Het is strand- en terrasweer, maar toch zijn er vrijdagavond 150 mensen naar de Koninklijke Schouwburg in Den Haag gekomen voor de CDA-Europaconferentie. Europarlementariër Esther de Lange heeft deze jaarlijkse bijeenkomst tijdens corona echt gemist, vertelt ze: ‘blij dat we elkaar weer in de ogen kunnen kijken.’ Dit keer komt vice-premier Wopke Hoekstra langs. Voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen spreekt de partij via een vooraf ingesproken video toe.
Het CDA is een partij in crisis, staat historisch laag in de peilingen en is over het algemeen onzichtbaar. CDA-kiezers vluchten alle kanten op, zeker in tijden van de stikstofcrisis waarbij het CDA zich geen houding weet te geven: moet de partij onverkort voor het boerenbelang gaan staan en zo de BoerBurgerBeweging de pas afsnijden, of is een meer bestuurlijke koers logischer? Niemand weet het en dus doet het CDA feitelijk alsof er helemaal geen crisis is. Het gaat er de hele avond niet over.
De vergelijking met de PvdA dringt zich op. Net als bij de sociaaldemocraten was het CDA oppermachtig en is het zeer twijfelachtig of de partij ooit nog zo’n positie in het politieke landschap zal kunnen claimen. Het gevolg is een zeer onevenwichtig publiek bij beide partijen: heel veel vijftigplussers die geen afstand willen nemen van het verleden, plus heel veel jongeren die niet snappen dat de partij niet meer terug zal keren in het centrum van de macht en dat hier dus geen carrièreopties zijn.
Deze conferentie laat zich het beste beschrijven als herhalende dreun. De aankondiging meldt dat de avond gaat over ‘Europese strategische autonomie in een verschuivende wereldorde’. Meer hoeft u er eigenlijk niet over te weten want de titel is ook de boodschap. Alle panelleden pleiten voor deze autonomie en ook de zaal mag via de ‘Mentimeter’ vertellen wat men ervan denkt. Vrijwel iedereen vindt het een fantastisch idee. Zo horen we tientallen keren hetzelfde.
Dit inhoudelijke programma kan in vijf minuten worden afgehandeld, maar het CDA doet er bijna twee uur over. We horen dat de EU meer moet gaan samenwerken op het gebied van defensie. Ook moet er meer zeggenschap komen over strategische sectoren, met name op het terrein van computerchips en kunstmatige intelligentie. Het is niet de bedoeling dat de EU te afhankelijk wordt van een land als China. We worden eraan herinnerd dat vrijwel alle zonnepanelen Chinees zijn.
Wopke Hoekstra trapt ook wat open deuren in. Na de val van de muur was er veel naïviteit over de richting waarin de wereld zich ontwikkelde. Het blijkt dat landen als Rusland, China en Iran zich niet ontwikkelen zoals het Westen dat graag ziet. Ze blijken anders te denken over mensenrechten en democratie. Ze zitten ‘anders in de wedstrijd.’ Nu is het Westen ruw ontwaakt en daarom is de EU onze reddingsboei. Oekraïne mag er bij nader inzien toch bij. Maar nu nog niet. Applaus.
Echt interessant wil het programma niet worden, behalve als iemand via ‘de Mentimeter’ de vraag der vragen stelt: ‘Hoe krijgen we de bevolking mee?’ Dagvoorzitter Donatello Piras noemt dat ‘best een belangrijke vraag’. Europarlementariër Tom Berendsen zegt dat dat inderdaad een grote uitdaging is. Er is echt vertrouwen in de politiek nodig: ‘daar ligt een grote opdracht voor ons politici’, klinkt het plechtig. Piras knikt en gaat snel door naar het volgende onderdeel.
Zo blijft de vraag liggen die de EU al heel lang hindert en die nu ook het CDA parten speelt: leiders weten wel wat ze moeten doen, maar niet hoe ze dan nog herkozen kunnen worden. Opeens begrijp je waarom Ursula von der Leyen zo enthousiast een grote hoeveelheid Europese maatregelen over het publiek uitstrooit: zij is niet direct gekozen en er zal nooit een moment komen dat burgers haar op haar beleid kunnen afrekenen. Hoekstra voelt wat dat betreft de bui al hangen.
Na meer dan tien CDA-Europaconferenties is de partij nog steeds niet klaar voor de simpele vraag hoe het Europese beleid aan de burger moet worden uitgelegd. Piras meldt dat er ‘geen tijd is voor monologen’. Hij bedoelt de leden. Slechts één persoon uit de zaal krijgt het woord: een voormalig Eerste Kamerlid. Hoekstra roept dat hij vragen van het publiek wil beantwoorden, maar hij gaat als puntje bij paaltje komt zo snel mogelijk weg. Een man in het publiek protesteert nog, maar Hoekstra is alweer vertrokken.
Als zelfs dialoog met de eigen achterban er niet in zit, komt het zeker niet meer goed met het CDA.
Meer over deze bijeenkomst, met beeld, is te vinden via @chrisiserbij.
Lees ook van Chris Aalberts:
