Ethan Bronner, Marissa Newman, Bloomberg, 30 januari 2024 – Toen Einat Wilf een tiental jaar geleden lid was van het Israëlische parlement, werd haar commissie ingelicht over de nauwe betrekkingen tussen Hamas en UNRWA, het belangrijkste VN-agentschap in Gaza. De informatie, zegt ze, werd vervolgens onderdrukt.
“Israël zou die informatie eigenlijk verbergen,” zei Wilf, een onderzoeker die lid was van de linkse Arbeiderspartij, per telefoon. “Israël wist dat het UNRWA zou schaden. Het was de grootste beschermer van UNRWA.”
Die dagen zijn voorbij. Sinds vorige week deelt de Israëlische regering gedetailleerde beschuldigingen tegen de United Nations Relief and Works Agency, waarin wordt beweerd dat 10% van haar personeel lid is van Hamas of Islamitische Jihad. En vooral dat 13 van haar werknemers hebben deelgenomen aan het bloedbad van 7 oktober dat de huidige oorlog heeft ontketend.
Dit heeft ertoe geleid dat minstens 16 landen, waaronder de VS, de belangrijkste financier, hun steun aan het agentschap hebben opgeschort.
De organisatie zegt dat als ze hiermee doorgaat, dit haar vermogen om ziekte en hongersnood te voorkomen voor meer dan 2 miljoen Gazanen zou ruïneren, terwijl Israël zijn bestraffende oorlog tegen Hamas uitvoert. Het zou ook een einde kunnen maken aan de langdurige hulpverlening aan Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever, in Libanon, Jordanië en Syrië.
“Ik dring er bij de landen die hun financiering hebben opgeschort op aan om hun beslissingen te heroverwegen voordat UNRWA gedwongen wordt om haar humanitaire hulpverlening op te schorten,” zei Philippe Lazzarini, commissaris-generaal van het agentschap.
“Het leven van de mensen in Gaza hangt af van deze steun en dat geldt ook voor de stabiliteit in de regio.”
In de VS leidt afgevaardigde Josh Gottheimer, een Democraat uit New Jersey, een groep collega’s die oproepen tot het aftreden van Lazzarini omdat ze er geen vertrouwen in hebben dat hij het agentschap vrij van extremisme zal houden.
Er worden hoorzittingen gehouden in het Congres en bij de VN over de toekomst van UNRWA.
Maar ondanks alle tekortkomingen behoren de infrastructuur en de duizenden werknemers van UNRWA tot de weinige dingen die tussen de inwoners van Gaza en de ondergang staan.
Secretaris-generaal van de VN Antonio Guterres zou dinsdag donoren van UNRWA ontvangen als onderdeel van zijn inspanningen om de schade te beperken.
Daarnaast was Sigrid Kaag, die in december door Guterres werd aangesteld om de hulpverlening in Gaza te coördineren en te controleren, van plan om leden van de Veiligheidsraad bij te praten over de situatie in de regio.
Bij de VN vertelde VS-ambassadeur Linda Thomas-Greenfield aan verslaggevers dat “UNRWA een cruciale rol speelt in het verstrekken van levensreddende hulp aan Palestijnen, waaronder essentiële voeding, medicijnen en onderdak.”
Maar, zei ze, “we moeten fundamentele veranderingen zien voordat we de directe financiering van UNRWA kunnen hervatten”.
Vorige week zei het kantoor van de secretaris-generaal dat Guterres “geschokt” was toen hij hoorde dat medewerkers van UNRWA mogelijk betrokken waren bij de aanval van Hamas. Hij zei dat er een “dringende en uitgebreide herziening” van het agentschap zou komen. VN-functionarissen reageerden dinsdag niet direct op een verzoek om verder commentaar.
UNRWA is een uniek VN-agentschap omdat het in wezen volledig Palestijns is. De organisatie werd in 1949 opgericht om mensen te helpen die ontheemd waren door de oprichting van Israël en heeft al hun nakomelingen ook de vluchtelingenstatus gegeven.
Geen enkele andere vluchtelingengroep heeft zo’n VN-status en dat is een van de redenen waarom de Israëlische regering een einde wil maken aan het bestaan van de organisatie: ze hoopt een begin te maken met het beperken van het aantal mensen in de wereld dat beweert vluchteling te zijn, nu ongeveer 14 miljoen.
Maar sommigen binnen het Israëlische defensieapparaat, vooral degenen die verantwoordelijk zijn voor het toezicht op de levering van voedsel en voorraden aan Gaza, plaatsen vraagtekens bij de timing van de aanval op de UNRWA.
Zoals een voormalige officier het verwoordde, geloven sommigen die verantwoordelijk zijn voor humanitaire hulp dat er praktisch gezien geen alternatief is voor het werken met UNRWA, vooral nu niet.
Amos Gilead, een voormalige hoge Israëlische defensieambtenaar, zei dat hij veel te maken heeft gehad met de UNRWA. Ondanks haar vijandigheid tegenover Israël, is volgens Gilead de beste manier om nu verder te gaan om diegenen te ontslaan die banden hebben met Hamas en te blijven samenwerken met het agentschap om hulp naar de Palestijnen te krijgen.
“We moeten het gebied opnieuw opbouwen,” zei hij. “De enige bron van financiering kunnen de Arabische staten zijn en zij zullen niet meewerken zonder een duidelijke Palestijnse horizon. We moeten UNRWA nu gebruiken, het nu gefinancierd houden. Ik haatte hen, maar werkte met hen samen en dat is wat we nu nodig hebben.”
Maar anderen, vooral die in de regering van premier Benjamin Netanyahu, zijn het daar niet mee eens.
“UNRWA is Hamas,” zei Amichai Chikli, minister van diasporazaken en lid van Netanyahu’s Likoedpartij, dinsdag tijdens een briefing voor verslaggevers.
“We zullen zelf verantwoordelijk zijn voor humanitaire kwesties. Als we dat kunnen doen met VN-troepen die niet van de UNRWA zijn, of internationale organisaties, dan is dat de beste optie. Zo niet, dan kan de IDF zelf, tot het einde van de oorlog, de controle overnemen.”
Regeringswoordvoerder Eylon Levy zei dinsdag tijdens een dagelijkse oorlogsbriefing dat Israël wil dat de UNRWA wordt ontmanteld, dat Lazzarini wordt ontslagen en dat er een onderzoek wordt gestart. Ook moet er een einde worden gemaakt aan wat Israël beschouwt als het radicale onderwijs en de radicale agenda die de UNRWA verspreidt.
“UNRWA is een deel van het probleem, geen deel van de oplossing,” zei hij. “Het is een front van Hamas en het is tijd om het achter ons te laten.”
Het Israëlische leger zegt dat de oorlog in Gaza het hele jaar 2024 in beslag zal nemen. Minister van Defensie Yoav Gallant vertelde dinsdag aan een parlementaire commissie dat Israël van plan is om Gaza na de oorlog militair te besturen op dezelfde manier als het opereert op de Westelijke Jordaanoever.
“Israël zal Gaza militair controleren, maar niet in civiele zin,” zei Gallant. Dit zal waarschijnlijk wrijving veroorzaken met de VS en de Arabische buren van Israël, die willen dat de Palestijnse Autoriteit wordt ingeschakeld als onderdeel van een proces om een Palestijnse staat op te bouwen.
Het debat over UNRWA is in veel opzichten niet te onderscheiden van het debat over de betekenis van 7 oktober.
Voor Palestijnen en velen daarbuiten was dit de wanhoopsdaad van wanhopige mensen onder de duim van Israël, en de oplossing is meer vrijheid en waardigheid voor Palestijnen.
Voor Israëli’s en velen in de Amerikaanse regering was dit het bewijs van de onherstelbaar gewelddadige en afwijzende aard van Hamas, en de oplossing is de vernietiging ervan. Israël heeft de afgelopen vier maanden geprobeerd om dat te doen.
In het verleden geloofde Israël dat Hamas was afgeschrikt en zich steeds meer richtte op regeren. 7 oktober heeft dat veranderd.
Hetzelfde is gebeurd met de UNRWA. Israëlische functionarissen wisten lang van haar banden met Hamas en anti-Israël onderwijs, maar zagen het ook als de minst slechte optie omdat het zorgde voor de materiële behoeften van de bevolking.
Nu beweert Israël dat UNRWA, net als Hamas, moet worden geëlimineerd en dat het systeem van welzijn en onderwijs vanaf nul moet worden opgebouwd.
Zoals Wilf, de voormalige wetgever, zegt. “Israël heeft het verschrikkelijke idee gehad dat het in wezen stilte kan kopen.”
