Eigenlijk dacht ik dat het leven zonder Facebook een leven vol ontwenning zou zijn. Dagelijks trillend en kwijlend leed, wel elke dag een beetje minder, babystapje voor babystapje voorwaarts, tot alle onttrekkingsverschijnselen helemaal zijn verdwenen, en dan pas het echte begin, het ontmantelen van de psychische verslaving, de deprogrammering, herstel van endorfineloops, nieuwe vrienden moeten maken en de oude dumpen, wegblijven van Facebook en alles wat daarmee heeft te maken, een nuttige dagbesteding vinden, liefst iets lekker goudeerlijk met de handjes want dat geeft veel bevrediging, veel zelfhulpboeken en goeroe’s raadplegen en ‘coaches’ op hun immer leugenachtige en huichelachtige woord geloven, een ‘sponsor’ die je vierentwintig uur per dag kunt bellen en altijd, de rest van je leven, als zwaard van damocles boven je hoofd die angst voor De Terugval, want je hoeft maar een keer ergens een duimpje te zien of per ongeluk door een willekeurige nieuwsfeed te scrollen en je bent weer terug bij af.
Maar: niets van dat alles. Na twee dagen van Facebookloosheid was ik alweer vergeten wat dat ook alweer was, Facebook, en na een week van facebookloosheid bleek hoe de existentiële leegheid van de alledaagse werkelijkheid in alle facetten een diepe gelijkenis vertoont met het online leven van Facebook. Facebook blijkt, kortom, al net zo nietszeggend als het bestaan zelf. Als het er is merk je het niet, als het weer weg is mis je het niet.
Facebook is er, kan ik concluderen, in geslaagd de realiteit tot in uiterste perfectie na te bootsen. Of, maar hier ben ik nog niet over uit, de realiteit is er in geslaagd om de virtuele dimensie van Facebook tot in de puntjes te beheren. Hoe dan ook is het inwisselbaar, wat veel zegt over het dagelijkse bestaan maar alles over het virtuele bestaan van Facebook. Facebook biedt elke wanhopige, en wie is dat niet, de ultieme leegte en betekenisloosheid, als surrogaat voor de ultieme leegte en betekenisloosheid van het bestaan zelf. Niemand die door heeft dat de ene leegte wordt gevuld met de andere leegte, een levensdoel op het krediet van een ander levensdoel.
Waarom zijn wij op aarde? Om te Facebooken, kennelijk. Waarom zijn wij op facebook? Om op aarde te zijn. Kennelijk. Voorwaar, het een sluit het ander bepaald niet uit.
Dat belooft nog wat als Meta de metaverse uitrolt en de mensheid, slaaf als ze is van big tech, de leegte van Facebook die was bedoeld om de leegte van het bestaan te vullen, inruilt voor de leegte van de Metaverse. Een leegte ingeruild voor een leegte om die weer in te ruilen voor een leegte. Gelokt met weer nieuwe beloftes. Kakelverse wijn voor iedereen, wel in oude zakken maar niemand die daar nog op let.
Wat een heerlijke wijn! Proeven? Echt heel anders dan anders! Verpakt in mooie zakken ook. Nieuw zeker? Bijna als water zo helder deze wijn, zeggen ze, op het allerlaatste moment veranderd in wijn, zeggen ze, en je krijgt er geen kater van, zeggen ze, hoeveel je er ook van drinkt. Zeggen ze. Als ze het zeggen zal het wel waar zijn. Alles wat ze zeggen is waar, zolang er maar genoeg zijn die het nazeggen. Massa is macht. Hoe vaker iets wordt gezegd en nagezegd hoe meer het, als vanzelf, een feit wordt. 100 trucks in Cananda! 1000 trucks in Canada! 50.000 trucks in Canada! Iedereen zegt het! Iedereen deelt het! Iedereen retweet het! Dan moet het wel waar zijn! Miljoenen napraters liegen niet! Dan waren het wel leugenaars geweest, geen napraters! Niemand praat zomaar na, napraten is waarheid nazeggen.
Zeg maar na: het zal waar en zeker zijn. Trouwens, waarheid is achterhaald. Iedereen heeft zijn eigen waarheid. Zeg maar na, zeg maar na, zeg maar na: het zijn miljoenen truckers! Een revolutie! De meerderheid! De rest kan wel inpakken! De revolutie is nu al geslaagd!
Zeg maar na na: zeg maar na, nazeggen zeg, zeg maar na, na nazeggen, maar zeg na: het is waar en zeker. Het is waar en zeker. Het is waar en zeker. Het is waar en zeker dat het waar en zeker is dat het waar en zeker is. Het is nagezegd, het is volbracht. Dit is mijn waarheid, iedereen zegt het na. Iedereen zegt mij na! Ik ben de waarheid!
Ik zeg voor, zeg jij maar na: ik ben de waarheid. Nee jij niet, ik! Ik ben de waarheid! Zeg maar na: zeg maar niet meer na.
Desalnietemin, één realiteit, één bestaan is wel genoeg. Je kunt blijven doorgaan met het ene inruilen voor het andere, maar al het krediet moet een keer worden afgelost. Gaten vullen immers geen gaten. Hoe langer je krediet laat uitstaan hoe meer rente je betaalt. Het leven een krediet, de dood de rente. Doodgeborenen zijn immer voordelig uit. De miskraam als voordeelaanbieding.
De vraag is: als het God is die wikt en beschikt, worden Facebookers dan ter beschikking gesteld aan de Facebook-god? In een perfect gekopieerde realiteit kan een perfect gekopieerde God natuurlijk niet achterwege blijven. Misschien is het Marck Zuckerberg zelf wel. Die heeft, als moderne slavenhouder op zijn oneindige digitale plantage, zichzelf al lang goddelijke eigenschappen toegedicht. Ga maar na: ook hij is onbereikbaar. Ook hij is ondoorgrondelijk. Ook hij laat vreselijke dingen gebeuren en ook hij luistert niet naar smeekbedes. Ook hij is meer mythe dan werkelijkheid. Ook hij bestaat vooral in verhalen van anderen. Ook hij heeft alles geschapen. Ook hij eist onderwerping. Ook hij is jaloers. Ook hij kan niet tegen kritiek. Ook hij wil de enige zijn. Ook hij wil eeuwig zijn. En almachtig.
Net als Hij.
De gelijkenis is treffend. Zou het Zijn zoon zijn?
Lees en beluister ook van Bert Brussen:
