Lyubov Pronina, John Ainger, Bloomberg, 1 februari 2024 – Minstens 1300 tractoren verstopten donderdagochtend de straten in Brussel in de buurt van de instellingen van de Europese Unie toen boeren protesteerden tegen de topontmoeting van de leiders van het blok.
De demonstratie maakt deel uit van een bredere golf van protesten door boeren in Frankrijk en in heel Europa over wat ze beschrijven als oneerlijke concurrentie uit het buitenland, plannen om te bezuinigen op subsidies en geplande EU-regelgeving.
“We zijn hier vandaag om te protesteren tegen het Europese landbouwsysteem,” zei Kevin, een boer van buiten Brussel die alleen zijn voornaam gaf.
“Want de manier waarop de Europese parlementsleden ons respecteren of behandelen is niet zoals het zou moeten zijn. Boeren moeten hun werk doen met de dieren, op de velden, en niet de hele dag achter een bureau zitten om papieren te bekijken.”
Cristina Brizzolari, een 48-jarige rijstboerin uit Novara in Noord-Italië, zei dat zij en haar team naar Brussel waren gekomen om duidelijk te maken dat ze klimaatdoelen steunen, maar dat die niet ten koste mogen gaan van de landbouwsector.
“We willen niet dat ze de problemen die we al hebben nog erger maken,” zei ze.
Landbouwkwesties staan niet op de agenda van de top van de leiders van donderdag, maar het onderwerp kan informeel ter sprake komen bij regeringen die zich zorgen maken dat de protesten zich kunnen verspreiden.
Op woensdag stelde de EU plannen uit die boeren zouden verplichten om meer van hun land braak te laten liggen, een van de belangrijkste eisen van de Franse boerenvakbonden. De EU zei ook dat pluimvee, eieren en suiker uit Oekraïne alleen tariefvrij zullen blijven tot de gemiddelde volumes die in 2022 en 2023 worden geïmporteerd.
Frankrijk heeft ondertussen toegezegd om door te gaan met het verlenen van concessies aan boeren na twee weken van protesten.
“Soms heb ik het gevoel dat we overreguleren”, zei de Luxemburgse premier Luc Frieden donderdagochtend tegen verslaggevers op de top.
“Vandaag zijn het de boeren, morgen kunnen het anderen zijn. Daarom wil ik dit ook in Luxemburg bespreken en de bureaucratie verminderen. Mensen willen werken en niet de hele dag formulieren invullen.”
De trekkers begonnen woensdagavond Brussel binnen te stromen, versierd met posters zoals “Stop met het breken van ons snoepgoed met al je stomme normen.”
De Hongaarse premier Viktor Orbán – het middelpunt van de top van donderdag – wilde de protesten gebruiken om politieke punten te scoren voor de verkiezingen in het hele blok, waar hij rechtse steun zoekt.
“Het is een Europese fout dat de stem van de mensen niet serieus wordt genomen door de leiders”, zei Orban woensdag laat tegen verslaggevers na een gesprek met boeren in het centrum van Brussel.
Hij zei dat mainstream partijen toondoof waren over de kwestie, net als over immigratie of de oorlog in Oekraïne.
“Het is een democratisch tekort.”
In Frankrijk, de grootste landbouwproducent van de EU, goed voor 18% van de productie, protesteren boeren al twee weken tegen hogere productiekosten, strenge regelgeving uit Brussel en wat ze oneerlijke concurrentie uit het buitenland noemen.
Deze protesten, waaronder het blokkeren van ten minste vier snelwegen rond Parijs, gaan door hoewel de Franse regering een reeks concessies heeft gedaan om hun woede te bedaren.
Onder deze stappen zijn het garanderen van de uitbetaling van Europese fondsen tegen half maart, het versterken van het toezicht op de herkomst van goederen en het vrijgeven van crisissteun voor wijngaarden.
In Portugal organiseerden boeren donderdag bijeenkomsten van tractoren die het verkeer op sommige wegen en snelwegen vertragen.
In Caia, vlak bij de grens met Spanje, hebben 200 tractoren zich verzameld, meldde persbureau Lusa, dat de politie citeert. Het protest is georganiseerd door een groep die oproept om meer waarde toe te kennen aan de landbouw. De regering kondigde woensdag een reeks maatregelen aan ter waarde van meer dan 400 miljoen euro die bedoeld zijn om boeren te helpen.
De landbouw, de zwaarst gesubsidieerde sector in de EU-27, zal ingrijpende veranderingen ondergaan nu het blok de overgang naar een duurzame economie versnelt en de wereldwijde concurrentie verscherpt.
Landbouw en plattelandsgebieden zullen een sleutelrol spelen bij het bereiken van de ambitieuze Green Deal-doelstelling van de regio om de uitstoot van broeikasgassen tegen het midden van de eeuw tot nul te herleiden.
Het is een doelstelling waarvoor maatregelen nodig zijn zoals meer biologische landbouw, verbeteringen op het gebied van dierenwelzijn en de invoering van een vorm van koolstofbeprijzing.
Kevin, de boer van buiten Brussel, zei dat ze hopen dat de EU-ambtenaren naar hun klachten zullen luisteren. “Maar als ze nee zeggen, het moet groen zijn en het moet landbouw zijn zoals wij denken, dan blijven we hier.”
Hoe de landbouw CO2-vrij is te maken zonder boeren nog meer tegen zich in het harnas te jagen, wordt een van de grootste uitdagingen waar de EU voor komt te staan. Regels om de natuur te herstellen en het gebruik van pesticiden aan banden te leggen zijn op hevig verzet gestuit, wat een voorproefje is van de gevechten die misschien nog komen gaan.
De Europese Commissie zal volgende week haar emissiereductiedoelstelling voor 2040 presenteren en zeggen dat het blok in staat moet zijn om de niet-CO2-uitstoot van broeikasgassen in de sector in 2040 met ten minste 30% te verminderen ten opzichte van 2015.
Europa wil de komende jaren ook het concurrentievermogen van de landbouwsector stimuleren en zijn gemeenschappelijk landbouwbeleid afstemmen op degenen die de steun het hardst nodig hebben. Voor de periode 2021-2027 heeft de EU 387 miljard euro uitgetrokken voor het GLB – bijna een derde van de begroting van het blok.
