STEUNT DR. SID LUKKASSEN EN DONEER
In het discours over migratie, integratie, religieus fanatisme en radicalisme gaat het debat maar al te vaak over de migranten: er is zelden een commentaar van binnenuit. Sid Lukkassen bespreekt deze onderwerpen met Manel Mselmi: een jonge vrouw uit Tunesië die in België actief is voor Mouvement Réformateur. Ze is momenteel een promovendus in milieugerelateerde geesteswetenschappen, evenals een talkshowhost en blogger. Sid (Ph.D) publiceerde verschillende boeken over onderwerpen als geopolitiek, humanisme, media-analyse en de culture wars. Vanaf 2010-2018 was hij actief als gemeenteraadslid (VVD).
Manel: Ik ben blij om deze discussie te beginnen. Onlangs werd in België een islamitische politieke partij opgericht. Is er niet iets vergelijkbaars gebeurd in Nederland?
Sid: Enkele jaren geleden splitsten twee leden van het nationale parlement zich af van de PvdA en richtten een partij op genaamd DENK. Dit duo heeft een Turkse achtergrond en de partij is vooral gefocust op migrantenkwesties. Ik zou niet aarzelen om dit identiteitspolitiek te noemen. Dit feest is in opkomst, vooral in de grote steden.
Manel: Ik heb gemerkt dat identiteitspolitiek ook een thema is in mijn gemeente. Enkele jaren geleden werd een groot deel van de culturele subsidies gebruikt voor een filmfestival dat een bepaalde migrantengemeenschap vooropstelde: het algemene culturele curriculum werd genegeerd.
Sid: Heb je toen van je laten horen?
Manel: Het zat me dwars omdat het zo eenzijdig was: dingen als (Westerse) literatuur werden als gevolg hiervan genegeerd. Ik kon niet aan de indruk ontkomen dat de arbeiderspartij dit deed om stemmen van migranten te winnen. Mensen uit mijn gemeenschap zeiden dat links bezig was om migranten te helpen en dat ik, ook met een migratieachtergrond, geen kritiek zou moeten geven. Ik wees er toen op dat deze benadering migranten alleen maar in een groepsidentiteit duwt; liberalen moeten het tegenovergestelde doen en de kansen en rechten van individuen benadrukken.
Sid: Wat je toen al zag was de cocon van identiteitspolitiek. De islampartij die nu in België is opgericht, is de vlinder die uit die cocon is gekomen.
Manel: Nu is links tenminste gedwongen om onder ogen te zien wat ze hebben gecreëerd, direct of indirect. Wat me stoort is dat de huidige partijen geen echte waarden centraal stellen in hun programma’s. In elk geval zijn die waarden zo verwaterd dat de hoofdpartijen min of meer hetzelfde lijken te zijn. Daarentegen straalt de islampartij een sterk identiteitsgevoel uit dat velen zal aanspreken die zich spiritueel en politiek ontworteld voelen.
Sid: We kunnen veilig vaststellen dat links geen integratie eiste als onderdeel van de boodschap aan migrantenkiezer. In plaats daarvan wilden ze deze kiezersgroep gebruiken door middel van migrantenidentitaire statements. Bijvoorbeeld partijprogramma’s geschreven in buitenlandse talen of door een beleid te bepleiten met hier en daar wat islamitische accenten. Maar nu beseffen politiek actieve moslims dat links geen sterke basis biedt voor de toekomst. Links – vooral de culturele linkerzijde – heeft weinig gedaan om traditionele gezinnen te ondersteunen. Familie is echter een kernwaarde van de islam. Links probeert de maatschappij bij te stellen, maar de islam presenteert, vooral wanneer deze politiek wordt, een eigen model van de samenleving.
Manel: Dat komt overeen met wat ik eerder zei, dat alle partijen meer op elkaar gaan lijken, waarbij de islampartij dan een sterk en demografisch levensvatbaar alternatief is. Als dit doorzet, gaan we naar een staat van de samenleving waar de demografische kwestie de politieke sfeer overneemt. Dan zullen labels als ‘liberaal’ of ‘sociaal-democratisch’ in de praktijk steeds minder betekenen.
Sid: Beschouw je jezelf vooral als een politicus, publieke intellectueel of academicus?
Manel: Ik ben misschien een vrouw met een ‘minderheidsachtergrond’, maar ik voel me vooral gedreven om de Westerse vrijheden te verdedigen. Ik heb me nooit door een identiteitsthema laten belemmeren in mijn carrière. Persoonlijk zie ik jou als een relevant denker in de hedendaagse kwesties over identiteit en islam. Je zou een succesvolle politicus kunnen zijn, maar jouw probleem is dat je dapper genoeg bent om direct en rechtdoorzee te zijn bij het presenteren van je ideeën. Ik weet wat het betekent om bekritiseerd te worden door je eigen gemeenschap.
Sid: Politiek is een slangenkuil, en doorstoten naar de top heeft meer te maken met incrowd netwerken dan met het ontwikkelen van originele ideeën. Veel politici lijken daar niets om te geven. Ze zijn gevormd door decennia aan vrede en welvaart en kunnen het reële gevaar van een disfunctionele maatschappij niet zien.
Manel: Soms ben ik teleurgesteld omdat democratie heel kwetsbaar kan zijn. Ik geloof sterk in Westerse waarden, maar het is complex: we zitten in een ideologische oorlog. Het is sterk maar ook riskant dat je deze problemen op een directe manier aanpakt.
Sid: Ik heb er vertrouwen in dat mijn directe stijl mensen zal bereiken – al kost het tijd. Mensen zullen me duidelijker horen als het systeem van de huidige elite begint af te brokkelen. Dat kan snel gaan, omdat zij constructieve kritiek negeren, zoals je hebt gemerkt.
Manel: We moeten jongeren bewust maken van de noodzaak om zich te engageren in de politiek en extremistische partijen te bestrijden. Secularisme en individuele vrijheden moeten worden gewaarborgd.
Sid: In die zin hebben jij en ik iets gemeen met de islampartij. Dat wil zeggen dat we proberen bewustwording en politieke invloed niet van bovenaf op te bouwen – omdat de top de neiging heeft om niet te luisteren – maar vanuit de grassroots.
Manel: We hebben echt gedreven mensen nodig voor deze politieke uitdaging: overtuigde en vastberaden personen om netwerken op te bouwen.
Sid: Het is de enige manier. Van mijn activiteiten in de media, de academische wereld en door acht jaar lang een gekozen volksvertegenwoordiger te zijn, weet ik dat als je op de poorten van de elites klopt om een verslag uit de samenleving te geven en hen het verhaal vertelt dat leeft op straat, dat zo iemand wordt geportretteerd als een ‘racist’.
Manel: Dit is absoluut waar. Maar ze vergeten dat waarden, als je ze eenmaal kwijtraakt, moeilijk terug te groeien zijn als een basis voor de samenleving. In ieder geval zijn onze media-activiteiten een goede stap om bewustwording te creëren. Als gevolg hiervan stoppen migranten met het vertrouwen van de linkse partijen: zij beginnen te zien hoe ze zijn gebruikt.
Sid: DENK valt de migranten aan die actief zijn voor andere politieke partijen en beschaamt hen. Door dit te doen, proberen ze de migrantengemeenschap te verenigen als een solide politiek blok. Ze proberen afstand te scheppen tussen die groep en die andere politiek actieve migranten. Maar als hun doel slaagt, dan is er altijd de kans dat alle andere blokken zich tegen hen zullen keren, aangezien de stem van de migrant op dat moment geen enkele andere partij ten goede komt.
Manel: Vanaf nu zullen de dingen meer gepolariseerd raken. Wat er ook gebeurt – ik deel deze gedachten graag met jou en zo ontwikkelen onze ideeën zich verder. Ik voel dat ik niet alleen sta in deze strijd en ik hoop dat onze discussie andere jonge intellectuelen zal inspireren.
Concluderend: een kritiek op identiteitspolitiek wordt (door links) vaak uitgelegd als respectloos naar minderheden en als een schending van hun rechten. Links vreest dat dergelijke kritiek leidt tot ‘tweederangs burgers’ – de demografie kunnen ze echter niet verslaan; noch kunnen ze hun troefkaart van het slachtofferschap uitspelen als de kritische stemmen afkomstig zijn van de minderheden zelf, die hebben meegemaakt wat de politieke islam in hun land van herkomst betekent. Over het algemeen negeert links dit debat, omdat deelname aan deze discussie hun moreel superieure status in gevaar zou kunnen brengen.
STEUNT DAAROM DR. SID LUKKASSEN EN DONEER
