Enorm veel van de huidige problemen kunnen worden verklaard met de ‘analogie van de loodgieter’. Weet u precies wat een loodgieter is? Vast wel ongeveer. Als er een man in werkkleding komt aankloppen met een stel buizen, dan gelooft u het wel. Het is pas wanneer uw keuken de week daarop onder water staat, dat u twijfels krijgt.
Net zo is het met de vraag ‘wat is een publiek intellectueel?’ of ‘wat is een academicus’? Zet een pijprokende man met een boek in een leren stoel – velen geloven het dan wel. Het is nu niet na een week, maar pas na een hele generatie, dat wij ondervinden dat we voor de gek gehouden zijn. Postmoderne en clowneske denkwijzen, die destijds bedoeld waren als parodieën en provocaties, hebben intussen hele vakgebieden voor zich gewonnen. Deze situatie is eerder omschreven als fop-intellectualisme.
De keuken is nu niet zomaar lek, in die zin dat er een paar buizen kunnen worden vervangen: de rot zit zó diep dat er een hele nieuwe keuken, ja een heel nieuw huis moet worden gebouwd. Om dat duidelijk te maken schreef ik eerder ‘We gaan weer kerken bouwen’. De titel bedoelde ik als kwinkslag op de ‘Linkse Kerk’: die heerst in Nederland vanuit de Amsterdamse grachtengordel en in Vlaanderen vanuit de chique wijk Zurenborg. Maar dankzij de Nieuwe Kerk zal een begeesterend licht de donkere wolken uiteendrijven. Dit komt door de hoop die ontstaat wanneer mensen elkaar ontmoeten, die eerst dachten alleen te staan. Naar dit ‘huis van vrijdenken en realisme’ brengen zij hun inspirerende verhalen uit de samenleving mee, hun kennis en praktijkervaring.
In deze tijd van betrekkelijke rust moet dit netwerk nu direct worden opgebouwd: als de onrustige tijden aanbreken is het al te laat. Om dit doel op coherente wijze na te streven, komt er een publicatie waarvoor nu is gecrowdfund. Dat bevat een onderzoek naar de filosofische fundamenten van een Nieuwe Zuil. De kerngedachte van deze zuil is dat de gewortelde burgerij de handen ineenslaat om elkaar economisch te versterken en het vrije denken te waarborgen.
De Nieuwe Zuil kan worden samengevat in één zin:
“Realistische waarheidszoekers moeten zich in een politiek-correct tijdgewricht staande kunnen houden tegen deugers – dat kan alleen door het vrijdenken te ondersteunen met een sociaal-economische onderbouwing, wat wil zeggen standvastige samenhang en gemeenschapszin die beschermen tegen maatschappelijke uitsluiting en een zakelijk netwerk dat beschermt tegen broodroof.”
Met vele activiteiten heb ik hiervan het begin gelegd: ik verdedigde het vrije denken tegen technocraten door mensen te inspireren en te verbinden met maatschappijkritische analyses.
Over het onderzoek naar de filosofische fundamenten kan ik alvast een kleine onthulling doen, beginnend met de hoofdvraag: ‘Waarom is een Nieuwe Zuil noodzakelijk?’ Een simpel antwoord is dat de Nieuwe Zuil al bestaat, als gedachte op het internet.
Ik was laatst op de viering van een bruiloft in Ellecom: tijdens het eten spraken mij onbekende mensen zeer wakker en welbewust over zaken als Trump, Khadaffi, Merkel en Rusland. Na een tijdje stelde ik voorzichtig de vraag: “Hoe staat u dan tegenover de Nieuwe Zuil?” Het antwoord was zeer vastberaden. “Oh die komt er. Dat staat vast.” Het idee leeft – dat is het belangrijkst. De zuil bestaat al op het internet: nu daalt hij af naar de offline wereld, dit is gewoon een kwestie van emancipatie. Zodoende is de noodzaak van de zuil dus gewoon de vanzelfsprekende consequentie van een praktisch feit.
In filosofisch opzicht kunnen we het daarbij echter niet laten. Om de rottende ‘keuken’ te kunnen vervangen moet het zuilconcept goed doortimmerd zijn: hieronder de nieuwe fundamenten.
Ten eerste is het bieden van een wenkend perspectief een absolute noodzaak. Dit besprak ik uitgebreid bij een lezing in De Rode Hoed. Er is behoefte aan een een stip op de horizon, een uitnodiging tot actie. Zonder de praktische doelstelling van het bouwen aan een zuil, blijven er karige alternatieven over. Leeg hedonisme, profiteren van de chaos die ontstaat wanneer Europa aftakelt als wereldmogendheid, met op de achtergrond Robert Lemm die roept dat nu Eurabië aanbreekt. Het zal alle intellectuele activiteit dan vergaan zoals de Frankfurter Schule: alleen maar negativisme, verzuring en kritiek op de bestaande orde, zonder enige oplossing, doelstelling of alternatief. Leven onder een horizon zonder hoop.
Ten tweede maakt de opmars van de islam de houvast van een groep aantrekkelijk. Er is een opkomst van islamitische politieke groepen in Europese grote steden, die het straatbeeld gaan bepalen. Een Engelse meme hierover luidt:
“Even if you are not a color of skin but content of character kind of guy: the current situation means that if you don’t choose a side, you’ll lose by default.”
Blanke jongeren die nog geen stap in de wereld hebben gezet krijgen op scholen al te horen dat ze geprivilegieerd zijn en anderen moeten laten voorgaan. Ondertussen zoeken de deugpronkers sterk naar acceptatie van hun groep – zij hanteren tactieken om te bepalen wie er wel en niet bijhoort. De realisten die overblijven zullen nu houvast zoeken in een zuil. Het begint er al mee dat levensgenieters nu plots een kruisje gaan dragen. Niet omdat ze wat hebben met het christendom maar omdat ze de islam afwijzen. Zo ontstaan nieuwe groepsbanden.
De derde reden is wellicht het belangrijkst: dit is het economische verhaal – de economische onderbouwing van dit zuilnetwerk. In boeken zoals De Europese Spagaat en Levenslust en Doodsdrift analyseerde ik hoe de multinationals via lobby een geprivilegieerde toegang hebben tot de machinekamer van de macht. Terwijl mkb’ers en zzp’ers vaak niet de goede public affairs codetaal spreken (met de juiste progressieve toonzettingen) om tot deze kanalen door te dringen. Ook op de kantoren van de multinationals gaat het al over ‘inclusivity’, diversiteitsquota’s en ‘mansplaining’.
Op deze wijze schermen de ‘winnaars van de globalisering’ zich af binnen een eigen citadel: zij laten de andere klassen aan hun lot over. Voor de ‘achterblijvers’ is de Nieuwe Zuil dus een kwestie van economische emancipatie: economische zelfredzaamheid vergroten door samen nieuwe diensten vorm te geven. De Nieuwe Zuil is hét perfecte antwoord op de decentralisatie en de participatiesamenleving. De hoop is nu niet meer gericht op de staat, maar op elkaar. Samen sterk.
Daar komt bij dat de oude zuilen een verticale stratificatie hadden, terwijl ‘ontzuild Nederland’ een horizontale stratificatie kent. Wie hoogopgeleid is wordt geacht om op cultureel vlak zo te denken als D66 en GroenLinks – op laagopgeleiden kijkt men neer als tokkies, PVV’ers of SP’ers. Losers die zich niet kunnen aanpassen aan het kosmopolitische ritme van de globale vierentwintiguurs economie. De Nieuwe Zuil verbroedert: de verschillende maatschappelijke lagen worden weer verbonden, op de nieuwe basis van een gedeeld realisme.
Ondertussen krijgt een curieuze en paradoxale dynamiek de samenleving in haar greep. Ten eerste worden autoriteiten, morele normen en culturele hiërarchieën genivelleerd. Respect voor cultuurhistorie wordt niet meer bijgebracht en de vaderlandse geschiedenis wordt afgedaan als een achterhaald wittemannenverhaal. Progressivisme en relativisme hebben veroorzaakt dat normbesef niet verder gaat dan oppervlakkig narcistisch deugpronken voor de publieke tribune. Denk aan BN’ers die ervoor pleiten om meer vluchtelingen op te vangen, totdat er bij hun huis wordt aangeklopt. Die mentaliteit kenmerkt de hele tijdsgeest.
In iedere tijdvak waar de morele orde wegzakt zal de brute kracht weer heersen. Denk maar aan wat Ibn Khaldûn schrijft over afwisselende periodes van de pen en van het zwaard. De onderklasse die ‘op straat’ in verzet komt kan uiteindelijk de doorslaggevende factor zijn. Tot voor kort verwachtte helemaal niemand meer wat van deze groep: het speelveld leek verdeeld tussen postmoderne social justice warriors op universiteiten en kosmopolitische grootverdieners in multinationals. Maar arbeiders en kleine ondernemers pikken deze unholy alliance niet meer – zij geven dat ‘kartel’ niet meer hun stem. De arbeider stemt rechts, zelfs als het economisch in zijn nadeel is.
Hierom vreet links zich op en slaan zij gefrustreerd om zich heen. Kritische columnisten worden met treinwagons tegelijk afgeserveerd als ‘extreem rechts’. Heerlijk – spoedig zal niemand meer van de nazi-vergelijking onder de indruk zijn. Wij zien momenteel het einde van een tijdperk: het tijdperk waarin Godwin als openingszet elke discussie doodsloeg nog voordat hij goed en wel begon.
Het enige wat deze framers kunnen – of ze nu links of rechts zijn – is teren op subsidies en op vriendjesnetwerken. Zij hebben het nooit meegemaakt om tegen de verdrukking in te groeien: ze eisen safe spaces nu het ze te heet onder de voeten wordt. Maar er is een leger aan realistische bloggers die werken uit pure gedrevenheid. Het enige wat de citadel-elite nu kan doen, is die leesstof uit alle feeds te weren en de informatievoorziening via algoritmes te manipuleren.
Politici als Ted Cruz en Nigel Farage spraken Facebook-baas Mark Zuckerberg hierop aan: hij ontkende het niet eens. Bij teveel realisme worden pagina’s vergrendeld en accounts geblokkeerd. Zoals laatst gebeurde op toen iemand beschreef hoe het graf was vernield van de elfjarige Ebba – een meisje dat stierf in een aanslag door moslimfundamentalisten. Realisten moeten zich offline verenigen: het is nu of nooit. Al vind je het concept van jezelf aansluiten bij een zuil nog wat eng – er is simpelweg geen andere manier.
Zojuist stipte ik een paradox aan en noemde daarbij het nivelleren van moreel besef. De paradox behelst dat terwijl deze morele vervlakking plaatsvindt, mensen tegelijk worden geconditioneerd om alleen nog ontzag te hebben voor personen in de hoedanigheid van hun functie. In Brussel zie je dit heel sterk: wie een positie bekleedt binnen een instituut waar geld en baantjes worden verdeeld, heeft veel vrienden. Wordt je vervolgens een kleine zelfstandige, dan blijven plots weinig vrienden over.
Dit morele nivelleren gaat samen met de heerschappij van ‘aangestelde liberalen’ – zoals betoogd in een eerdere speech zijn onafhankelijk denken en individuele merites ondergeschikt gemaakt aan het bekleden van mooie functies bij overheden en grote bedrijven. Mensen worden tot deze ambitie geconditioneerd met gevolg dat ze nog weinig – zeg maar gerust: géén enkel – ontzag hebben voor de prestaties van ondernemers buiten deze instituties. Ze kijken naar iemand op wegens diens functie bij een instituut en negeren diens kwaliteiten als mens. ‘Hoe kun jij nuttig voor mij zijn en hoe kun jij mij eventueel beschadigen als ik je tegen mij krijg?’ Deze vraag domineert alle interactie.
Het gevolg is dat dit proces niet meer te stoppen is. Want de personen die zich verrijken ten koste van anderen, hebben hier lak aan zolang ze hun positie behouden binnen de instelling waar zij werken. Ze identificeren hun zelfbeeld en eigenwaarde immers met die positie en niet met hun handelen.
Voordat ik deze verhandeling kan afsluiten zijn er tot slot twee vragen die ik kort moet beantwoorden. Hoe zit het nu met het verbinden tussen tegengestelde standpunten, zoals begin juli met Anne Fleur Dekker in de Telegraaf – kan het leiden tot nieuwe tegenstrijdigheden? Zou meer polarisering niet juist wenselijker zijn om veranderingen in gang te zetten dan verbinding?
Verbinding gaat ons sterker maken – want regressief links kán alleen maar verder degenereren. Eén kritisch commentaar over de islam en je bent in die kringen al ‘racist’. Dat zien we aan hoe men omging met het manifest ‘Vrij Links’. Het deugpronken kent geen uiterste limiet en ze slopen elkaar hoe dan ook vanwege ideologische margeverschillen. Zie nu weer de ruzie tussen lesbiennes en transgenders.
Deels heeft polarisering voordelen boven verbinding – door polarisering worden mensen sneller bewust en het wordt dan ‘a time for choosing’: in de massa verstoppen wordt moeilijker. Impliciet goedkeuren is niet meer afdoende om bij de kudde te mogen horen – je moet als allochtoon expliciet gaan zeggen dat je DENK steunt en als autochtoon dat je de PVV afkeurt. Dit brengt alles in een stroomversnelling. Echter die polarisering hoeft de ‘Nieuwe Kerk’ van realisten niet aan te zwengelen. Dat komt vanzelf wel door graaiende multinationals die via geprivilegieerde lobby de middenklasse buiten spel zetten en door islampartijen als DENK die streven naar blokvorming op basis van religie en etniciteit.
Stel men zet maximaal in op polarisering – waar ligt dan de top van het bevolkingspercentage dat PVV en FvD maximaal kunnen meekrijgen? Niet genoeg voor een Kamermeerderheid. Voor een staatsgreep is hun commandostructuur onvoldoende breed vertakt binnen de samenleving. Ze kunnen proberen om kiezelsteen voor kiezelsteen het discours te verleggen; rondom de PVV is echter een brandmuur gebouwd en de demonisering, uitsluiting en isolatie van FvD is met Yernazgate in feite reeds begonnen.
Zodoende is het dus veel belangrijker om het goede voorbeeld te blijven geven en vanuit de inhoud met elkaar van gedachten te blijven wisselen. Hoe verschillend je ook over zaken denkt: op basis van de ratio is toch een waardevol en zinnig gesprek mogelijk. Zolang mensen laten zien dat zij openlijk realistisch zijn en dat Godwins geen indruk meer op hen maken, wacht er een gouden toekomst.
De eerste caféavond van Sid Lukkassen zal georganiseerd worden in Utrecht op vrijdag 20 juli en start om half acht. Een avond gevuld met debat, gezelligheid en wederom een inspirerende gastspreker die zijn idee zal presenteren waardoor Nederland echt gaat veranderen.
