BERLIJN, 24 januari (Reuters) – ”Scholzologie’ – de kunst om de beslissingen van de Duitse kanselier Olaf Scholz te begrijpen – is in zwang nu critici in binnen- en buitenland vraagtekens zetten bij zijn terughoudendheid om de in Duitsland gebouwde gevechtstanks te leveren die Oekraïne nodig heeft om de Russische strijdkrachten af te weren.
Zijn aarzeling weerspiegelt een voorzichtigheid die deels is ingegeven door de militaire agressie van Duitsland in de vorige eeuw en bezorgdheid over de mogelijke gevolgen van het opvoeren van de leveringen van wapens aan Oekraïne.
Toch vinden veel Duitsers dat Scholz zijn denkwijze niet goed uitlegt.
“Dit is niet houdbaar”, zegt Marcel Dirsus van het Instituut voor Veiligheidsbeleid van de Universiteit van Kiel. “Kiezers hebben het recht te weten waar hun kanselier staat in een zo belangrijke kwestie als deze en de reputatie van het land smelt.”
Volgens het Kiel Institute for the World Economy is Duitsland na de Verenigde Staten al de grootste donor van militair materieel aan Oekraïne, vóór andere Europese mogendheden zoals Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk.
De Leopard 2 van Duitse makelij wordt algemeen beschouwd als de beste keuze om Oekraïne uit te rusten met een grote westerse tankmacht en het land een voorsprong te geven bij mogelijke komende offensieven.
Artikel gaat verder na afbeelding.
Olaf Scholz. photocosmos1/Shutterstock.com.
Verschillende Europese landen hebben aangegeven dat zij Kiev een aantal van hun eigen Leopards willen sturen.
Maar daarvoor hebben zij de goedkeuring nodig van de Duitse regering, die tot dusver gemengde berichten heeft gestuurd over de vraag of zij dit zou doen.
Polen zei dinsdag dat het een formeel verzoek had ingediend waarin het Duitsland vraagt om de wederuitvoer van enkele van zijn Leopards naar Oekraïne toe te staan, en een Duitse regeringsfunctionaris zei dat Berlijn het verzoek met spoed zou behandelen.
De uiteindelijke beslissing ligt bij Scholz, wiens regerende sociaal-democraten (SPD) traditioneel sceptisch staan tegenover militaire betrokkenheid en voorstander zijn van engagement met Rusland.
Scholz heeft tot nu toe niet gezegd dat hij groen licht zou geven, noch of hij tanks uit Duitsland zou sturen. In plaats daarvan benadrukte hij de noodzaak om in nauwe samenwerking met de bondgenoten, met name Washington, op te treden.
Regeringsmedewerkers hebben een groot aantal redenen gegeven voor deze aarzeling – die volgens analisten niet allemaal even steekhoudend zijn.
Een van de belangrijkste redenen is dat Rusland de levering van tanks zou kunnen zien als een partij in het conflict. Dit zou kunnen leiden tot een escalatie, zo wordt gedacht.
Het Kremlin zou minder geneigd zijn tot vergelding als een andere kernmacht als de Verenigde Staten ook tanks stuurt. Duitsland zou dus alleen tanks moeten sturen in overeenstemming met Washington, zo redeneert de kanselarij.
Gustav Gressel, senior beleidsmedewerker bij de Europese Raad voor Buitenlandse Betrekkingen in Berlijn, noemde dit een “vreemde perceptie”.
“Soms heb ik een beetje de indruk dat Scholz uit het oog is verloren dat Duitsland deel uitmaakt van het NAVO-bondgenootschap.”
Een aanval op één NAVO-land wordt beschouwd als een aanval op alle landen en zou een gezamenlijke reactie uitlokken.
Op dinsdag vertelden twee Amerikaanse functionarissen aan Reuters dat Washington zijn verzet tegen het sturen van M1 Abrams tanks naar Oekraïne lijkt te laten vallen – een zet die Duitsland zou kunnen aanmoedigen om te volgen.
Een andere reden voor voorzichtigheid die door medewerkers wordt genoemd, is de vrees dat gevoelige westerse technologie in Russische handen terechtkomt. Maar Rusland heeft waarschijnlijk al een goed inzicht in de capaciteiten van de oudere Leopard 2’s door spionage en tanks die Turkije in Syrië is kwijtgeraakt, aldus Rafael Loss van ECFR.
Het adviesbureau Eurointelligence vroeg zich af of hij de mogelijkheid van een reset van de Duits-Russische betrekkingen na de oorlog wilde openlaten, gezien de vroegere grote afhankelijkheid van de Duitse industrie van goedkope Russische energie.
Artikel gaat verder na afbeelding.
Olaf Scholz. Frederic Legrand – COMEO/Shutterstock.com.
Boris Pistorius, de nieuwe Duitse minister van Defensie, ontkende afgelopen vrijdag dat Berlijn eenzijdig de levering van Leopard-tanks aan Oekraïne zou blokkeren. Hij zei dat er consensus tussen de bondgenoten nodig is en dat zij alle voors en tegens tegen elkaar afwegen.
De geschiedenis is ook een belangrijke reden die analisten geven voor het over het algemeen voorzichtige leiderschap van Scholz in militaire aangelegenheden.
Duitsland is sinds de Tweede Wereldoorlog niet meer betrokken geweest bij conflicten, hoewel het in 1999 zijn eerste overzeese gevechtsmissie uitvoerde toen het deelnam aan de NAVO-interventie in Kosovo. Vervolgens heeft het land na de Verenigde Staten het grootste militaire contingent in Afghanistan ingezet.
Berlijn, en vooral de SPD, is terughoudend met het leveren van wapens die tegen Russische troepen kunnen worden gebruikt, gezien de miljoenen Sovjetsoldaten en -burgers die zijn omgekomen in de strijd tegen de nazi’s – een geschiedenis waar de Russische president Vladimir Poetin vaak op zinspeelt.
De inval van Rusland in Oekraïne heeft Duitsland al gedwongen taboes te doorbreken, zoals het exporteren van wapens naar oorlogsgebieden. Telkens wanneer de regering een nieuwe rode lijn overschreed, bijvoorbeeld door zware wapens te exporteren, kwam er een enorm publiek debat op gang.
Volgens opiniepeilingen is slechts een derde tot 46% van de Duitsers voorstander van het leveren van tanks.
Bronnen en analisten van de SPD zeggen dat Scholz in de problemen kan komen met de meer pacifistische, linkse factie van zijn partij als hij te snel handelt – zelfs als dit tot frustratie leidt bij de coalitiepartners.
“Hij moet laten zien dat hij alles heeft geprobeerd en zeggen: ‘Ik heb de dialoog geprobeerd, maar helaas moeten we nu dit wapensysteem leveren’,” aldus Alexander Clarkson, docent Duitse studies aan het King’s College in Londen.
Hoe dan ook, Duitse regeringsmedewerkers zeggen ook dat er niet zoveel consensus is over de kwestie als in de media wordt afgeschilderd.
De Franse president Emmanuel Macron sloot zich zondag aan bij enkele van de zorgen van Berlijn en zei dat de bondgenoten gezamenlijk een besluit moeten nemen over tanks, zodat het conflict niet escaleert en de eigen defensiecapaciteit van Europa niet verzwakt.
Sommige regeringen vallen Berlijn aan voor binnenlandse politieke voordelen – vooral Polen, waar de regerende nationalisten stemmen willen winnen voor de verkiezingen van dit jaar, zeggen Duitse regeringsdeskundigen.
