Druk is het niet in Dudok, op steenworp afstand van het Binnenhof. Woensdagmiddag presenteert journalist Joep Boerboom hier zijn boek Ouderenstrijd over de implosie van 50PLUS. Er is een dertigtal mensen van de partij. In de zaal passen er bijna vier keer zoveel. Er zijn zoveel hapjes bij de borrel dat de aanwezigen geen avondeten meer nodig hebben. Hier blijkt: soms gaan dingen niet helemaal zoals gepland. Nog maar anderhalf jaar geleden kreeg Boerboom de opdracht van 50PLUS de roerige partijgeschiedenis te beschrijven. Het moest een soort jubileumboek worden voor het tienjarig bestaan.
Dat waren nog eens tijden: partijvoorzitter Geert Dales vond het toen nog een goed idee dat het boek de verkiezingen van 2021 mee zou nemen, inclusief de formatie. 50PLUS stond immers op tien zetels in de peilingen en zou ongetwijfeld een voorname rol gaan spelen na de verkiezingen, zo was de verwachting. Boerboom ging met het geld van 50PLUS aan de slag, maar ondertussen implodeerde de partij. Er bleef in maart dit jaar nog maar één zetel van over, waarna Liane den Haan zich afsplitste. Toen had Geert Dales de partij allang weer verlaten, net als partijleider Henk Krol, voor wie aanvankelijk nog een heldenrol was voorzien.
Zo staan we hier in Dudok bij de presentatie van een boek wat 50PLUS helemaal niet wil, zo begrijpen we. Er is nog gepraat over samenwerking bij deze boekpresentatie, maar 50PLUS zag daar vanaf omdat het boek sowieso geen leden of stemmers oplevert. Ook de coryfeeën uit de rijke ruziegeschiedenis van 50PLUS laten hier verstek gaan: alle oud-Kamerleden en oud-partijvoorzitters ontbreken. Geert Dales heeft zich afgemeld en Liane den Haan wilde de auteur niet eens te woord staan. Ze wil niet met alle ruzies worden geassocieerd, zich kennelijk niet realiserend dat ze er tot haar nek in zat.
Er is maar één man die het boek graag in ontvangst wil nemen: Henk Krol. Hij is het toonbeeld van een bepaald soort 50PLUS-politicus. Altijd verlegen om aandacht en roem, in de nadagen van een niet extreem geslaagde carrière op zoek naar erkenning en invloed, en vooral niet te betrappen op enige vorm van politieke visie of het vermogen politieke ideeën werkelijkheid te laten worden. Bij 50PLUS liep dit type zo vaak rond dat ruzie de enige optie was, zo horen we van Boerboom, die er zichtbaar plezier in heeft te vertellen over de lange aaneenschakeling van ouderen-ellende. Belangrijkste verklaring: gepensioneerden hebben alle tijd voor ruzie.
De conclusie van deze middag is even voor de hand liggend als veelzeggend: 50PLUS-politici blinken niet uit in zelfreflectie. Vrijwel iedereen wilde met Boerboom praten maar niemand gaf blijk van zelfkritiek. Het lag altijd aan anderen, nooit aan henzelf. Henk Krol is hier een perfecte illustratie van door een betoog af te steken over politieke vernieuwing, de macht van partijen, fractiediscipline en de kloof met de burger, zonder zich te branden aan de vraag hoe hij jarenlang het boegbeeld van een partij kon zijn die alleen maar bezig was met zichzelf.
Dan maar wat reflecties uit de wetenschap. Hoogleraar Gerrit Voerman vertelt dat nieuwe politieke partijen altijd last hebben van beginnersproblemen, strijd over de koers en een veel te aanwezige leiding die alles wil bepalen. Elders heten die types Wilders of Baudet, bij 50PLUS was dat Jan Nagel. Aan understatements geen gebrek: het is moeilijk in nieuwe partijen ‘een dempende cultuur’ te ontwikkelen zodat conflicten niet continu op de spits worden gedreven. De PvdA is weleens een vechtpartij genoemd, maar dat is buiten 50PLUS gerekend. En werkelijk nergens stuurde men zoveel boze emails aan de leiding meteen door aan de rest van de partij.
De hoogleraar ziet nog steeds electorale ruimte voor een ouderenpartij maar inmiddels gelooft niemand nog dat 50PLUS die ruimte ooit nog kan claimen. Aan het electoraat lag het niet.
Lees ook
Chris Aalberts – BIJ1 is te incompetent om Quinsy Gario uit partij te gooien
Chris Aalberts – Bij D66 heeft men liberalisme ingeruild voor arrogantie
Chris Aalberts – Vanuit de luwte werkt JA21 aan een doorbraak en die lijkt niet onmogelijk
