De toekomst is aan de zelfsturende auto. Dat is een auto die geen chauffeur nodig heeft. Voordat je vertrekt laat je via het navigatiesysteem weten waar je heen wil. Vervolgens rijdt de auto jou, zonder jouw tussenkomst, daar naartoe. Je kunt ondertussen een boek lezen, met je smartphone bezig zijn, naar buiten kijken, of in slaap vallen. Zulk een zelfsturende auto gaat verder dan de huidige generatie Tesla’s. Daarbij wordt je als chauffeur nog steeds geacht op te letten. Het is echter psychologisch onmogelijk je aandacht bij het verkeer houden, als je meestentijds niks hoeft te doen. In de nabije toekomst zullen er evenwel zelfrijdende auto’s zijn, waarmee je je veilig kunt verplaatsen zonder dat je zelf hoeft te chaufferen. De chauffeur is overbodig geworden. Nu zien veel autoliefhebbers dat vooruitzicht als een crime. In de toekomst zullen echter steeds minder jonge mensen het nodig achten om een rijbewijs te behalen.
Het systeem wordt des te veiliger als er in de iets verdere toekomst überhaupt geen menselijke chauffeurs meer zijn, maar enkel andere zelfsturende vehikels. Omdat de mens als meest onberekenbare factor dan uitgeschakeld is, zou het zelfsturende systeem in theorie zelfs weer eenvoudiger kunnen worden.
Dat zal evenwel niet gebeuren. In de eerste plaats omdat een surplus aan computervermogen weinig kost, en steeds goedkoper wordt. In de tweede plaats omdat juist een overdaad aan beschikbare informatie bijdraagt aan de veiligheid van de auto: hoe meer checks, hoe minder kans op vergissingen. In de derde plaats omdat de technologische ontwikkeling de neiging heeft zich in voorwaartse richting te ontwikkelen.
Vraag is, hoe zulke auto’s gaan functioneren binnen het geheel van de samenleving. Dat is in hoge mate afhankelijk van hoe individuen dergelijk voertuigen gaan gebruiken, en hoe de commercie daarop inspringt. Een grote verandering is waarschijnlijk, dat het niet meer nodig is dat eenieder zijn eigen individuele auto in bezit heeft. Het is genoeg om elk gewenst moment over een auto te kunnen beschikken. Via je smartphone kun je een auto oproepen. Omdat zelfsturende auto’s zich overal bevinden, staat waarschijnlijk bij jou in de straat, net om de hoek een geschikte auto. Die komt vervolgens uit zichzelf binnen enkele minuten voorrijden. Vervolgens hoef je alleen nog maar in te stappen.
Waarschijnlijk krijg je in de toekomst abonnementen, zoals we die nu al kennen van GreenWheels. Je kunt zulk een abonnement vergelijken met de huidige telefoonabonnementen. Afhankelijk van je vervoersbehoefte, koop je een duurder of minder duur abonnement. Ook een prepaid-constructie hoort tot de mogelijkheden. Afhankelijk van je abonnement kun je over één of verschillende soorten auto’s beschikken. Ook bestaat er een familieabonnement voor meerdere auto’s tegelijkertijd, zodat beide partners onafhankelijk van elkaar, tegelijkertijd naar het werk kunnen, en ondertussen de kinderen ook nog eens naar school worden gereden.
Nu staan auto’s vaak 90% van de tijd stil. Zelfrijdende auto’s kunnen veel intensiever gebruikt worden. Zelfs als het totaalgebruik van de auto toeneemt, dan nog zou dat kunnen betekenen, dat we met minder auto’s af kunnen dan nu. Dus geen overvolle parkeerplaatsen, en overal auto’s langs de weg meer.
Als je bijvoorbeeld naar de stad rijdt, dan hoef je niet de auto niet eerst te parkeren. Je stapt gewoon uit, en de auto vindt wel weer een volgende klant. Zo niet, dan parkeert hij ergens waar hij niet in de weg staat. Indien nodig gaat hij naar een oplaadplek. Ben je na een dag winkelen moe en wil je naar huis, dan hoef je maar een auto op te roepen, en binnen enkele minuten kun je instappen. Omdat de zelfrijdende auto zo intensief gebruikt worden kunnen het goede, veilige en comfortabele auto’s zijn. Denk bijvoorbeeld aan taxi’s. Dat zijn ook altijd wat luxere auto’s.
De zelfrijdende auto van de toekomst vervangt niet alleen de privéauto maar ook diverse vormen van openbaar vervoer. Eerst naar het station, vervolgens de treinreis, en uiteindelijk van het station naar de plek van bestemming, is niet meer nodig. Je stapt zo in de auto vanuit waar je je bevindt, en stapt pas uit als bent waar je wezen moet. Duurt het niet lang, dan laat je de auto even wachten. Maar als het iets langer duurt, dan laat je de auto gewoon weer vertrekken.
Binnen Nederlandse verhoudingen geldt de zelfsturende auto een vervanging voor taxi bus trein en privé auto. Bussen en treinen worden voor belangrijk deel overbodig. Vliegtuigen voor lange afstanden en zeker voor intercontinentale reizen nog niet. Overzee kun je immers niet per zelfsturende auto. Maar gedoe met bussen, treinen en overstappen horen tot het verleden.
Zoals reeds kort aangegeven, hoef je niet altijd in hetzelfde type auto te rijden. Ga je op vakantie dan neem je een grote auto, met voldoende ruimte voor gezin en bagage. Of je neemt maar meteen zelfsturende camper. Dan hoef je zelfs geen hotel meer te boeken. Ga je enkel een beetje winkelen in de stad, dan volstaat een kleine auto.
Wil je ‘s avonds nog gaan stappen, dan kun je na afloop gerust met een glaasje teveel op, in de auto stappen. Het zelfsturende systeem dient dan als Bob. Glaasje op, laat je rijden, krijgt een nieuwe actualiteit. Wandel je graag, dan hoef je niet terug te keren naar het punt van vertrek. Een zelfsturende auto haalt je op, waar je je bevindt.
Ook mensen die in de huidige situatie niet kunnen chaufferen, kunnen zich met de zelfsturende auto verplaatsen. Schoolgaande kinderen zet je ‘s ochtends gewoon in de zelfsturende auto met bestemming school. Oude mensen kunnen weer op eigen houtje hun kinderen bezoeken, of uitstapjes maken. Iedereen kan zich verplaatsen met de zelfrijdende auto.
Ga je naar je werk, dan kun je onderweg een krantje lezen, maar je kunt ook je werk voor de dag alvast voorbereiden, zoals e-mail of vergaderstukken alvast doornemen. Als je sociaal bent aangelegd, dan kun je kiezen voor carpoolen met één of meerdere collega’s uit de buurt. Moet je ver, en dus vroeg in de ochtend naar je werk, en kun je voordat je begint nog wat slaap gebruiken, dan neem je een slaapauto: een auto waarin je langgerekt kunt liggen, wellicht met geblindeerde ramen, zodat niemand je ziet liggen. Bij aankomst, of een kwartier van tevoren, gaat automatisch de wekker. Moet je bijvoorbeeld op zakenreis naar Italië, dan kun je ook ‘s avonds naar bed gaan in de slaapauto, om ‘s morgens uitgerust in Italië te arriveren.
Het zou kunnen dat er binnen de stad meer gebruik wordt gemaakt van de zelfsturende auto, omdat ook mensen die zich nu per fiets of per metro vervoeren, gebruik gaan maken van de zelfrijdende auto’s. Kans bestaat dat de binnensteden dan overvol raken met zelfsturende auto’s. Mogelijkerwijs wordt de drukte die zo ontstaat, vervolgens weer afgeremd via een soort rekeningrijden. Dat is zeer wel mogelijk door, via het navigatiesysteem, rijden in de stad duurder te maken dan rijden buiten de stad.
Vraag is echter of de stad dan nog zo überpopulair blijft als deze momenteel is. Dezer dage ziet het ernaar uit dat alsmaar meer mensen in de stad willen wonen. Ze nemen daarbij zelfs een kleinere woonruimte voor lief. Mensen met een goed salaris, die toch nog in een veredeld studentenappartement wonen, komt steeds meer voor. Maar heeft het met de komst van de zelfsturende auto nog wel zin om hutjemutje op elkaar in de binnenstad te blijven wonen? Wordt het met de zelfsturende auto niet veel aantrekkelijker om buiten de stad te wonen?
Belangrijk voordeel van buiten de stad wonen is dat je voor hetzelfde geld over veel meer ruimte kunt beschikken. Het is dus gemakkelijker om kantoor of atelier aan huis te hebben, om een aanleunwoning te creëren voor studerende kinderen, of voor hulpbehoevende ouders. Ruimte voor tuin, terras en schuur is op het platteland ook veel vanzelfsprekender. Het zal in de toekomst sowieso normaler dan nu worden, om een deel van het werk thuis te doen (of vanachter je laptop, waar die ook staat). Waarmee maar gezegd is dat er redenen genoeg zijn, waarom de behoefte aan ruimte in en rond het huis niet kleiner maar groter wordt, terwijl ondertussen de noodzaak van woon-werkverkeer afneemt.
Maar ook al reis je minder, en kun je je reistijd nuttig besteden, met zelfsturende auto’s gaat het woon-werkverkeer ook nog eens veel sneller. Stoplichten zijn niet meer nodig, omdat zelfsturende auto’s in staat zijn rakelings door elkaar te flitsen. Afstand houden hoeft ook niet meer, want de besturingssystemen van diverse auto’s zijn aan elkaar gekoppeld. Waar nu twee banen zijn kunnen drie banen komen. De wegen worden ook nog eens ontlast doordat vrachtvervoer voor een belangrijk deel ‘s nachts kan plaatsvinden. Per saldo heb je dus minder reistijd nodig, om op je werk te komen. Reden te meer om niet in de stad, maar op het platteland te willen wonen.
Wie nu in een buitenwijk van de stad woont, heeft trouwens ook vaak een lange reistijd. Nogal wat mensen uit de buitenwijken van grote steden, komen weinig in de binnenstad. Het heeft dus weinig zin om allemaal op een kluitje in de stad te gaan wonen.
Van een daling van het voorzieningenniveau op het platteland, hoeft met de zelfsturende auto ook geen sprake te zijn. Integendeel, faciliteiten zoals bioscopen bibliotheken, gezondheidscentra en ontmoetingsgelegenheden, krijgen met de zelfsturende auto’s een veel groter bereik. Wat maakt het uit dat je 10 kilometer rijdt voordat je bij de bioscoop bent, en wat maakt het uit waar die bioscoop precies ligt? Mensen uit een ruime omtrek kunnen elkaar met de zelfsturende auto gemakkelijk ontmoeten. Het gemeenschapsleven op het platteland keert dus terug op geografisch iets grotere schaal. Al met al denk ik dat door de zelfsturende auto de huidige trek naar de stad zal doen keren, in een toekomstige trek van de stad naar het platteland. Vroeg of laat wordt het platteland weer helemaal hip.
