7 september (Reuters) – Het Pentagon heeft gezegd dat het pantserdoorborende munitie met verarmd uranium naar Oekraïne zal sturen als onderdeel van een nieuw hulppakket, een stap die een hoge Russische functionaris een “criminele daad” noemde.
Hier volgt een blik op de zorgen rond deze wapens.
Verarmd uranium (DU, ‘depleted uranium‘) is een dicht bijproduct dat overblijft wanneer uranium verrijkt wordt voor gebruik in kernreactoren of kernwapens.
Het verarmde uranium is nog steeds radioactief, maar heeft een veel lager gehalte aan de isotopen U-235 en U-234 – veel minder dan het gehalte in natuurlijk uraniumerts – waardoor het minder radioactief is. Het wordt in wapens gebruikt omdat het zo dicht is, het zelfontbrandt bij hoge temperaturen en drukken, en omdat het scherper wordt als het pantser doorboort, volgens het Internationaal Atoomenergie Agentschap.
Artikel gaat verder na afbeelding.
Sergeant Nicholas Perez/U.S. Air National Guard via AP.
“Als een DU-penetrator een doelwit raakt, stijgt de oppervlaktetemperatuur dramatisch,” aldus het Oak Ridge Associated Universities (ORAU) Museum of Radiation and Radioactivity in Tennessee, Verenigde Staten.
“Wanneer het DU het voertuig penetreert, hebben de grotere fragmenten de neiging om alles wat zich binnenin bevindt op te vreten, terwijl de pyroforiciteit van het uranium de waarschijnlijkheid vergroot dat de brandstof en/of munitie van het voertuig zal exploderen.”
Dit betekent dat wanneer dergelijke munitie het pantser van een tank raakt, het er in een oogwenk doorheen snijdt voordat het explodeert in een brandende wolk van stof en metaal. De stijgende temperaturen laten de brandstof en munitie van de tank exploderen.
De Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Rusland, China, Frankrijk en Pakistan produceren wapens met verarmd uranium, die volgens de International Coalition to Ban Uranium Weapons niet geclassificeerd zijn als kernwapens.
Van nog eens veertien staten is bekend dat ze deze wapens opslaan.
Er is veel onderzoek gedaan naar – en er is veel controverse geweest over – de gevolgen van blootstelling aan wapens met verarmd uranium. Vooral op de slagvelden waar dergelijke munitie werd gebruikt, zoals de Golfoorlog van 1990-1991 en bij de NAVO-bombardementen op Joegoslavië in 1999.
Ongeveer 340 ton verarmd uranium werd gebruikt in munitie tijdens de Golfoorlog van 1991, en naar schatting 11 ton in de Balkan aan het eind van de jaren 90, volgens de Royal Society, een in Londen gevestigde vereniging van wetenschappers.
Het inslikken of inademen van enkele hoeveelheden uranium – zelfs verarmd uranium – is gevaarlijk: het kan de nierfunctie onderdrukken en verhoogt het risico op het ontwikkelen van een reeks kankers.
Tegenstanders van deze wapens, zoals de International Coalition to Ban Uranium Weapons, zeggen dat het stof dat door deze wapens ontstaat, ingeademd kan worden, terwijl munitie die zijn doel mist, grondwater en grond kan vergiftigen.
Groot-Brittannië, dat in maart zei dat het zulke munitie naar Oekraïne zou sturen, zegt in zijn richtlijnen dat het moeilijk zou zijn om genoeg verarmd uraniumstof in te ademen om letsel te veroorzaken.
De Royal Society zei in een rapport in 2002 dat de risico’s voor de nieren en andere organen door het gebruik van munitie met verarmd uranium zeer laag zijn. Ook voor de meeste soldaten op het slagveld en voor degenen die in het conflictgebied wonen.
“In extreme omstandigheden en onder de slechtst denkbare veronderstellingen, zouden soldaten die grote hoeveelheden verarmd uranium binnenkrijgen, nadelige effecten op de nieren en longen kunnen ondervinden,” aldus de Royal Society.
“De besmetting van het milieu zal zeer variabel zijn, maar in de meeste gevallen zullen de geassocieerde gezondheidsrisico’s als gevolg van DU zeer laag zijn. In sommige worstcasescenario’s kunnen lokaal hoge uraniumniveaus in voedsel of water voorkomen die nadelige effecten op de nieren kunnen hebben.”
Het International Atomic Energy Agency (IAEA) zei dat een klein aantal veteranen uit de Golfoorlog inoperabele fragmenten verarmd uranium in hun lichaam hadden, wat leidde tot verhoogde uitscheidingsniveaus van DU in de urine, maar zonder waarneembare gezondheidseffecten.
Artikel gaat verder na afbeelding.
AP Photo/Hidajet Delic.
Studies van soldaten hebben aangetoond dat de veteranen “een kleine (niet statistisch significante) toename in sterftecijfers vertonen, maar deze overschrijding is eerder te wijten aan ongelukken dan aan ziekte”, aldus de IAEA.
“Dit kan niet in verband worden gebracht met blootstelling aan DU.”
Een rapport van het Milieuprogramma van de Verenigde Naties over de impact van verarmd uranium op Servië en Montenegro vond “geen significante, wijdverspreide besmetting”.
Sommige Servische politici hebben dit betwist en een toename van het aantal sterfgevallen door kwaadaardige tumoren gemeld.
In navolging van eerdere waarschuwingen van Moskou zei de Russische onderminister van Buitenlandse Zaken Sergei Ryabkov dat Washington het conflict in Oekraïne laat escaleren door dergelijke munitie te leveren.
“Dit is niet alleen een escalatiestap, maar het is een weerspiegeling van de schandalige minachting van Washington voor de gevolgen voor het milieu van het gebruik van dit soort munitie in een gevechtszone. Dit is in feite een criminele daad,” citeerde persbureau TASS Ryabkov.
