In een televisiedemocratie is er altijd een poule van verslaggevers, die, officieel namens ons, als lastige torren, bijen of muggen rond de zittende regering zoemen. Behalve dat deze verslaggevers glamourachtig op primeurs jagen, op cruciale momenten in de parlementaire geschiedenis op de treurbuis verschijnen dan wel veelvuldig aangeklikte nieuwsberichten intypen of, een stukje later, de inspiratiebron vormen voor (politieke) thrillers en Netflix-series (die ze soms zelf schrijven), is de schaduwkant van hun métier natuurlijk dat ze, buiten het zicht van het kiezersvolk, het dagelijkse corvee van het relatiebeheer moeten uitvoeren. Ofwel, het liefst een zo persoonlijk mogelijke relatie dienen te bestendigen of creëren met de hoofdpersonages van hun verslaggeving. Volgens de ijzeren wet: zonder het 06-nummer van politieke kopstukken of hun woordvoerders sta je met lege handen.
Er zijn journalisten die dat relatiebeheer inderdaad een schaduwkant vinden, een smet op hun aura van onafhankelijkheid, maar er zijn er ook die je ervan verdenkt meer energie in het relatiebeheer te steken dan in de duiding van het nieuws. Zo’n verslaggever is Xander van der Wulp. Als je hem in beeld ziet verschijnen denk je steeds, op grond van zijn gouvernementele uitstraling, dat hij op het punt staat zelf minister of staatssecretaris te worden. Zo ver is het dan nog (net) niet, maar de wijze waarop Xander dinsdag aankondigde dat er eindelijk een nieuw kabinet gaat komen had veel weg van een vakbondsleider die aankondigt dat de beroepsgroep wiens belangen hij vertegenwoordigt na maanden van onzichtbaarheid godzijdank weer het podium beklimt, niet in de laatste plaats tot zijn eigen opluchting.
Van der Wulp voelde zich eerder dit jaar al geroepen om in praatshow Op1 de veelvuldige en harde kritiek op minister Hugo de Jonge te becommentariëren, in de zin van ‘kan dat niet een onsje minder?’. Vanuit beschavingsoogpunt zal Xander zichzelf diezelfde avond tevreden in de spiegel hebben aangekeken, menend dat hij een noodzakelijke, rode streep had getrokken bij de bejegening van politici. Maar het punt is, Xander, dat hoe gelijk je misschien ook had: het is jouw rol niet kiezers of kijkers tot de orde te roepen, maar, nog veel intensiever dan boze Twitteraars, te achterhalen waarom meneer De Jonge het beleid voert dat hij voert. En als je die taak net zo serieus neemt als het bijkletsen met Haagse kopstukken, kookt de woede onder de bevolking misschien ook niet zo snel over.
Maar helaas, Xander is altijd druk met de vermaledijde ‘poppetjes’. En met de machinaties in de al even verafschuwde ‘achterkamertjes’. Van hem hoef je geen verhelderende verklaring of originele interpretatie van het gevoerde beleid te verwachten. Hij zuigt je dag in dag uit de Haagse kaasstolp in, waar volgens onderzoek van de mensen in de kaasstolp al jaren geen frisse lucht van buiten meer naar binnen waait. En gelet op Xander en de onberispelijkheid van zijn verschijning is een rukwind uit de samenleving het laatste waar hij op zit te wachten. Dankzij de Xander’s gaan we allemaal moedeloos naar onze sponde, in de wetenschap dat Haagse plakkers over Haagse plakkers berichtten, in de starre veronderstelling dat zijzelf het middelpunt van de aarde zijn. (Het wachten is niet óf Xander van der Wulp zijn overstap naar ‘de andere kant’ bekend gaat maken, maar wannéér.)
Journalist Step Vaessen legde afgelopen zondag in Buitenhof uit hoe moeilijk het is als ‘Correspondent Europa’ aan het Arabische publiek van Al Jazeera uit te leggen dat de mensen die de toeslagenaffaire hebben laten gebeuren exact de mensen zijn die het land opnieuw gaan besturen. En dat een land waar dat gebeurt zichzelf zonder enige ironie ‘democratie’ noemt, te vrezen valt zelfs ‘kampioen van de democratie’.
Zouden wij, Nederlanders, het zelf begrijpen? Of draait de dagelijkse verschijning van Xander van der Wulp ons succesvol een rad voor ogen? En gaan we ongemerkt mee in zijn enthousiaste aankondiging van een nieuwe regeringsploeg, alsof een volgende Max Verstappen het WK Formule 1 heeft gewonnen?
Lees ook van Hans van Willigenburg:
