Nu versoepelingen van coronamaatregelen aanstaande zijn, is het aantrekkelijk om in actie te komen tegen de maatregelen. Resultaat is immers verzekerd. Je kunt dan leven in de waan dat de versoepelingen tot stand zijn gekomen dankzij jouw deelname aan de acties. Dat is echter zelfbedrog. Die versoepelingen komen er zo ook wel. Bij die acties treedt de roep om vrijheid steeds weer op de voorgrond. De gedachte is dat we de vrijheid ‘die ons is afgepakt’ terug moeten veroveren. Daarbij is vrijheid een nobel doel, waardig genoeg om strijd voor te leveren.
Maar hoe vrij ben als je strijd voor vrijheid? Onderwerp je je dan niet aan een nieuw collectief? Zelf wacht ik wel nog één of twee weken en dan kan ik waarschijnlijk weer gaan en staan waar ik wil. Als daarbij dan een zekere geleidelijkheid in de afbouw van de maatregelen wordt ingebouwd, dan kan ik ook daar goed mee leven. Zoveel geduld heb ik nog wel.
Toch meen ik dat vrijheid inzake corona in het geding is. Het staat mij niet aan om op basis van persconferenties per decreet geregeerd te worden. De regering dringt zich zo veel te zeer aan de burger op. Er ontstaat een teveel aan collectiviteit, en dat gaat ten koste van individualiteit.
Een poosje geleden alweer heb ik het boek Covid-19: The Great Reset van Klaus Schwab aangeschaft. Econoom Edin Mujagic zei eerder over dit boek in het FD:
“Het enige nieuwe aan de Great Reset is de term ‘Great Reset’. Schwab verpakte bestaande verhalen opnieuw en linkte ze aan corona, als hét moment om er wat aan te doen. Maar zelfs het pleidooi om nu door te pakken is niet nieuw. Dat duikt in elke crisis op.”
In feite schat Schwab de corona-pandemie niet eens als zeer ernstig in. Dat motiveert hem des te meer om de pandemie aan te grijpen als middel voor andere doeleinden zoals klimaatbeleid. Dat benutten van een crisis als middel heeft Schwab blijkbaar van Jean Monnet geleerd. Monnet zei dat voor hem eigenlijk alles een middel is. Zelfs weerstand is voor hem een middel. Evenals Schwab was Monnet ervan overtuigd dat crises nodig zijn om beleidsstappen te kunnen zetten. Schwab heeft trouwens een biografie over Monnet geschreven. Samen met Robert Schuman geldt Monnet als aartsvader van de EU.
Ik ondervond weerstand om The Great Reset uit te lezen. Dit omdat het las als één lange wervende tekst. Ik pas ervoor zo’n tekst langdurig op mij te laten inwerken. Ik begrijp Rutger Bregman dan ook als hij zegt:
“Ik vind het wel ironisch dat iets wat ik zie als marketingpraat wordt opgevat als een wereldwijd complot.”
Toen ik het boek terzijde legde dacht ik ook dat dit toch niet een heel gevaarlijke tekst was. Bovendien is het moeilijk vol te houden dat sprake is van een complot als Schwab via een vrij beschikbaar boek zijn oproep doet.
Toch is het boek allerminst ongevaarlijk. Net als bij een wasmiddelreclame is de boodschap weliswaar niet opzienbarend, maar oefent deze invloed uit door de voortdurende herhaling van dezelfde argumenten. Wat ook niet onderschat mag worden is dat Schwab met het boek eigenlijk een kant en klaar marketinginstrument aflevert, dat politici zich gemakkelijk eigen kunnen maken door het boek gewoonweg uit te lezen. Vervolgens praat je als politicus niet óver het boek, maar reproduceer je wel gelijkluidende teksten als ín het boek. Bedenk dat het beroep van politicus er niet zozeer uit bestaat argumenten te produceren, maar veeleer om argumenten bij gelegenheid steeds weer te reproduceren.
Het boek is ook gevaarlijk vanwege de invloed van Schwab. Met het WEF heeft Schab een machtige organisatie achter zich. Een internationale elite aan politici weet zo ook precies van elkaar wat ze moeten vinden. Het boek dient om de neuzen van beleidsmakers dezelfde kant op te krijgen.
Binnen een democratie wordt macht verworven door verkiezingen. Net als Schwab is Monnet geen democratisch politicus. Hij stelt zich niet verkiesbaar. Wat als werkwijze van Monnet kan worden gezien is dat hij zich in de kijker weet te spelen van machtige mensen en vervolgens invloed op hen weet uit te oefenen. Monnet stapt dus op politici af die binnen het democratisch proces tot een machtige positie zijn gekomen en staat vervolgens met de rug naar de kiezers om de gekozen politicus te beïnvloeden. Monnet gebruikt democratische verworven macht, maar passeert die tegelijkertijd ook.
Zijn terugkerende boodschap daarbij is dat internationale belangen prevaleren boven nationale belangen. Er moet een synthese van nationale belangen gevonden worden die dan vervolgens kan doorgaan voor het internationale belang. Die synthese vindt plaats tijdens een crisis omdat dan het ijzer heet is. Als het ijzer vervolgens afkoelt is die synthese nauwelijks nog democratisch te beïnvloeden. Zo wordt het democratisch proces buiten werking gesteld.
Als Schwab zegt Covid-19 enkel als een middel te zien dan pleit hij strikt genomen voor misleiding van de burgers. Het feit dat hij dit in boekvorm doet maakt dat het weliswaar geen complot is, maar daarmee is de misleiding nog niet acceptabel. Wat wringt is dat politici als Mark Rutte Schwab niet terecht wijzen. Blijkbaar denken zulke politici dat het geoorloofd is om burgers te misleiden.
Wellicht is dat het grotere probleem waarvoor het zich wél loont de straat op te gaan. Is dat een roep om vrijheid? Indirect. Het is een roep om serieus genomen te worden. En dat is een voorwaarde voor vrijheid.
