel bij het asielzoekerscentrum in Overloon, waar mensen uit Eritrea en Syrië met elkaar op de vuist gingen. Ook zag dit jaar de eerste grootschalige vechtpartijen rondom Sinterklaas en Zwarte Piet. Voorts legde Staatssecretaris Fred Teeven in een interview uit dat vluchtelingenactivisten stampij maken wanneer uitgewezen asielzoekers aan boord van vliegtuigen worden gebracht, zodat de piloot weigert op te stijgen. Nederland kampt zo met een aantal tikkende tijdbommen. Dat zijn niet alleen de al omschreven problemen van het tanende wettelijke gezag en de immigratiestroom, maar ook bijvoorbeeld de vergrijzing en krimp van de (autochtone) bevolking. Ondertussen verkondigde Erdogan in Turkije dat vrouwen op zijn minst drie kinderen moeten krijgen.
Bij dit alles richten de Westerse politici en ambtenaren zich vooral op de bovenbouw. Dat wil zeggen: zij volgen de juridische en legalistische benadering. Wetten, regels en verdragen. Maar daar zit iets onder – het fundament van de samenleving zelf. Dat wordt bijeengehouden door binding tussen mensen, gedeelde waarden en normen, burgerdeugd, een brede middenklasse met beleefde, hardwerkende vaders en warme, liefhebbende moeders. Dit fundament krijgt voortdurend klappen. Ook vanuit internationale en globale ontwikkelingen. Wanneer geluiden uit dat fundament de politieke arena bereiken, dan zeggen beleidsmakers: “Misschien vinden we de gevolgen niet fijn, maar dit zijn nu eenmaal verdragen en regels.” Lieden als Poetin, Assad en Erdogan weten dat Westerlingen zo denken en spelen daar op in. Evenals Arabische oliestaten, die bijvoorbeeld minder Syrische vluchtelingen opnemen dan Europese landen. Kamerlid Malik Azmani (VVD) benadrukte dat vluchtelingen zelf opgevangen wensen te worden in de nabije regio – de sjeiks maakt dit blijkbaar weinig uit.
Onze leiders zijn juristen die niet begrijpen dat “soft power” zonder uitwerking blijft als deze niet in laatste instantie op “hard power” kan terugvallen. “Speak softly, and carry a big stick” wordt zo tot “speak softly, and hope for the best.” Iedereen die een klassieker als De opstand der horden leest, of de Muqaddima van Ibn Khaldûn, kan weinig anders concluderen. Westerse landen weigeren toegang aan de ‘vrouwonvriendelijke vrouwenversierder’ Julien Blanc, terwijl IS-jihadstrijders met Europese paspoorten vrouwen als slavinnen verhandelen. Onze leiders laten zich ringeloren met papieren verdragen terwijl gewapende machten zich rondom Europa oprichten – ze tonen zich niet in staat een lijn in het zand te trekken. Zie ook de druk van grote financiële instituten, het kapitaal dat naar het buitenland vertrekt, inflatie, aangekondigde negatieve rentes, een krimpende middenklasse, de werkeloosheid die maar niet wil dalen… Alles bijeengenomen het recept voor een grote omwoeling.
“Na het zuur komt het zoet!“, zeggen uw vertegenwoordigers u. “We gaan het samen doen, en zetten de schouders eronder!” De harde waarheid doet het niet goed bij politieke scoutingcommissies – die zoeken veeleer naar kandidaten met een luchtige, aimabele uitstraling met bijpassend vertoog. De waarheid is dat we de gifbeker helemaal leeg zullen moeten drinken, en de weeffouten in onze cultuur dienen te corrigeren.
Er zal geïnvesteerd moeten worden in moderne wapens, in hard productiekapitaal, in maakindustrie en werkgelegenheid. En dan niet in neppe melkertbanen maar in aantrekkelijke vestigingsvoorwaarden – eindelijk eens een einde maken aan de bureaucratie. Europese landen moeten grondstoffen zekerstellen en afdwingen dat hun staatsschulden worden omgezet in een behapbaar bedrag. Om dit waar te maken moet buiten de kaders van het huidige finance capitalism worden gedacht, waar geld nog slechts bestaat in cyberspace. Buiten het huidige monetaire systeem waarin krediet bestaat uit groeiende en onaflosbare schulden. De anti-gezin jaren zestig mentaliteit, die de Europese bevolkingsopbouw verzwakt, moet worden uitgewist.
Ook het naïeve idee dat alle mensen broeders zijn ongeacht cultuur en levensovertuiging, moet worden losgelaten. Zelfs humanisten erkennen inmiddels dat sommige cultuurstromen daar überhaupt niet voor openstaan. Religieuze lieden die een anti-Westerse boodschap verspreiden dienen niet meer op Europese grond te worden toegestaan. Onderwijs dient gericht te zijn op het voorbrengen van innovatieve techniek: de verwondering moet het uitgangspunt zijn, aangevuld met een forse dosis discipline, parate kennis en vakmanvaardigheden. Ten slotte moet de platte massacultuur worden doorbroken die de mensen in een soort droomslaap houdt, terwijl hun beschaving rondom hen ineenstort. Kunst en cultuur dienen niet meer de lelijke en postmoderne zinloosheid te benadrukken, maar dienen mensen te verheffen en te inspireren.
Het is allemaal waar, allemaal pijnlijk, en het benoemen ervan is nog steeds politiek incorrect. Met alleen een verkiezingsprogramma en welwillende politici kan zoiets ook niet worden bereikt. Er is een totale mentaliteitsomslag voor nodig, gedragen door alle lagen van de bevolking. Het pad uit het Nederlandse en uiteindelijk het Europees verval betekent een lange en beproevende tocht. Zoiets sluit niet aan bij een entertainment-maatschappij die op onmiddellijke behoeftebevrediging is gericht.
