Wat is de ideale relatie tussen een documentairemaker en zijn of haar onderwerp? Misschien zou je hier wel het vakje ‘geen’ moeten aankruisen, of op z’n minst ‘op afstand’. Wat ook het juiste antwoord is: je kunt vrij zeker zijn dat het zijn van een innige vriend van het onderwerp, een beroemde persoon in dit geval, niet de ideale relatie is voor het maken van docu. Simon Vuyk, de maker van Vertrouwelijk! (over Tahmina Akefi, de geheime ‘partner’ van Peter R. de Vries) was dat wel, en wat zo’n innige relatie met een documentairemaker doet konden we zondag een uur lang zien bij WNL.
Wijlen Peter R. de Vries en zijn geliefde Tahmina werden als droomkoppel niet eens in het zonnetje gezet, nee, ze werden als een semi-koninklijk echtpaar aan de kijker getoond. Alsof we hier de onofficiële, kosmopolitische vervanging van het Huis van Oranje gepresenteerd kregen, met de Afghaanse Tahmina als Peter’s geliefde van internationale allure.
Je moet wel van steen zijn om niet geraakt te worden door de trieste afloop van de liefde tussen Peter en Tahmina, maar de violen, de slow-motions en de manier waarop Tahmina als een inheemse en jongere versie van Sigrid Kaag (achterin een luxe auto) in beeld werd gebracht, alsof ze elk moment een ministerschap zou kunnen aanvaarden of al werkelijk minister was, doet vermoeden dat Simon Vuyk verre van objectief naar zijn onderwerp heeft gekeken. En geen mogelijkheid heeft laten liggen tranentrekkende shots en details over de geheime relatie tussen Peter en Tahmina naar buiten te brengen. (Ik meen zelfs drie of vier keer het shot van een lachende Peter op de motor gezien te hebben, terwijl hij liefdevol lacht naar de auto waarin Tahmina zit.)
Werkelijk alles bij deze docu leek in dienst te staan van de boodschap dat hier een ‘zuivere’ liefde, van twee ‘zuivere’ mensen, in de knop was gebroken. Ergo: vriend Vuyk heeft duchtig werk gemaakt van de versoaping van Peter R. de Vries en Tahmina heeft daar, zo te zien, van harte aan meegewerkt of zelf aan mee geregisseerd.
Naast de zoete saus van De Grote Liefde, die Vuyk in dikke klodders over ons uitstortte, was het meest pikante en veelzeggende in Vertrouwelijk! misschien wel de woede die erin geuit werd richting ‘het systeem’, in casu: de Nederlandse overheid. Vol ingehouden kwaadheid vertelde Tahmina dat Peter in Den Haag was uitgenodigd voor een gesprek over zijn veiligheid, maar geen parkeerkaart toegewezen had gekregen, waardoor hij vijfhonderd meter over straat moest lopen om het betreffende kantoor te bereiken. ‘Zo ga je niet met Koning Peter om!’ spuwden Tahmina’s ogen vuur.
Hoe begrijpelijk de bewondering van een minder succesvolle misdaadjournalist, Simon Vuyk, voor zijn iconische vakgenoot ook is en hoe logisch in het verlengde daarvan de idealiserende beelden van diens Afghaanse geliefde ook zijn: had een omroep of collega journalist niet even kunnen zeggen dat Vuyk wat al te scheutig met de soapkwast aan het schilderen was? Met Vuyk’s type beeldtechnieken presenteren dictators zich als de allerliefste knuffelaars en machtige CEO’s zich als de verlosser van de mensheid.
Ach, misschien is Vertrouwelijk! wel een te verwachten schakel in het rouwproces rond Peter R. de Vries, die tijdens zijn leven, naast zijn noeste arbeid voor rechtvaardigheid, ook niet vies was van kijkcijfers en kitsch. En misschien was Peter’s weerzin tegen ‘het systeem’ wel mede ingegeven door de chronische irritatie dat je een van de sterren van RTL Boulevard, hijzelf, een goudomrande parkeerkaart dient toe te sturen in plaats van hem te veroordelen tot een wandeling over straat (en dat het een schande is dat Haagse ambtenaren RTL Boulevard niet serieus genoeg nemen).
Tahmina en Peter R. de Vries bleken elkaar in de coulissen van de talkshow Pauw ontmoet te hebben. Hun romance begon dus onder de warmte van de spotlights. Ze wisten allebei wat televisie is en wat het medium ten voordele en ten nadele voor je kan betekenen. Documentairemaker Simon Vuyk heeft dan ook zijn uiterst en willige best gedaan om van het aanstaande, in de knop gebroken echtpaar De Vries/Akefi een glorierijk portret te maken, met de grove verfstreken die televisie nu eenmaal eigen is. Dat Akefi twee boeken heeft geschreven werd, geheel symptomatisch, in een bijzin gepropt en diende slechts ter illustratie van Peter’s voorkeur voor mooie, intelligente vrouwen.
Van zoveel kitscherige koninklijkheid als in Vertrouwelijk! getoond werd kan het voorlichtingsapparaat van de Oranjes alleen maar dromen.
Lees ook van Hans van Willigenburg:
