Foto: YouTube
Ooit meende Sisyphos op gelijke hoogte met de goden te kunnen staan. Hoe de god Zeus hem afstrafte, is alom bekend. Nu gedraagt zo’n beetje de halve mensheid zich als een god. Trump voorop. Hoe moet Moedertje Aarde daarop reageren?
Met alle beschikbare talenten, gaven en vooral met technische hulpmiddelen meent de ene helft van de mensheid het milieuprobleem op den duur helemaal te kunnen oplossen, zo luidt de mythe. De andere helft ontkent het probleem eenvoudigweg. Nu gelooft niemand meer in Zeus en zijn straffende hand, maar laten we vooral de wraak van Moedertje Natuur op het arrogante gedrag van het verschijnsel mens, de nieuwe Sisyphos, niet onderschatten.
Hij lijkt zich niet te kunnen beheersen. Rupsje Nooit Genoeg wil altijd meer. Meer groei, meer welvaart, meer rijkdom, gezonder voedsel, betere medicijnen, beter wonen, verder reizen etc. Maar als de mens zichzelf niet kan beheersen, mag hij dan voor louter eigenbelang proberen de vrije natuur, het milieu en de hele wereld naar zijn hand te zetten? Om de planeet te redden zijn er gelukkig milieugroepen. Zij waarschuwen regelmatig voor de totale ondergang van de planeet en zelfs voor het verdwijnen van de mensheid. (Voor de flora en de fauna zou het einde van de mensheid trouwens nog niet eens het ergste zijn.)
Ook gaan er regelmatig waarschuwingen richting de Nederlandse overheid. ‘Als de dijken breken’ was er een van. Verder is er de zekerheid van blijvende zeespiegelstijging van 50 centimeter de komende halve eeuw. Dan kan hier straks hooguit voor vijf miljoen inwoners op duurzame wijze voedsel geproduceerd worden. En waar moeten al die mensen wonen, als er in zo’n dicht bevolkt land zoveel grondgebied verloren gaat?
Milieuconferenties stellen daarom maatregelen voor en regeringen nemen die dan over, of niet. Er zijn al heel wat van die milieuconferenties geweest, maar ook bij de laatste conferentie, in Parijs, ging het opnieuw over het verkeerde onderwerp. Straks zijn er geen zeven maar tien miljard of elf miljard potentiële autobezitters. Van die aanwas van vier miljard mensen zal een wezenlijk deel om zeer begrijpelijke redenen gaan zorgen voor nog meer vervuiling en nog meer migratie. Zolang milieuconferenties negeren, dat er op wereldschaal ieder jaar netto ongeveer 70 miljoen mensen bijkomen: 190.000 mensen per dag, betekent iedere milieumaatregel dweilen met de kraan open.
Voor de bühne lijken die maatregelen heel wat, maar wie een beetje nadenkt, ziet dat het slechts kosmetische ingrepen zijn. Dat het nog minder is dan symptoombestrijding. Immers ook al die nieuwe mensen willen, terecht, toegroeien naar het niveau van de westerse welvaart. Daar de meeste behoeftigen in de Derde Wereld wonen, lijkt overbevolking vooralsnog een probleem van de Derde Wereld. Maar één inwoner daar verbruikt slechts een fractie van de grondstoffen en het voedsel van één wel doorvoede, rijke westerling. Een westerling is een grotere vervuiler dan tien arme sloebers uit Azië of Afrika bij elkaar.
De revolutie van het wereldproletariaat is al begonnen. Het puntje van de ijsberg steekt al een klein stukje boven water uit. Er zou al paniek kunnen ontstaan. Met een beetje goede wil zou al gemeten kunnen worden, waar, wanneer en hoe de ijsberg op drift het westerse schip vol in de flank zal raken. Echter sommige landen denken, dat ze de ijsberg wel kunnen negeren. Andere denken aan opblazen of tegenhouden. Verder heeft de veronderstelling postgevat, dat de technische vooruitgang voldoende effectieve instrumenten zal leveren om alle problemen, ook deze, het hoofd te bieden.
Omdat wij allemaal zijn grootgebracht met het groeiprincipe, zullen maatregelen als een tijdelijk of gedeeltelijk voortplantingsverbod en een verbod op economische groei niemand als muziek in de oren klinken. Die tasten immers onze fundamentele vrijheid aan. Maar zolang onze vrijheid van keuze wordt beperkt door de cirkel van groei en welvaart, gaan we een echte vrije keus uit de weg. We blijven geruststellende schijnmaatregelen bedenken. We onderbouwen ze zelfs met indrukwekkende films, waarvoor de hoogste onderscheidingen worden verleend. Maar niets verdient het predicaat duurzaam, zolang de overbevolking in de wereld niet de hoogste prioriteit krijgt, die het verdient. Als we ze doormodderen, kunnen we er vergif op innemen, dat Moedertje Natuur definitief het laatste oordeel zal vellen. Wat Sisyphos ook doet, hij zal voor de rest van zijn leven gedoemd zijn tegen de klippen op te gaan. Als een kip zonder kop.
