Het is een politieke biografie die aan veel mensen voorbij is gegaan: Rita Verdonk: mijn verhaal van Adrianus Koster. Het boek kwam in 2013 uit, zo’n twee jaar nadat Rita afscheid had genomen van de landelijke politiek. Sinds deze week is Rita terug als de nummer twee van de lokale partij van Richard de Mos: Hart voor Den Haag. Een mooi moment om deze biografie weer eens ter hand te nemen. Kan deze iets zeggen over hoe dit nieuwe avontuur gaat aflopen?
In de biografie meldt Rita dat het grote publiek vooral te horen krijgt wat anderen van haar vinden. Ze kreeg tijdens haar carrière nauwelijks de kans om zelf het achterste van haar tong te laten zien. Daarom is dit boek er. Geklets natuurlijk, want Rita was jarenlang niet uit de media te slaan. Het tekent het niveau van deze biografie, waarin Rita geen enkele vorm van zelfreflectie toont. Rita deed nooit iets fout, het lag altijd aan anderen en Rita kon dat dan weer niet helpen.
Een paar jaar geleden maakte ik met Dirk-Jan Keijser een boek over mislukte rechtse partijen. Rita’s ‘beweging’ Trots op Nederland kwam er prominent in voor. We spraken allerlei mensen die bij Rita actief waren geweest. Ze hadden met Rita aan de opbouw van Trots gewerkt of hadden zich er zelfs voor gekandideerd. Niemand herinnerde zich Rita’s warme persoonlijkheid. Alle verhalen gingen over een eigengereide vrouw die naar niemand luistert en bij problemen steevast naar anderen wijst.
Trots scoorde ooit dertig zetels in de peilingen, maar Rita zorgde er hoogstpersoonlijk voor dat de ‘beweging’ bij de verkiezingen nul zetels haalde. Volgens Rita was dat de schuld van haar toenmalige medewerkers en van de negatieve publiciteit. Rita moest haar ondergang vervolgens wel even verwerken want aan haar had het niet gelegen. Ze vertrok met de staart tussen de benen, zogenaamd om haar opvolger bij Trots alle ruimte te geven. Van de partij restte slechts een ronkende puinhoop.
Nu is Rita de nummer twee van Hart voor Den Haag. Ze mocht dit goede nieuws komen toelichten bij Beau, die zich duidelijk niet had verdiept in de wijze waarop ze al haar voormalige vertrouwelingen bij Trots – en natuurlijk de VVD – van zich heeft vervreemd. Beau kwam niet verder dan dat Rita ooit veel succes had en toen meer stemmen kreeg dan Mark Rutte. Is dat niet gevaarlijk voor de nummer één van Hart voor Den Haag, wilde Beau van Richard de Mos weten. De Mos maakt zich er geen zorgen over.
Ondertussen lezen we dat er nu al onvrede is bij Hart voor Den Haag over Rita’s komst: De Mos luistert naar haar, heeft Hero Brinkman op een zijspoor gezet en haalt nu ook een oud-PvdA-wethouder binnen. Andere leden worden niet meer geconsulteerd en hebben sowieso niets te zeggen. Alles komt dus aan op het oordeel van De Mos, terwijl er volop redenen zijn om aan zijn oordeel te twijfelen. Is Rita echt een stemmertrekker? Haar succes is inmiddels vijftien jaar geleden.
Politieke intuïtie is De Mos’ sterkste punt sowieso niet en dus kunnen we wel raden hoe dit afloopt. De Mos is nog steeds verwikkeld in een corruptiezaak. Die dient pas na de gemeenteraadsverkiezingen. Zolang die niet is afgerond, zal hij geen wethouder worden. Daarom is Rita er nu. Maar zolang De Mos niet is vrijgesproken zullen andere partijen waarschijnlijk sowieso niet met Hart voor Den Haag in een coalitie willen zitten. En dus wordt ook Rita geen wethouder.
Rita wordt gewoon raadslid. Ze zegt dat prima te vinden, maar ook op dit punt heeft De Mos zijn huiswerk niet gedaan. Rita was een paar jaar Kamerlid: eerst voor de VVD, toen voor zichzelf. In haar biografie klaagt ze dat ze toen geen aandacht kreeg. Dat lag natuurlijk wederom aan Rita zelf, maar dat had ze niet door. Eenlingen als Caroline van der Plas en Pieter Omtzigt krijgen die aandacht immers wel. Zou het kunnen zijn dat Rita gewoon geen zin had in het Kamerwerk? We lezen erover:
“Het Kamerlidmaatschap bleek wel een cultuurschok. Eerst stond je achter de lessenaar, zat je in vak K en was je beleid aan het uitvoeren. Nu moest je iedere keer om een aalmoes vragen. Zo voelde dat. Het ging nergens meer over.”
Als Rita straks in de Haagse gemeenteraad zit, zijn er nauwelijks nog camera’s, gaat het weer ‘nergens’ over, lopen de inmiddels gestarte conflicten verder op en roept ze weer dat dat haar schuld niet is. Gokje: dit loopt verkeerd af.
Lees meer van Chris Aalberts:
