(Bloomberg, 1 november 2023) – Nadat internet en mobiele telefonie in de Gazastrook vrijdag abrupt verdwenen, gaven Amerikaanse functionarissen Israël een stille maar duidelijke boodschap: zorg dat het internet weer werkt.
De regering van premier Benjamin Netanyahu gaf hier snel gehoor aan, zelfs toen Israëlische tanks en troepen de enclave binnendrongen in de openingsaanvallen van de grondinvasie.
Voor de Amerikaanse regering was deze episode het laatste voorbeeld van hoe het publieke steun voor Israël combineert met zachtere maar nog steeds dringende signalen over het beschermen van burgers. En met het beperken van de uitbreiding van het conflict.
Artikel gaat verder na afbeelding.
“Die nauwe publieke omhelzing geeft je de mogelijkheid om de meer uitdagende aspecten van je advies stilletjes te fluisteren. En geeft de andere kant ook een groter vermogen om te horen wat je zegt,” zei Mara Rudman, een voormalig adviseur van het Witte Huis voor het Midden-Oosten die nu senior adviseur is bij de denktank Center for American Progress.
Maar het wordt steeds moeilijker om een evenwicht te vinden nu Israël zijn aanvallen opvoert, de humanitaire crisis in Gaza verergert en de gevechten zich uitbreiden aan de noordelijke grenzen van Israël met Libanon en Syrië. Hierdoor wordt de angst voor een grotere oorlog aangewakkerd.
Op dinsdag viel Israël een vluchtelingenkamp in het noorden van Gaza aan, waarbij Palestijnse functionarissen in het door Hamas bestuurde gebied zeiden dat honderden mensen gedood of gewond waren. Arabische regeringen hebben de aanval op het Jabaliya-kamp, dat volgens Israël door Hamas als trainingscentrum wordt gebruikt, scherp veroordeeld.
Het stijgende dodental onder de burgerbevolking roept nieuwe vragen op over de vraag of de relatief onvoorwaardelijke publieke steun van de VS wel de juiste aanpak is. En ook of president Joe Biden wel genoeg doet om te voorkomen dat het conflict uit de hand loopt. Ondertussen stuit de regering op groeiende oppositie in het Congres tegen haar streven naar meer hulp voor Israël.
“We hebben invloed – de vraag is of we die ook gebruiken”, zegt Daniel Kurtzer, voormalig ambassadeur van de VS in Egypte en Israël. “Als er een boodschap is geweest over de bombardementen, dan heeft dat blijkbaar geen effect gehad, want dan zou je enige vermindering hebben gezien in de reikwijdte en de schaal van wat er gaande is.”
Amerikaanse functionarissen beweren dat de situatie nog erger had kunnen zijn, gezien de schok en woede van Israël in de dagen na de aanval van 7 oktober door Hamas waarbij meer dan 1400 doden vielen, onder wie veel kinderen.
Tot nu toe heeft Washington gemengde resultaten geboekt bij het beïnvloeden van Netanyahu.
De VS drongen er bij Israël op aan om de grondoperatie uit te stellen, zodat er tijd zou zijn voor gesprekken om meer van de 230 gijzelaars die op 7 oktober door Hamas en andere militanten werden ontvoerd, vrij te krijgen. Maar Hamas heeft er slechts een handvol vrijgelaten. Sinds de lancering van de grondoperatie in het weekend heeft Israël gezegd dat de groep de gesprekken gebruikt als vertragingstactiek.
Het strijdplan van Israël is veranderd, deels onder druk van de VS, volgens functionarissen aan beide kanten, waarbij aanvankelijke ideeën over een nog verwoestender aanval terzijde zijn geschoven ten gunste van de huidige meer doelgerichte aanpak. Het Israëlische leger heeft het beschreven als een “langzame, zorgvuldige” strategie die zich vooral concentreert op het noorden van Gaza, waarbij burgers worden opgeroepen om naar het zuiden te evacueren.
Maar nu het dodental onder de burgers in Gaza stijgt, is dat misschien niet genoeg.
De inspanningen van Washington om Israël zover te krijgen dat het meer humanitaire hulp via Egypte Gaza binnen laat, hebben tot nu toe weinig vruchten afgeworpen, hoewel functionarissen hopen dat daar de komende dagen verandering in komt.
De VS heeft weinig directe invloed op de enige niet-Israëlische route, de grensovergang bij Rafah. Egypte, Israël en Hamas geven elkaar de schuld van het tegenhouden van de leveringen. Israël heeft echter een aantal water- en andere leveringen hersteld.
Op woensdag mochten enkele buitenlanders en gewonde Palestijnen voor het eerst sinds het begin van de oorlog tussen Israël en Hamas Gaza verlaten voor Egypte. Maar tot nu toe gaat het om kleine aantallen.
“Israël moet er veel beter dan tot nu toe voor zorgen dat er humanitaire hulp binnenkomt en dat mensen ergens heen kunnen”, zegt Dennis Ross. Onder president Bill Clinton was Ross afgezant voor het Midden-Oosten in het Witte Huis en is nu senior adviseur is bij WestExec Advisors. “Dit alles moet deel uitmaken van de Israëlische strategie als ze de tijd en ruimte willen hebben om te doen wat nodig is, en als we hen willen helpen.”
De VS hebben de laatste tijd openlijker gesproken over de noodzaak van een pauze in de gevechten om hulp toe te laten, hoewel Israël deze ideeën afwijst. Het Witte Huis waarschuwde ook dat de brandstof in Gaza binnenkort op kan raken. Israël heeft geweigerd om brandstof toe te laten, omdat Hamas die zou gebruiken voor militaire operaties.
De pogingen van de regering Biden om Israël te laten nadenken over opties om Gaza na de operatie te besturen, hebben volgens Amerikaanse functionarissen tot nu toe ook weinig resultaat opgeleverd. Hoewel deze gesprekken zijn begonnen over mogelijke internationale betrokkenheid bij het besturen van de enclave, bevinden ze zich nog in een zeer vroeg stadium, aldus de functionarissen.
Het Witte Huis is begonnen met discrete gesprekken met partners in de Golfregio over hoe het nu verder moet, aldus twee mensen die bekend zijn met de gesprekken.
VS en Israël overwegen vredesmacht voor Gazastrook na Hamas
De oorlog heeft al geleid tot aanvallen op Amerikaanse militaire bases in het Midden-Oosten – Irak en Syrië – die het Pentagon heeft toegeschreven aan Iraanse proxy’s. De aanvallen hebben de VS, die twee vliegdekschepen naar de oostelijke Middellandse Zee hebben gestuurd, ertoe aangezet om aanvallen toe te staan op doelen in Syrië die banden hebben met Iran.
Het conflict heeft ook geleid tot toenemende woede in de Arabische wereld, met inbegrip van gewelddadige protesten, die de jarenlange diplomatieke inspanningen onder leiding van de VS om Israël meer te integreren met zijn Arabische buren, teniet zouden kunnen doen. Het belangrijkste doel van deze inspanningen was om ervoor te zorgen dat Israël en Saoedi-Arabië hun diplomatieke betrekkingen zouden formaliseren.
Een belangrijke zorg van de VS was dat een ongebreidelde vergelding in Gaza de ontluikende veiligheidsrelaties van Israël in de regio zou kunnen ruïneren. Hierdoor zou het voor het land moeilijker worden om inlichtingen te delen met Arabische landen en landen als Turkije.
Reddingswerkzaamheden na een Israëlische luchtaanval op het vluchtelingenkamp Jabaliya in het noorden van Gaza, op 31 oktober. Bron: Anadolu Agency/Getty Images/Bloomberg.
