TPO’s artist in residence Daan Samson Plumbing the Depths met kunstverzamelaar Bert Kreuk
Rotterdammer Daan Samson is een kunstenaar die altijd nét binnen de lijntjes kleurt, en daarmee tóch steeds hele volksstammen op de kast krijgt. Binnen zijn universum van uitgekookte waarheden zond hij ditmaal een uitnodiging naar miljonair en vooraanstaand kunstverzamelaar Bert Kreuk. De heilige huisjes omduwende ArtFlipper kreeg van Samson de vraag of hij eventueel een nieuwe regendouche in zijn appartement zou willen monteren. En zo geschiedde. Een gesprek met TPO’s artist in residence en welvaart-artiest Daan Samson in zijn Rotterdamse loft-woning.
Daan, ‘s nachts krijg ik weleens een sms van je die bijvoorbeeld luidt: “ROTS, STEEN, VERGANKELIJKHEID MAAR INDUSTRIE!” Ruim anderhalf jaar geleden belde je mij eens boos op omdat ik je vervolgens een appje – wat ik mij niet meer kon herinneren, dat heb ik je toen uitgelegd – had gestuurd met de tekst ‘Houtbewerking en Hitler’, Toen hebben wij een tijd niet met elkaar gesproken. We hebben dat later bijgelegd en al snel daarna publiceerde TPO je WikiCommons-project. Hoe ging de communicatie met Bert Kreuk?
“Tja, dat weet ik niet hoor. Ik ga hier toch niet letterlijk mijn mailtje aan Kreuk copy-pasten. Maar ik meen zoiets te hebben geschreven als: “Beste Bert, Wij kennen elkaar niet persoonlijk. Toch verzoek ik jou mij te komen helpen met het installeren van een nieuwe douche-set. Want dat uw levens- en werkmentaliteit indruk op mij hebben gemaakt, dat werd onlangs op een merkwaardig moment duidelijk. Recentelijk stapte ik namelijk met mijn nieuwe vriendin onder de douche, en het drong tot mij door hoe oncomfortabel eigenlijk de standaard doucheset was. Het apparaat heeft bijvoorbeeld géén fatsoenlijke thermosstaat-functie. Mijn vriendin heb ik verteld dat ik ‘doe-het-zelf-klusjes’ voorheen vaak tezamen met mijn vader heb uitgevoerd, en dat ik sinds zijn overlijden de gezelligheid van dit soort doe-het-zelf-momenten mis. Daar heb ik aan toegevoegd dat ik direct aan jou moest denken. Ik zag gelijk een betekenisvolle performance voor me. Een tot de verbeelding sprekende kunst-dandy zou welvaartskunstenaar Daan Samson kunnen bijstaan tijdens het monteren van een nieuwe regendouche. De twee eten oatmeal-cookies tijdens hun koffie-break, en terloops geven ze een eigenwijze slinger aan de betekenis van ready made kunst”. Ja, zoiets heb ik aan Bert Kreuk geschreven.”
Stoort het je dat ik je nu naakt interview?
“Bhwhahaha… Nee hoor helemaal niet. Ik vind het juist wel leuk dat jij hier nu in mijn douche staat. Gisteren bedacht ik mij sowieso al dat ik binnenkort misschien kunstpubliek tot in mijn badkamer moet gaan toelaten. Wellicht dat er namelijk méér mensen zijn die persoonlijk de door Bert Kreuk aangelegde douche willen zien. Tja, een écht bedevaartsoord moet het natuurlijk niet gaan worden. Eigenlijk ben ik namelijk nogal op mijn rust en comfort gesteld. En bovendien wens ik gewoon in stilte met mijn vriendin onder de regendouche te kunnen staan. Maar goed… Dit idee zou ik wellicht wat verder kunnen uitwerken. Mochten er belangstellenden zijn, dan kunnen ze mij vast via de TPO-redactie bereiken?”
Met wie werkten jullie samen? Ik vind het zo ondefinieerbaar. Is het IKEA, PRAXIS? Ik kan de vinger er niet echt op leggen. Ik voel mij uitgedaagd en tegelijkertijd bourgeois. Zo van: hier, slag in je gezicht, dit is een douche (al is het filosofisch en religieus meer dan een douche, wat de Fransen noemen La Pentecôte) en dan toch beklemming.
“Gossie… die vraag krijg ik van veel mensen. Maar het is dus Hornbach geweest die deze regendouche beschikbaar heeft gesteld. Ik vind het erg betekenisvol dat juist zo’n no-nonsense bedrijf zich als project-partner heeft willen opwerpen. De kunstwereld dient immers van haar snobistische imago af te geraken. Het is fijn dat deze stoere bouwmarkt zich heeft willen verbinden aan zoiets kwetsbaars als dit kunstproject. Kijk, bij Hornbach zijn ze dus de bedenkers van de slogan ‘Yippie-Jaja-Yippie-Yippie-Yeah!‘. Maar gelijktijdig beseffen hun marketing-jongens zich blijkbaar dat het uitvoeren van een ‘doe-het-zelf-klus’ zeer vaak een gemeenschaps-aangelegenheid is. Wellicht hebben ze zélfs wel een traantje moeten wegpinken toen zij begrepen dat ik in Bert Kreuk een surrogaat-vader zocht.”
Ik liet de beelden op de redactie zien en kreeg verschillende reacties. Wat mij daarvan bijbleef is de opmerking van een collega: Samson gaat voor decolonialism versus white heritage. Ik wilde toen weten ‘maar hoe inclusief is dit werk.’ Weer een andere collega zei toen: “Verder kijken, wat betekent Kreuk voor Samson?” Begrijp je die vraag?
“Ja, nou en of. Zo’n mentor wenst elke kunstenaar zich toch! Ja, ik vind Bert Kreuk ook gewoon zo leuk. Hij is een ‘selfmade’ ondernemer die onlangs even doodleuk de kunstwereld is komen binnen vallen. Deze man is nu eindelijk eens géén academicus. Kreuk verzamelt kunst op zijn gevoel, en volgens mij zal hij werkelijk niet weten wáárom hij andere mensen zou moeten napraten. Heerlijk is dat. Deze man laat zich nimmer voor de gek houden. Van Rotterdams straatjochie heeft hij zich ontwikkeld tot een persoon die inmiddels de grote musea ondersteund. En het is natuurlijk alleen maar prachtig dat er vervolgens bepaalde kunst-figuren zijn die niet met hem geassocieerd willen worden. Zijn boek ArtFlipper wordt door deze mensen ‘potsierlijk’ genoemd. Maar ach… wat heb ik genoten van zijn onorthodoxe omgang met al die schijnheiligheid. Binnen de Westerse kunstwereld is ‘inclusiviteit’ inmiddels hét nieuwe modewoord. Maar ze hebben de grootste moeite om iemand te verwelkomen die gewoon eigenwijs zijn eigen outsider-taal blijft praten.”
Dus toch de witte man!
“Dat denk ik inderdaad ook. Binnen mijn projecten spelen zogenoemd ‘witte mannen’ vaak een hoofdrol. Ad Visser is een witte man. En Frits Bolkestein. Natuurlijk Halbe Zijlstra ook. En met Rob Scholte ben ik goed bevriend. Blijkbaar zoek ik steeds ruggensteun bij witte mannen van middelbare leeftijd. Wellicht hoop ik bij hen te leren hoe ik mijzelf tegenwoordig als witte man kan handhaven.”
TPO’s artist in residence Daan Samson Plumbing the Depths met kunstverzamelaar Bert Kreuk
