Vrienden! Wederom een schitterende en vooral geheel gratis editie van de Portugal Post, geschreven onder extreem zware omstandigheden want ik moest eerst met mijn baas Bart Nijman van Olhão naar Faro rijden met zijn supersonische automobiel en toen moesten we naar Arie Pos, de grote Portugal-kenner en bovendien de biograaf van Gerrit Komrij.
Artikel gaat verder na afbeelding.
Professor Pos zetelt in Cete, in de buurt van Porto, en na een nachtelijk bacchanaal moesten Nijman en ik als de wiedeweerga door naar Santiago de Compostella, een en ander in het kader van mijn nakende meesterwerk Safari Eurabia (Geert Mak maar dan met humor en niet woke). Enfin, als u het allemaal niet gelooft, dan moet u dit maar lezen ten bewijze dat ik wel terdege aan het werk was in bijvoorbeeld Lissabon.
Artikel gaat verder na afbeelding.
Het goede nieuws is dat ik een scoop heb want 5 juli is het tien jaar geleden dat Gerrit Komrij overleed. In juni verschijnt bij De Bezige Bij het eerste deel van zijn biografie, De wording van Gerrit Komrij – een biografisch portret.
De scoop is dus niet dat Gerrit overleden is, of dat hij de Griekse beginselen was toegedaan, maar dat uw eigen hoofdredacteur als enige dhr. Pos mocht spreken.
Biograaf Arie Pos:
“Het eerste deel, ja. Komrij is zo’n veelzijdig fenomeen dat hij moeilijk in één boek te vangen is. Ik ben niet zo’n fan van die loodzware turven van twaalfhonderd bladzijden en wilde aanvankelijk iets van tussen de vier- en vijfhonderd pagina’s maken. Maar ik vond uit verschillende periodes zoveel mooi onbekend autobiografisch materiaal dat het plan steeds verder uitdijde. Ik denk dat het vier delen worden – handzame boeken op romanformaat.
“Dit eerste deel gaat over de periode 1963-1974, van zijn negentiende tot zijn dertigste jaar. Het is the making of, de tijd waarin hij zichzelf uitvindt als mens, homo en schrijver. Zijn anderhalf jaar als student Nederlands in Amsterdam en het barre jaar daarna op Kreta waren een tijd waarin hij flink de kluts kwijt was. Voor een arbeidersjongen uit het landelijke Winterswijk was de grote stad nogal een uitdaging, om het voorzichtig te zeggen.
“Hij werd lid van de Olofspoort, een studentenvereniging die een voortrekkersrol speelde in de democratisering van de jaren zestig. Hij stond ‘met zijn rug naar de revolutie’ terwijl dispuut- en sociëteitsgenoten aan de poten van de stoelen van het regentendom begonnen te zagen en vertrok twee weken nadat Provo werd opgericht ’voorgoed’ naar Kreta. Met een vriendin die hem redde uit de clandestiene hoofdstedelijke nichtenscene waar hij zich – omdat hij dacht dat het zo hoorde – opzichtig manifesteerde in een lange zwarte jurk met knalrode lippen en rouge op zijn wangen. Hij werd er diepongelukkig van en probeerde in de hippiekolonie in wording Matala in wit overhemd met stropdas tot zichzelf te komen tussen Duitse en Amerikaanse ‘man muss Haare haben’-types. Zijn vriendin raakte hij als snel kwijt aan een Griek en berooid en ontgoocheld moest hij zich aan zijn eigen haren uit een diepe geestelijke crisis trekken.
Artikel gaat verder na afbeelding.
“Dat hij dichter was, was zijn enige houvast. Hij schreef als een bezetene aan een roman waarmee een flink voorschot hoopte binnen te slepen. Dat lukte niet en de paar tientjes die hij verdiende met zijn eerste gedichten die in Hollands maandblad verschenen bereikten zijn Griekse bankrekening niet. Kort voor zijn vlucht naar Kreta had hij een jongen ontmoet die alles belichaamde wat hij wilde en zelf niet was: Charles Hofman, bloedmooi, jeugdig vitaal, communicatief en streetwise als een straatschoffie. Hij was zo geschrokken dat hij de benen nam. Als straatarme dichter en lelijk eendje met zijn sociale onhandigheid, doofheid, rare kelig-nasale kraakstem en tics had hij die jongen niets te bieden, dacht hij.
“Op Kreta werd de onbereikbare Charles een obsessie die hij in autobiografische gedichten en de roman De lange oren van Midas idealiseerde. Hij schreef zich uit zijn crisis en besefte dat er niets anders op zat dan te aanvaarden dat hij anders was en als ‘120% flikker’ en schrijver zichzelf kon en moest zijn. Hij mocht dan praten als een oester, hij schreef als een nachtegaal. Maar het moest afgelopen zijn met zijn zelfmedelijden en autobiografische bekentenissen.
“Terugblikkend schreef hij in Demonen (2003): ‘Mijn leven is een krampachtige, deerniswekkende poging geweest van mijn gebreken pluspunten te maken. Timmerman ben ik van beroep. Ik vertimmer tekortkomingen, ik bouw ze om tot talenten. Elk inkijkje in mijn ware aard timmer ik dicht en ik pronk met mijn beschilderde houten veren. Wie niet meespeelt timmer ik zijn smoel dicht. De klep op mijn kist zal in mijn loopbaan het enige zijn dat ik niet zelf heb dichtgetimmerd.’
“In juni 1966 was hij terug in het door Provo radicaal veranderde Amsterdam, net op tijd voor de Telegraaf-rellen die het repressieve regentendom ten val brachten. Teenagers en twens lazen Hitweek, blowden, vreeën en plukten aan gitaren op de Dam en in het Vondelpark. De verbeelding was al aan de macht in ‘het magies sentrum van de wereld’.
“Via uitgevers Theo Sontrop en Martin Ros kreeg Komrij vertaalopdrachten. Voor een habbekrats vertaalde hij zelf aangedragen literaire curiosa en hem door Ros toegeschoven pikanterieën waarmee De Arbeiderspers een graantje meepikte van de seksuele revolutie. In december durfde hij Charles onder ogen te komen. Ze gingen samenwonen en werden het vrolijkste homostel van Amsterdam. Gerrit vertaalde zich suf, deed als ‘hongerkunstenaar’ steeds meer freelance redactiewerk voor Meulenhoff en De Arbeiderspers en werd door Sontrop en Ros langzaam maar zeker de literaire wereld in getrokken.
“Hij debuteerde met Maagdenburgse halve bollen en andere gedichten (1968), een bundel die met vormvaste rijmende gedichten haaks op de poëtische tijdgeest van Vijftigersnavolgers en Zestigers stond, kreeg begin 1969 een vaste baan bij De Arbeiderspers en werd redacteur van het literaire tijdschrift Maatstaf. Eind december zegde hij zijn baan op.
“Sinds enkele maanden werkte hij zich als redacteur uit de naad voor de Nederlandse afdeling van de roemruchte Olympia Press van Maurice Girodias, ‘de Lenin van de seksuele revolutie’. Meulenhoff-Bruna distribueerde de eerste vertaalde titels uit het Engelstalige fonds dat sinds 1953 de censuur in Frankrijk, Engeland en Amerika tot wanhoop had gedreven met avant-garde literatuur en literaire pornografie. Girodias had zedenpolitie, rechters en douanediensten getrotseerd met werk van onder meer Henry Miller (acht titels, waaronder de Rosy Crucifixion-trilogie), J.P. Donleavy (The ginger man), William S. Burroughs (vijf titels, waaronder Naked lunch en Junkie), Raymond Queneau (Zazie dans le métro) en, zijn grootste claim to fame, Vladimir Nabokovs Lolita. Franse rechtszaken won hij in de hoogste instanties met een beroep op de Franse wetgeving die alleen de verspreiding van Franstalige pornografie verbood maar inbeslagnames en proceskosten sleurden hem van het ene faillissement naar het andere terwijl. Lange beroepsprocedures en zich opstapelende gevangenisstraffen dwongen hem regelmatig Frankrijk te verlaten. Nadat in de VS mede door zijn toedoen de censuur op ’obscene’ literatuur was opgeheven richtte hij daar in 1966 een nieuwe Olympia Press op die echter nooit meer het niveau bereikte uit zijn gloriedagen. Slepende rechtszaken van de inmiddels beroemde auteurs Donleavy en Nabokov over auteursrechten die hij was ‘vergeten’ te betalen leidden tot zijn faillissement in de VS, waarna hij vanuit Zwitserland een uitgeefimperium probeerde op te zetten dat zijn seksuele revolutie over de hele wereld in vertaling moest verspreiden via samenwerkingen met lokale uitgevers, om te beginnen in Duitsland, Italië, Scandinavië, Israël, Japan en Nederland. Komrij werd redacteur en coördinator voor Nederland maar het project werd een fiasco. Na het Chick-arrest van 1970 dat pornografische tijdschriften vrijgaf bleek het animo voor literaire porno vrijwel nul. Meulenhoff-Bruna trok zich terug en Girodias maakte een doorstart met de weinig literaire uitgeverij Aquarius. Gerrit werd de Nederlandse directeur van Girodias’ Europese vestiging Capito B.V., ‘de enige dichter die aan het hoofd van een multinational stond’. Het bleef een fiasco en in 1972 doekte Girodias de Olympia Press op en nam hij om schuldeisers te ontkomen de benen naar Amerika. Ook de Italiaanse mededirecteur kneep er tussenuit en Komrij moest zich als enig overgebleven directeur onder Nederlandse belastingaanslagen van vijf nullen uit praten. Intussen had hij met vier dichtbundels zijn naam als dichter gevestigd en was Theo Sontrop naar De Arbeiderspers overgestapt, waar hij samen met Martin Ros Komrij alle ruimte gaf om zich als schrijver te ontplooien. Vanaf 1972 brak Komrij als vilein maar rechtvaardig literair criticus in Vrij Nederland door naar een groter publiek. De Nederlandse literatuur zou nooit meer hetzelfde zijn.
Artikel gaat verder na afbeelding.
“Na tien jaar worden zijn scherpe pen en vrolijke veldtochten tegen de wanden van de dag nog altijd node gemist, niet alleen door mij. Ik had hem graag gelezen over de coronagekte en de antivax-wappies, het zichzelf onttakelende fenomeen Baudet en de totalitaire anti-racisten en hun cancel culture. Daarvan dreigde hij zelf al in 1990 (!) het slachtoffer te worden toen tekstwetenschapper Teun A. van Dijk hem zonder steekhoudende argumenten het auteurschap van Mohammed Rasoels anti-moslimpamflet De ondergang van Nederland in de schoenen schoof en hem aan het kruis nagelde als elite-racist. Van Dijk houdt zijn ‘analyse’ nog altijd staande en intussen zijn zijn ex-vrouw Philomena Essed en Gloria Wekker de gevierde grootmoeders van black lives matter-activisten. Gerrit had, als slachtoffer uit zelfverkiezing en onvoorziene dader, ook nog een mooie bijdrage kunnen leveren aan de me too-folklore. Maar dat lezen we dus in de biografie.”
Obrigado, senhor Pos. En dan nu ons mannetje Raúl in Spanje!
Buenos dias otra vez!
Op verzoek van onze geliefde hoofdredacteur ben ik mij een beetje gaan verdiepen in het verschijnsel caravan. Omdat niet iedereen in de gelukkige omstandigheid verkeert om een huisje te kopen of definitief naar het Heerlijke Zuiden te verkassen, maar de wens wel degelijk bestaat om zoveel mogelijk tijd buiten 0031 door te brengen, is de behoefte aan een low budget-optie de laatste verschrikkelijke coronajaren enorm gestegen, zo blijkt uit commentaren op de jaloersmakende reportages van het dagelijks leven aan de Spaanse en Portugese costa’s.
Omdat ik persoonlijk nog niet dood zou willen worden aangetroffen op een camping – en nog minder in een sleurhut – zag ik mij genoodzaakt onderzoek te plegen naar het verschijnsel, te beginnen bij een kennis in de buurt die een caravanbedrijf runt.
Nu blijkt dat er veel Nederlanders hun ‘huisje op wielen’, zoals de aanhangwagen door velen liefkozend genoemd lijkt te worden, achterlaten in het land van hun dromen om er elk jaar de vakantie in te kunnen doorbrengen zonder het gedoe van zo’n ding achter je wagen door België en Frankrijk te moeten sleuren, jengelende kinderen op de achterbank en hoog oplopende motortemperaturen bij het beklimmen van de Pyreneeën en ‘heb je het gas wel uitgedraaid?’ halverwege. Dat is business dacht die jongen en gelijk had hij.
Al vele jaren stalt hij caravans van kampeerders uit Noordwest-Europa, onderhoudt ze en bemiddelt bij verkoop. Waar beter te beginnen dan daar, nietwaar?
Zo kreeg ik de kans om in een paar caravans binnen te kijken die door de eigenaren ter verkoop waren aangemeld en het moet gezegd: sommige sleursloepen lijken van binnen daadwerkelijk op een plezierjacht en de Engelse modellen die ik zag waren zelfs voorzien van een volwaardige badkamer met douche zoals je die ook thuis hebt. Misschien wordt het tijd om mijn visie op kamperen te herzien. Hoe dan ook, hij gaf mij de tip eens op Marktplaats te kijken om een beetje ruimer perspectief te krijgen.
Nou is Marktplaats niet echt mijn online-omgeving zeg maar, alleen al omdat ik er een afstand van tenminste zestienhonderd kilometer toe heb, maar ook omdat alles waar wij reclamemannetjes van beschuldigen tot in het absurde wordt doorgevoerd. Mijn zoekopdracht voor caravans te koop in Salou bracht een paar pareltjes voort wat betreft het moderne kamperen en eufemistisch formuleren. Toevallig tweemaal op tokkieparadijs Sanguli, een camping waar asfalt en klinkers leiden naar in het zwembad gesitueerde bierkranen.
Ik maak mij er even makkelijk af met een paar screendumps:
Artikel gaat verder na afbeelding.
Godallemachtig mensen, dat moderne kamperen is geen sinecure zo blijkt. Toen wij vroeger, comfortabel, uit kamperen gingen, Callantsoog (het blijft nooit droog) met een bungalowtent en een gaskomfoortje op zo’n blauwe gastank geschroefd, een klaptafeltje vier stoeltjes, die ouderwetse opvouw-dingen, en één hele strand/ligstoel -hout met canvas zitting, je kent ze nog wel- hadden wij nooit het gevoel iets te missen. Met een garnalennetje in de branding was Raulie uren zoet.
Als ik dan het toebehoren van deze caravans bekijk geloof ik dat we dat kamperen vroeger niet voldoende serieus hebben genomen. Leest u even mee in de ACCERSOIRES (sic) lijst.
Zeer intrigerend een ‘schuurtent’. De jeugd wil ook wel eens wat, dat snap ik, maar schuren doen ze maar op de discoavond in de campingkantine lijkt mij zo.
Pero bueno, er staat nog meer, ‘op de caravan zit een ingebouwde airco dakluik is ook nog aanwezig!’ Mooie optie dit, kan je niet laten lopen dunkt mij.
En natuurlijk mogen diverse koelkasten, een waterkoker en een ‘bladblazer’ niet ontbreken. Het staat er echt, een bladblazer. Op de foto ontwaar ik de doos en zodoende weet ik dat wij het hier niet over zomaar een bladblazer hebben maar een heuse “Hurricane Elektrische Bladblazer” van de Bauhaus. Degelijke Duitsche waar voor op uw Iberische camping.
Het gaat moeilijk worden dit aanbod te overtroeven besef ik, maar ik blader toch nog even door op marktplaats, je weet nooit.
Kom ik me daar nóg een caravan tegen, op hetzelfde kamp, met een – je gelooft het niet – nog langere lijst met opties, toevoegingen en aanbevelingen waarvan er eentje wel heel erg in het oog springt:
‘vuil en schoon watertank,douche, toilet let op nooit in gerookt of gekookt’.
Nou had ik daar nooit bij stilgestaan maar inderdaad moet je niet willen dat er op jouw toilet gekookt wordt, zeker niet op de camping.
Goed, kamperen zie ik er niet meer van komen op deze manier, maar een ander idee komt nu wel op. Voor diegenen onder u die wél dromen van een eigen vakantiehuisje op een eigen stukkie grond op het Iberisch schiereiland maar niet de benodigde pecunia ter beschikking hebben, volgens onze hoofdredacteur kost een lapje grond zonder bebouwing in de Algarve geen drol en een caravan hebben de meesten van u óf al in bezit, óf via mijn mannetje aan de Costa Dorada zo gekocht. En de laatste keer dat ik ernaar keek was zo’n huisje op wielen nog steeds geen gebouw.
Zou ik alleen nog graag de bladblazer inruilen voor deze.
De stofzuiger voor dit fijne dingetje.
En het strijkijzer en tosti-ijzer voor deze smaakmaker.
Henk Krol wil zich gaan vestigen aan de Spaanse kust.
Rest mij nog jullie een fijne week te wensen, zonder Corrie maar met een lekker Rioja of zo. ¡Adiós amigos!
Artikel gaat verder na afbeelding.
Bom Dia, beste dokter Kildare-fans en ander olijk lezersvolk!
Allereerst een vrolijke groet vanuit een zonnig Algarve, beste vrienden, uw doutore is weer in opperbeste stemming en heeft met belangstelling en interesse de vele reacties op het tegen zonverbranding waarschuwend schrijfsel van de vorige week gelezen! Hartelijk dank daarvoor.
Veel geschrokken reacties kwamen er overigens over het ‘enge’ twitterbericht (zie foto onder) waarin een kwaadaardige, maar gelukkig op tijd chirurgisch weggenomen ‘plekje’ (melanoom) werd getoond. U werd daardoor flink wakker geschud en dat is precies wat uw zonnig gestemde geneesheer wilde bereiken. Bij twijfel ALTIJD én op tijd laten controleren! Bij uitzaaiingen is het (vaak) te laat.
Operatiewond na verwijderen melanoom.
In het praktijkbericht van 23 januari, beste lezers, schreef ik al over mijn ervaringen met het ál te gortig gebruik en de donkere kanten van de ruimschoots alcoholprocenten houdende drankjes onder de Algarviaanse zon.
Even een stukje tegeltjeswijsheid tussendoor:
Alles heeft een reden, maar waarom jij mijn oudje
mijn liefste bent heeft teveel reden om te noemen!
Die wijsheid zal ongetwijfeld opgaan in het geval het uw eega betreft vrienden! Maar wanneer alcohol opa’s of oma’s liefste wordt, (en dat dit geen farce is hoop ik u in de vorige editite van de Portugal Post duidelijk te hebben gemaakt) ontstaat er een ernstig en minder lieflijk probleem met vaak grote gevolgen!
Voor uw doutore betekent een pensionado-consult waar het overmatige alcoholliefde betreft, altijd een inspannende en vooral tijdrovende bezigheid.
Niemand wordt immers geboren als alcoholist en dus moet er een goede, vaak uitgebreide, diagnose worden gemaakt van de oorzaak. Soms is dat eenvoudig het ‘meedoen’ en laten meeslepen met de omgeving of situatie, waardoor het drinken ‘gewoon’ wordt en uiteindelijk resulteert in verslaving (genetische aanleg).
Maar veelal liggen er diepere oorzaken in het vermeende (!) genot van alcoholische versnaperingen. En dát brengt uw genezer tot het praktijkverhaal van deze week!
Het is namelijk niet allemaal pais en vree gecombineerd met zonneschijn in dat verre land van huis beste amigas e amigos!
U herkent dat ongetwijfeld uit de populaire kwelbuisserie Ik vertrek, waar echtparen, al dan niet voorzien van luidruchtige nakomelingen, vol van goede moed en plannen een nieuwe start in een vreemd land gaan maken. Nou valt dat ‘gaan maken’ regelmatig in duigen omdat, zoals gezegd, niet alles van goud is wat er blinkt achter de Iberische horizon. De plaatselijke gewoontes, te hoge verwachtingen, moeilijke taal en uiteindelijk toch eenzaamheid en verlangen naar wat er achtergelaten is in het thuisland, gooien regelmatig roet in het overigens méér dan smakelijke Portugese eten.
‘Roet in het eten doutore?’ zult u denken, u schreef zo uitbundig over de sjeu de boel gezelligheid onder het genot van een paar glaasjes Aldi wijn-uit-de-aanbieding rond kleurige parasols! Dat klopt, beste pensioengenieters en plannenmakers, maar die bejaarde uitbundigheid is slecht het dunne laagje chroom op wat de werkelijkheid achter de ramen van de kleurige casa’s, de camperjaloezieën of het herbergbalkonnetje verbergt. Die werkelijkheid is vaak treuriger dan menigeen zich kan voorstellen. Onenigheid tussen partners waarvan de één om diverse reden heimwee heeft, bijvoorbeeld het gemis van de krijsende kleinkinderen, bingovrienden en familie (psychologische separatiestoornis) of, hoe vreemd het ook klinkt, de seizoenen verschillen in Nederland. En dat, terwijl de partner veel beter en sneller de nieuwe tijdelijke situatie eigen is en er niet over peinst zijn oude krakende botten terug naar het vaderland te brengen. ‘We hebben immers maar zes weken meer, en de camper, sleurhutstaanplaats of het herberg bed is betaald’. Liever heimwee dan Holland.
En daar komt uw vertrouwde, immer kriskras langs Algarve stranden slingerende geneesheer in het verhaal, queridos leitores. De tranentrekkende verhalen en ruzies tussen echtgenoten, bijkans eindigend in echtscheiding tot en met fysiek geweld, liegen er soms niet om en worden dan niet zelden weggespoeld met enkele flessen profijtige spiritualiën.
Het lijkt zo simpel, je ouwe dag overwinteren onder de warme zon met gezelligheid alom! Wat echter wordt vergeten is dat de spruitjesluchtheimwee van opa of oma geen sinecure is en vaak zelfs tot dysthymie (lichte vorm van depressie) leidt. Vreemd is dat overigens niet als je bedenkt dat in Nederland ieder jaar zo’n 600.000 mensen een depressieve periode doormaken. Depressie en aanverwante aandoeningen zijn vaak in aanleg genetisch en door karakter (nare jeugd) bepaald en is een zeer ingewikkelde materie om te begrijpen, en een nog ingewikkelder materie om in te grijpen voor een niet gespecialiseerde clinico geral. Helaas ligt goede psychologische of psychiatrische hulp in het buitenland, zeker in verband met de taal, niet voor het oprapen en is de Bargoens sprekende en thuisland gewoontes kennende dokter vaak een laatste redmiddel.
Ik schreef al even: genetisch bepaald, en daar mag niet lichtzinnig over worden gedacht. Depressie is een ziekte die vele ernstig en minder ernstige vormen en varianten kent en vaak een gevolg is van verstoorde hormonen zoals Serotonine en Noradrenaline.
Deze hormonen, de zogenaamde neurotransmitters (waarvan er overigens meer zijn), zorgen voor de informatieoverdracht tussen de zenuwcellen in uw hersenen. Verstoring daarvan kan (mede)oorzaak zijn van één van die vele vormen van depressie of onbehagen. Gelukkig is er diverse medicatie in de vorm van antidepressiva, maar deze hebben helaas een lange introductietijd en begint de werking ervan pas na een aantal weken trouw innemen en lichamelijke gewenning. En op dat moment zitten de ongelukkigen vaak alweer hoog maar niet droog in hun vertrouwde sociale omgeving in het vaderland-spruitjesland!
Daarnaast heeft deze medicatie vaak een sederend effect als bijwerking, waardoor er bij zonnend senior Nederland meer kans op vallen en trauma achter de snelle rollator of op het camperopstapje bestaat. En dat natuurlijk met alle gevolgen van dien en daarom restten dus eigenlijk alleen de gesprekken met uw geliefde médico aangevuld met een Serotoninepilletje. Serotonine wordt ook wel het gelukshormoon genoemd die ervoor kan zorgen dat er wat meer rust en zelfvertrouwen in uw ziel ontstaat lieve potentieel ongelukkige zonaanbidders! En daar zult u het mee moeten doen.
Cogitare ante incipere, oftewel ‘bezint eer ge begint’ amigas e amigos, en ook al klinkt het vreemd, een paar maanden van huis en haard, en voorál van uw sociale omgeving, is niet voor iedereen bij voorbaat een plezante onderneming! En dat als gevolg van factoren waar u zelf geen invloed op hebt, namelijk, zoals gezegd, uw genen en karakter. En daar kan zelfs de warme Algarviaanse winterzon niets aan veranderen beste fans!
Até o próximo domingo queridos leitores!
Uw dokter James Kildare!
P.s.
“Als het leven me iets geleerd heeft,
dan is het dat elk heimwee naar het verleden
de blik in het heden slechts verduistert.”
Godfried Bomans.
Lees meer van de Portugal Post:
