Het moet een memorabele avond worden en dat wordt het ook. De nieuwe partij Belang van Nederland (BVNL) van Wybren van Haga presenteert zich dinsdagavond voor het eerst. In paviljoen Zoet of Zout in Stellendam luisteren zo’n honderd mensen naar Van Haga, die wordt vergezeld door drie partijgenoten: Tweede Kamerlid Olaf Ephraïm, het Gelderse Statenlid Arjan de Kok en het Brabantse Statenlid Eric de Bie. Het had waarschijnlijk het glorieuze begin van de nieuwe partij moeten zijn, maar het loopt net even anders.
We worden welkom geheten door een blonde vrouw die zich voorstelt als Jolanda Vlaskamp. Ze blijkt anti-lockdown activist. Vlaskamp heeft een bedrijf dat in de problemen is gekomen door de coronamaatregelen. Door een gebrek aan opdrachten heeft ze alle tijd gehad om zich in de politiek te verdiepen. Ze heeft er totaal geen vertrouwen in gekregen, maar ziet Van Haga als een lichtpuntje en heeft daarom vol enthousiasme op hem gestemd. Ze denkt dat de aanwezigen dat gevoel delen.
Het woord is vervolgens aan Van Haga. Hij was jarenlang actief bij de VVD, maar speelt vandaag de politieke buitenstaander. Politici zijn volgens hem vreemde mensen die de consequenties van hun eigen beslissingen niet voelen. Hij is blij onder gewone mensen te zijn en grapt dat Hugo de Jonge nooit antwoord geeft op zijn vragen. Van Haga hoopt dat hij dat vanavond zelf beter zal doen en vervolgt over de coronamaatregelen die volgens hem niet werken, zoals de avondklok en mondkapjes.
Dan is het woord aan Olaf Ephraïm. Ook hij vindt de Tweede Kamer ‘een rare wereld’. Hij stelt telkens weer vragen over de euro maar Wopke Hoekstra geeft er nooit antwoord op. Ephraïm klaagt dat er in de Tweede Kamer veel tweeminutendebatten zijn waarbij fracties in twee minuten hun bijdrage moeten leveren. Fracties die zijn afgesplitst krijgen echter maar één minuut en kunnen in die tijd nauwelijks hun moties voorlezen.
Op subtiele wijze is de focus binnen een kwartier verschoven. De avond begint met corona en zo wordt de coronakritische doelgroep – in de volksmond ook wel de wappies genoemd – goed bediend. Al snel gaat het echter over zaken die hen niet boeien en die ze ook niet hadden verwacht: Van Haga heeft een oprichtingsmanifest geschreven, hij begint te ratelen over een kleine overheid, kernenergie en Natura2000. Statenlid De Kok begint binnenkort een wetenschappelijk instituut met de naam ‘Da Vinci’ en is bezig met gemeentefusies. Collega-Statenlid De Bie wil dat BVNL aan de lokale verkiezingen meedoet.
BVNL heeft een probleem: het aantal politieke partijen op de rechterflank was nog nooit zo groot en dus komt al snel de vraag op waarom BVNL überhaupt bestaat. Een vrouw uit het publiek wil weten waarom al deze partijen niet samengaan. Van Haga zegt dat er met de PVV niet samen te werken valt en dat Forum bezig is met het oprichten van scholen en een datingapp. Er moet een partij komen die wel met VVD en CDA kan samenwerken. Zijn antwoord is onbevredigend en dus komt de vraag meerdere keren terug: wat is nou onderscheidend aan BVNL ten opzichte van bijvoorbeeld JA21?
Van Haga geeft er geen antwoord op en dat ligt voor de hand. JA21 wil simpelweg geen politici die na de FvD-incidenten met antisemitisme bij Baudet bleven. Samenwerken met Van Haga is dus geen optie en dus mompelt hij dat JA21 met andere dingen bezig is. Op medisch-ethisch vlak zou JA21 een religieuze ondertoon hebben. Dat is allemaal onzin, want de thema’s van BVNL en JA21 zijn hetzelfde en conservatieve gelovigen zijn bij beide partijen aanwezig. Er is maar één groot verschil: JA21 is bij corona redelijk mainstream en hooguit licht kritisch, terwijl Van Haga de wappies als belangrijkste doelgroep heeft.
Van Haga wil zijn partij een breder profiel geven maar dat mislukt jammerlijk. Een vrouw roept dat ze een documentaire op complotkanaal BlackBox heeft gezien en een ander wil weten waarom we in de Tweede Kamer zo weinig horen over The Great Reset. Van Haga gaat er halfslachtig op in. Hij vindt het raar dat overal dezelfde agenda wordt uitgerold, maar dat is volgens hem niet ‘iets satanisch’. De crisis wordt volgens hem aangegrepen om ander beleid door te drukken, zoals de sustainable development goals. Daarom worden ondernemers nu de dupe van ‘het neomarxistisch feestje van partijen als D66’.
Van Haga probeert deze avond weg te blijven bij de ergste complotgekte, maar het is al te laat. Een man begint te klagen over elektronisch stemmen en er ontspint zich een discussie of dat wel eerlijk gaat. Een vrouw vertelt dat ze in maart ging kijken bij het tellen van de stemmen omdat ze het niet vertrouwde. De suggestie van stembusfraude is overduidelijk. Statenlid De Bie zegt dat het een goed idee is als meer mensen een kijkje nemen, zonder zelf te suggereren dat er fraude is. Hij spreekt dat beeld echter ook niet tegen. Van Haga denkt zelf niet dat er ‘grootscheepse fraude’ is, meldt hij, maar hij hoort wel rare verhalen.
De wappies hadden zich deze avond duidelijk anders voorgesteld en beginnen te morren. Waarom is Van Haga nou eigenlijk weggegaan bij Forum? Een vrouw zegt dat ze Van Haga stemde omdat hij de juiste visie op corona had en onderdeel was van een grotere partij. De suggestie is niet te missen: Forum is beter dan BVNL want de partij is groter. Baudet gaat bovendien verder dan Van Haga en dat is precies wat de wappies willen. Een man zegt dat het in deze situatie alleen nog over vrijheid moet gaan. Van Haga begint te ratelen over zijn manifest want dat staat daar ook in. Het lijkt niemand te boeien.
Zo schippert Van Haga tussen gewone politiek en de wappies. Hij gaat niet in alles mee, maar spreekt ook nauwelijks mensen tegen. Een man zegt dat er geen parlementaire democratie meer is, waarop Van Haga zegt dat de man een goede kandidaat voor BVNL zou zijn. Een ander roept dat Joe Biden de Amerikaanse verkiezingen niet heeft gewonnen. Van Haga gaat door op iets anders. Zo verzandt de avond die BVNL als bredere partij neer moet zetten in een aaneenschakeling van coronagekte waar Van Haga niet echt afstand van durft te nemen. Dan gaan de wappies immers naar Forum.
Een man begint bloedserieus te vertellen dat hij ‘grondig onderzoek heeft gedaan’ en tot de conclusie is gekomen dat corona-virussen helemaal niet bestaan. Deze zijn volgens hem nog nooit aangetoond en dus zit Van Haga fout met zijn bewering dat corona een stevige griep is. Van Haga reageert dat hij geen viroloog is. De man heeft volgens Van Haga wel gelijk dat er nog veel onduidelijkheid is. De gevaren zijn in ieder geval overschat en de maatregelen zijn schadelijk geweest, dus daar gaat de aandacht nu naar uit. Ook dat is voor de wappies duidelijk onvoldoende.
Een vrouw begint Van Haga te verwijten dat hij voor vaccinatie is. Hij bezweert dat je je alleen vrijwillig moet laten vaccineren, dat hijzelf geen prik heeft gehad en dat hij vaccinatie ziet als iets voor mensen die bang zijn, oud of ziek. Hij is ook tegen vaccinatie van kinderen. Van Haga zegt dat de vrouw niet alles wat ze leest moet geloven want dit soort verhalen komen van ‘FvD-trollen’. De vrouw gaat nog even verder. Het is vijf over twaalf, wat gaat Van Haga doen aan verplicht testen en wat als ongevaccineerden straks niet meer naar Albert Heijn mogen? Ze klinkt wanhopig.
De vrouw praat inmiddels alsof Van Haga het beleid in zijn eentje bepaalt. Hier zien we de spagaat waar Van Haga zich vakkundig in heeft gemanoeuvreerd: hij wil populistisch zijn want dat levert kiezers op, maar hij wil niet in alle gekte meegaan, terwijl hij een concurrent heeft – Forum – die dat wel doet. Daarom neemt hij geen echte afstand van de wappies, waarmee zijn doel een respectabele, invloedrijke partij te worden buiten beeld raakt en hij ook voor wappies niet echt aantrekkelijk is. Tot overmaat van ramp lijkt zijn ambitie om invloed uit te oefenen verdacht veel op die van JA21.
Om onderscheidend te zijn heeft Van Haga de wappies gewoon nodig. Daar is anti-lockdown activiste Jolanda Vlaskamp al. Ze ziet veel frustratie en hoopt dat we allemaal lief voor elkaar zijn. Ze vraagt zich af hoeveel mensen lid willen worden van BVNL. Er gaan een stuk of vijf handen omhoog. Een deprimerend slot van wat een feestelijke avond had moeten zijn. Hoe het verder moet met Van Haga, is vooralsnog een raadsel.
Lees ook: Chris Aalberts – Wybren van Haga dweilt met BVNL losse rechtse politici op, niemand begrijpt waarom
Lees ook: Wybren van Haga – Koppel werklozen aan de om personeel schreeuwende horeca
Lees ook: Wybren van Haga: ‘Lekker op de trekker, op naar het Malieveld!’
