Het is 24 oktober 2017 exact 100 jaar geleden dat de Oktoberrevolutie in Rusland uitbrak. Deze gebeurtenis was een radicale breuk met het oude Rusland, betekende het einde van de oorlog met het Duitse Keizerrijk en gaf gestalte aan een totalitaire regime wat ruim zeventig jaar zou aanhouden. De Oktoberrevolutie wordt door hedendaagse marxisten nog vaak als een glorieus gebeuren beschreven. Echter, een nieuwe biografie van Erich Ludendorff, geschreven door Perry Pierik, werpt nieuw licht op deze zaak; volgens Pierik waren de revolutionairen, onder Lenin, niet meer dan “een stel ordinaire huurlingen.”
Voordat ik in de nieuwe details duik nog wat historische context: de Oktoberreolutie gebeurde in 1917, iets meer dan een jaar voor het einde van de Eerste Wereldoorlog. Al sinds het begin van deze oorlog zaten de Duitsers in hun maag met de Russen: de Duitsers hadden gehoopt dat de Russen makkelijk verslagen konden worden en dat zij al hun troepen in het westen konden inzetten. De Russen bleken echter taaier dan gedacht en de Duitse bondgenoot, Oostenrijk-Hongarije, bleek een zwak broertje.
Het is hierom dat er in het geheim werd meegewerkt aan revolutionaire plannen die Rusland moesten destabiliseren. Het bekende verhaal is de reis van de geblindeerde trein, waarin Lenin en andere revolutionairen met vele omwegen naar Sint-Petersburg werden vervoerd, waar zij de revolutie zouden uitroepen.
Duitsland zou een simpele, faciliterende rol hebben gespeeld, maar uiteindelijk was het snode plan volledig door de revolutionaire krachten opgezet. Maar nu blijkt, volgens een nieuwe biografie van de Duitse generaal Erich Ludendorff dat de rol van Duitsland veel ingrijpender was dan gedacht werd. Erich Ludendorff was ten tijde van de Eerste Wereldoorlog samen met Paul Von Hindenburg de meest machtige man in Duitsland. Volgens historicus Perry Pierik waren oude biografieën onduidelijk over de vraag in hoeverre Ludendorff van Lenin of de Duitse inmenging in Rusland op de hoogte was. Na nieuw archiefonderzoek stelt hij: “Ludendorff wist het dondersgoed. Het ging dan ook niet zozeer over of hij specifiek Lenin kende, het was een trein vól revolutionairen, maar hij was zich zeer goed bewust dat hij een kruidvat die kant op stuurde. Dat was ook de hele bedoeling.”
Waarom vond deze treinreis überhaupt plaats? Achteraf gezien bleek het immers niet een heel zinnige stap van de Duitsers. Deze vraag valt te verklaren met wederzijds opportunisme en onbegrip. Trotski beschreef de situatie als volgt: “Ludendorff dacht: via Lenin breng ik de patriotten ten val en daarna reken ik af met de bolsjewieken. Lenin dacht: ik rijd in Ludendorffs trein door Duitsland en zal hem later betaald zetten.” Hoe diep de Duitse inmenging ging valt te illustreren met een aantal zaken: zo liep al het geldverkeer via de mysterieuze communist Israel Helphand (ook wel ‘Parvus’ genoemd), de Duitsers hadden een telexverbinding met Duitse generaals die in een treinstel net buiten Jekaterinenburg zaten en, bovenal, met deze telexverbinding werd gewoonweg gesproken over ‘onze man in Sint-Petersburg’ en dat was Lenin!
Hoe kon de Oktoberrevolutie dan zo lang te boek staan als een soort marxistisch sprookje, in plaats van een staatsgreep door huurlingen? Pierik verklaart het als volgt: “het rookgordijn waar men niet doorheen lijkt te kunnen kijken, kent zijn oorsprong in de communistische mystificatie van de treinreis. Achteraf hebben Lenin en de communistische propaganda de rol van de medestanders – de Duitse legertop en Parvus – gemarginaliseerd. Men was als de dood de eer van de revolutie te moeten delen met het keizerlijk-burgerlijke Duitsland en Parvus. Dat zou ideologisch ook moeilijk te verkopen zijn.”
Er zijn weinig geschiedvervalsingen die zo goed gelukt zijn en zo hardnekkig zijn blijven hangen. Pierik heeft de waanzinnige taak op zich genomen om de geschiedschrijving iets meer richting de waarheid te sturen. Na negen jaar hard werken hieraan is hij net op tijd voor de honderdjarige ‘viering’/herinnering van de revolutie. Het laat nog maar eens zien dat er altijd aan de geschiedenis gesleuteld moet worden. Geschiedenis is immers nooit af en de wijze van vertelling kan erg politiek zijn. De ware waarheid zal er nooit komen, maar juist dát maakt geschiedenis nog altijd spannend.
Alle citaten in dit artikel zijn ofwel afkomstig uit het boek Erich Ludendorff: Biografie ofwel afkomstig uit mijn interview met de auteur.
https://soundcloud.com/user-961843305/perry-pierik-over-erich-ludendorff-en-geschiedenis-in-batavieren-podcast-aflevering-50
