WASHINGTON (AP) – In een buitengewone stap heeft de commissie van het Huis 6 januari unaniem gestemd om voormalig president Donald Trump te dagvaarden – een laatste poging om het volledige verhaal van de opstand in het Capitool te krijgen als het panel tegen het einde van het jaar zijn werk afrondt.
Trump erkent nog steeds niet het woord “voormalige” voor “president”, en hij is meedogenloos vijandig tegen het onderzoek. Hij noemde het een “schertsvertoning en een heksenjacht” in een brief aan de commissie op vrijdag – maar noemde met name niet de dagvaarding en zei ook niet of hij zou voldoen aan de eis voor zijn verschijning.
De poging om Trump’s getuigenis af te dwingen komt op het moment dat de commissie meerdere onderzoekslijnen samenvoegt en haar eindrapport opstelt. Het panel is slechts gemachtigd gedurende de termijn van dit Congres, die eindigt op 3 januari.
Een blik op wat er volgt terwijl het panel naar zijn einde sprint:
De negen leden tellende commissie heeft meer dan 1000 getuigen ondervraagd, waaronder veel van de Witte Huis-medewerkers van de voormalige president. En ze hebben een gedetailleerde tijdlijn uitgezet van Trumps inspanningen om zijn verkiezingsnederlaag van 2020 ongedaan te maken – inclusief zijn passiviteit toen zijn aanhangers het Capitool bestormden op 6 januari 2021. Maar ze willen het nog steeds van Trump zelf horen.
Nu een dagvaarding is goedgekeurd – op donderdag – moet deze schriftelijk worden overhandigd aan Trump. Die stap, die begin volgende week wordt verwacht, zal een datum voor een interview vaststellen en verzoeken om documenten vastleggen.
Trump en zijn advocaten zullen dan beslissen hoe te reageren. Hij kan voldoen, onderhandelen met de commissie, aankondigen dat hij de dagvaarding zal negeren of helemaal alles negeren. Hij kan ook naar de rechter stappen en proberen het tegen te houden.
Als Trump niet voldoet, zal het panel de praktische en politieke gevolgen moeten afwegen van een stemming om hem in ‘minachting van het Congres’ te houden. Als het volledige Huis stemt om zo’n aanklacht aan te bevelen, zou het ministerie van Justitie de zaak dan opnieuw bekijken.
De commissie heeft die stap gezet bij enkele bondgenoten van Trump die weigerden te voldoen aan dagvaardingen, waaronder Steve Bannon, die in juli werd veroordeeld voor minachting. Maar een voormalige president in minachting houden zou een andere zaak zijn, een uitzonderlijke stap voor elk Congres.
In zijn brief van vrijdag herhaalde Trump zijn valse beweringen over grootschalige verkiezingsfraude en zei dat hij schreef om “woede, teleurstelling en een klacht” te uiten dat de commissie zijn beweringen niet onderzocht. Hij maakte ook van de gelegenheid gebruik om opnieuw op te scheppen over de grootte van de menigte die zich verzamelde voor zijn toespraak in de buurt van het Witte Huis op de ochtend van 6 januari, voordat hij ze naar het Capitool stuurde. Hij deed er luchtfoto’s bij. Hij zei niets over de dagvaarding.
Zelfs als hij voldoet, is er reden om te betwijfelen of Trumps optreden het onderzoek zal helpen. Hij reageerde wel op enkele schriftelijke vragen van speciaal raadsman Robert Mueller tijdens het onderzoek naar de Russische samenwerking met zijn campagne in 2016. Maar zijn antwoorden leverden weinig of niets op om het onderzoek vooruit te helpen. Meer recent verscheen hij bij het kantoor van de procureur-generaal van de staat New York, Letitia James – maar hij beriep zich meer dan 400 keer op zijn recht op het vijfde amendement tegen zelfbeschuldiging door te weigeren vragen te beantwoorden.
De commissie praat nog steeds met de advocaten van voormalig vice-president Mike Pence, zoals het al maanden doet. Maar het is onduidelijk of de wetgevers de vice-president zullen dagvaarden of hem om een getuigenis zullen vragen.
Verschillende van Pence’s assistenten hebben gesproken met onderzoekers, waarbij sommigen uitgebreide details gaven over zijn acties en gemoedstoestand toen hij zich verzette tegen Trump’s pleidooien om bezwaar te maken tegen de certificering van de kiesmannen die dag en te proberen hun nederlaag voor Joe Biden en Kamala Harris ongedaan te maken.
De video die donderdag werd getoond tijdens de laatste hoorzitting van de commissie voor de tussentijdse verkiezingen toonde Pence die coördineerde met House Speaker Nancy Pelosi en de Democratische Leider in de Senaat Chuck Schumer voor hulp toen de relschoppers in het gebouw waren. Sommigen van hen riepen om Pence’s executie. De leiders werkten samen met veiligheidsfunctionarissen om ervoor te zorgen dat ze konden terugkeren naar het Capitool en de overwinning van Biden konden certificeren.
De commissie zal ook moeten beslissen of ze beschuldigingen van misdaden doorverwijst naar het ministerie van Justitie. Terwijl federale aanklagers hun eigen onderzoek doen naar 6 januari en de pogingen van Trump om de verkiezingen ongedaan te maken, heeft de congrescommissie haar eigen, enorme voorraad bewijsmateriaal.
Wetgevers in het panel hebben het afgelopen jaar meerdere malen laten doorschemeren dat ze strafrechtelijke verwijzingen zullen uitvaardigen. Tijdens de hoorzitting op donderdag zei Wyoming-vertegenwoordiger Liz Cheney, de Republikeinse vice-voorzitter van de commissie, dat het panel “uiteindelijk kan besluiten” om dat te doen. Ze zei dat ze “voldoende informatie hebben om strafrechtelijke vervolging van meerdere personen te overwegen”.
Hoewel zo’n verwijzing geen actie zou afdwingen, zou het de politieke druk op procureur-generaal Merrick Garland vergroten terwijl het departement zijn eigen onderzoeken voortzet.
De commissie ontving onlangs meer dan 1,5 miljoen pagina’s documenten van de Secret Service. Maar wetgevers zeggen dat ze nog steeds niet alles hebben wat ze willen.
Het panel werkt aan de verificatie van de verslagen van medewerkers van het Witte Huis die de acties van Trump op 6 januari beschreven toen hij probeerde naar het Capitool te gaan en zijn aanhangers te begeleiden, waarvan honderden uiteindelijk inbraken. Veiligheidsfunctionarissen, samen met veel Witte Huis-medewerkers en GOP-leden van het Congres, waren fel tegen het idee. Trump was woedend en probeerde, uiteindelijk zonder succes, toch naar het Capitool te gaan, volgens verschillende verslagen die door de commissie werden uitgezonden.
Californië-vertegenwoordiger Pete Aguilar, een Democratisch lid van het panel, zei dat de wetgevers “getuigen zullen terugroepen en verder onderzoek zullen doen” op basis van het materiaal van de Secret Service. De dienst heeft de tekstberichten die naar eigen zeggen werden gewist niet overhandigd.
De verwachte uiteindelijke actie van het panel is een uitgebreid rapport met bewijzen, bevindingen en wettelijke aanbevelingen om ervoor te zorgen dat zoiets als 6 januari nooit meer gebeurt. Maar het is onduidelijk hoeveel van het onderzoeksmateriaal zal worden vrijgegeven aan het publiek.
Tijdens één van de acht hoorzittingen afgelopen zomer zei Maryland-vertegenwoordiger Jamie Raskin, een ander Democratisch lid: “We hebben slechts een klein deel laten zien van wat we hebben gevonden.”
Wetgevers hebben duidelijk gemaakt dat het rapport zal uiteenzetten wat zij zien als de inzet voor het land nu veel Republikeinen nog steeds ten onrechte geloven dat de verkiezingen van 2020 zijn gestolen en nu Trump een nieuwe run in 2024 overweegt.
“Met elke poging om het gedrag van de voormalige president te verontschuldigen of te rechtvaardigen, breken we het fundament van onze republiek af,” zei Cheney tijdens de hoorzitting.
