CHARLESTON, S.C. (AP) – Nikki Haley, de voormalige gouverneur van South Carolina en ambassadeur bij de Verenigde Naties, kondigde dinsdag haar kandidatuur voor het presidentschap aan en werd daarmee de eerste belangrijke uitdager van voormalig president Donald Trump voor de Republikeinse nominatie van 2024.
De aankondiging, gedaan in een video, markeert een ommekeer voor de ex-kabinetsmedewerker van Trump, die twee jaar geleden zei dat ze haar voormalige baas niet zou uitdagen voor het Witte Huis in 2024. Maar ze veranderde de afgelopen maanden van gedachten, onder meer vanwege de economische problemen van het land en de behoefte aan “generatiewissel”, een knipoog naar de leeftijd van de 76-jarige Trump.”Je moet dit van mij weten. Ik accepteer geen pestkoppen. En als je terugslaat, doet het hen meer pijn als je hakken draagt,” zei Haley. “Ik ben Nikki Haley en ik stel me kandidaat voor het presidentschap.”
Haley, 51, is de eerste in een lange rij Republikeinen die naar verwachting in de komende maanden campagnes voor 2024 zullen starten. Onder hen zijn de gouverneur van Florida Ron DeSantis, voormalig vicepresident Mike Pence, voormalig minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo en Senator Tim Scott van South Carolina.
President Joe Biden heeft al gezegd dat hij zich in 2024 opnieuw verkiesbaar wil stellen, waardoor gedrang om de Democratische nominatie wordt vertraagd.
Artikel gaat verder na afbeelding.
Haley heeft regelmatig opgeschept over haar staat van dienst in het trotseren van politieke verwachtingen, door te zeggen: “Ik heb nog nooit een verkiezing verloren, en ik ben niet van plan om nu te beginnen.”
Als Haley wordt gekozen, zou ze de eerste vrouwelijke president van het land zijn en de eerste Amerikaanse president van Indiase afkomst.
Als dochter van Indiase immigranten groeide Haley op met racistische beschimpingen in een klein stadje in South Carolina.
Ze was accountant toen ze haar eerste kandidatuur voor een openbaar ambt lanceerde en in 2004 het langstzittende lid van het Huis van Zuid-Carolina versloeg. Drie termijnen later en met weinig landelijke bekendheid voerde Haley een kansloze campagne voor gouverneur tegen een groot aantal ervaren politici.
Ze verzamelde een aantal belangrijke steunbetuigingen, onder meer van de zittende gouverneur van South Carolina, Mark Sanford, en de voormalige gouverneur van Alaska, Sarah Palin, een lieveling van de republikeinse tea party.
Met haar overwinning in 2010 werd Haley de eerste vrouwelijke en minderheidsgouverneur van South Carolina – en met haar 38 jaar de jongste van het land. Ze kreeg een spreekbeurt op de Republikeinse Nationale Conventie van 2012 en gaf het antwoord van de GOP op de State of the Union van president Barack Obama in 2016.
Het beslissende moment van Haley’s tijd als gouverneur kwam na de moord in 2015 op negen zwarte parochianen in een kerk in Charleston door een zelfbenoemde blanke supremacist die werd afgebeeld in het bezit van confederale vlaggen.
Jarenlang had Haley zich verzet tegen oproepen om de Confederatievlag te verwijderen van het Statehouse-terrein, en zelfs de oproep van een rivaal tot verwijdering afgedaan als een wanhopige stunt. Maar na het bloedbad en met de steun van andere vooraanstaande Republikeinen, pleitte Haley voor wetgeving om de vlag te verwijderen. Het werd minder dan een maand na de moorden verwijderd.
In de presidentsverkiezingen van 2016 was Haley een vroege aanhanger van senator Marco Rubio (Florida), later verschuivend naar senator Ted Cruz (Texas). Ze zei uiteindelijk dat ze de kandidaat van de partij zou steunen.
Kort na de overwinning van Trump benoemde hij Haley tot zijn VN-ambassadeur, een zet die Henry McMaster beloonde, de luitenant-gouverneur die de eerste gekozen staatsambtenaar was die de campagne van Trump in 2016 steunde. Het vertrek van Haley maakte de weg vrij voor McMaster om op te klimmen naar het gouverneurschap waar hij naar streefde, sinds hij zeven jaar eerder een pijnlijke voorverkiezing verloor van niemand minder dan Haley.
Met haar bevestiging door de Senaat werd Haley de eerste Indiase Amerikaan in een presidentieel kabinet.
Tijdens haar bijna twee jaar durende ambtstermijn maakte Haley soms ruzie met andere regeringsfunctionarissen, terwijl ze haar eigen publieke persoonlijkheid versterkte.
Artikel gaat verder na afbeelding.
Donald Trump, Nikki Haley. AP Photo/Seth Wenig.
Een van haar meest memorabele momenten als VN-ambassadeur kwam in 2018 nadat directeur Larry Kudlow van de Nationale Economische Raad suggereerde dat Haley “even in de war” was geraakt toen ze zei dat er Russische sancties op komst waren.
“Met alle respect, ik raak niet in de war”, reageerde ze. De eerste helft van het citaat werd de titel van haar memoires uit 2019.
Haar vertrek uit de functie later dat jaar voedde speculaties dat ze Trump zou uitdagen in 2020 of Pence zou vervangen op het ticket. Ze deed geen van beide.
In plaats daarvan keerde Haley terug naar South Carolina, waar ze een huis kocht op de rijke enclave Kiawah Island, toetrad tot de raad van bestuur van vliegtuigfabrikant Boeing Co., zichzelf lanceerde in het sprekerscircuit en twee boeken schreef, waaronder de memoires.
Na de opstand van 6 januari 2021 uitte Haley aanvankelijk twijfels over de politieke toekomst van Trump, maar zei dat ze hem in 2024 niet zou uitdagen. Ze veranderde later van koers en noemde inflatie, misdaad, drugs en een “buitenlands beleid in chaos” als redenen om een campagne voor het Witte Huis te overwegen.
Tijdens zijn stop in South Carolina vorige maand, vertelde Trump aan WIS-TV dat Haley had gebeld om zijn mening te vragen over het presidentschap. Trump wees op haar eerdere belofte het niet tegen hem op te nemen, maar zei dat hij geen pogingen deed om haar tegen te houden.
“Ze zei dat ze zich nooit tegen mij kandidaat zou stellen omdat ik de beste president was, maar mensen veranderen hun mening en ze veranderen wat er in hun hart leeft,” zei Trump. “Dus ik zei: als je hart het wil doen, moet je het gaan doen.”
