Deze zomer stond Thierry Baudet op de gracht in Amsterdam. Forum zou in zoveel mogelijk gemeenten mee gaan doen aan de gemeenteraadsverkiezingen van maart. Kandidaten konden zich opgeven. Het leek een onbezonnen plan. Het is zelfs voor gevestigde partijen een enorme opgave om overal aan de raadsverkiezingen mee te doen, laat staan een partij die niet over een landelijke organisatiestructuur beschikt maar een bij elkaar geraapt groepje fracties is.
Even leek Forum toch succesvol: bij de herindelingsverkiezingen van november deed de partij overal mee. Het leidde bij nogal wat lokale politici tot de verwachting dat Forum ook naar hun gemeente zou komen. Net voor de jaarwisseling kwam het verlossende woord: het zijn vijftig gemeenten geworden. Op de meeste plekken dus geen FvD. De partij noemt het zelf ‘een intensieve selectieprocedure’, maar dat is in een paar maanden bijna niet mogelijk. Het is ook nog maar de vraag hoeveel kandidaten er echt zijn.
Hoe grillig het proces verloopt, zien we bijvoorbeeld in Katwijk. Hier was Forum ooit populair en dus zag de partij hier potentie. De afgelopen maanden kwam de partijwagen meerdere keren langs om mensen te enthousiasmeren. Forum deed dat zelfs ten tijde van de campagne voor de vervroegde raadsverkiezingen toen er in Katwijk nog helemaal geen verkiezingen waren. Forum wilde ontzettend graag meedoen, maar dat is mislukt: Katwijk staat niet op de door de partij verspreide lijst met gemeenten.
Je vraagt je af waarom FvD uitgerekend Katwijk wilde. Zou dit misschien komen omdat hier een succesvolle lokale partij actief is die ook in de rechts-conservatieve vijver vist? De drie zetels die Durf in 2018 haalde laat een zeker potentieel zien. Maar het is meer dan dat: dit is de partij van Sonny Spek, het kandidaat-Statenlid die in september 2019 als een van de eersten bij Forum wegliep en daar ook nog publiciteit mee kreeg. Forum maakt Speks lokale partij graag een kopje kleiner.
Forum doet opvallend vaak mee in gemeenten waar men nog een appeltje met iemand te schillen heeft. In Amsterdam concurreert FvD met Annabel Nanninga, die zich succesvol van Forum afsplitste. In Rotterdam is FvD in maart de concurrent van voormalige alliantiepartner Leefbaar Rotterdam. In Tilburg concurreert FvD met Hans Smolders, het Kamerlid dat eerder dit jaar bij Forum wegliep. In Tiel woont een oud-partijbestuurder van Forum en ook daar doet FvD mee.
Haarlem is de thuisstad van Wybren van Haga en daar wil BVNL meedoen, net als in Edam-Volendam, Ede, Groningen en Haarlemmermeer. Verhip: in al die plaatsen is Forum er ook. In Den Haag concurreert Forum met Richard de Mos, die inmiddels voor Van Haga werkt. In Oss doen twee afgesplitste Statenleden van Forum – Duijs en Van Wely – mee met een eigen partij en ook daar ontbreekt FvD niet. Het Zeeuwse ex-FvD-Statenlid Robert Brunke is politiek actief in Vlissingen en daar komt hij Forum nu weer tegen.
Opvallend vaak leidt de lokale deelname van FvD tot een krachtmeting: in twintig van de vijftig gemeenten doet ook de PVV mee en in meerdere gemeenten zit een succesvolle lokale partij met een rechts profiel, soms in een grijs verleden verbonden met politici van de LPF of Trots op Nederland. Voorbeelden zijn Westland, Velsen, Zoetermeer, Maastricht, Alkmaar en Alphen aan den Rijn. Dat komt nog bovenop de krachtmetingen in Rotterdam, Amsterdam, Den Haag en Tilburg.
Nu zou je natuurlijk kunnen denken: in gemeenten waar een bestaande rechtse partij al succes heeft, is ook ruimte voor een nieuwkomer. Dat is in theorie waar, maar de vraag blijft wie er eigenlijk beter wordt van deze guerrilla-tactiek. De beste illustratie is Groningen, waar kiezers op de rechterflank straks kunnen kiezen uit PVV, FvD én BVNL. Bij de laatste verkiezingen haalde de PVV er in zijn eentje net een zetel. Versnippering is voor Forum geen bezwaar, onder de kiesdrempel blijven ook niet.
Zomaar een idee: FvD doet het in de praktijk op zijn Rotterdams: daar deed de PVV in 2018 mee. Leefbaar Rotterdam zou de erfenis van Pim Fortuyn verkwanselen. Maar Leefbaar won glansrijk, de PVV kreeg een miezerig zeteltje en doet dit jaar helemaal niet meer mee. Overmoed wordt bestraft en zo zou het in potentie in veel andere gemeenten nu met Forum kunnen gaan. Grote kans dat kiezers hun vertrouwde lokale partij verkiezen boven de steeds extremere club van Baudet.
Lees ook van Chris Aalberts:
