Danica Kirka, Londen, AP, 13 februari 2024 – De wereld is een tijdperk van toenemende instabiliteit binnengetreden nu landen over de hele wereld hun militaire uitgaven opvoeren als reactie op de Russische invasie in Oekraïne. Maar ook de aanval van Hamas op Israël en de groeiende assertiviteit van China in de Zuid-Chinese Zee dragen er aan bij.
Dat is de conclusie van een nieuw rapport dinsdag van het International Institute for Strategic Studies, waarin ook de toenemende spanningen op de Noordpool worden genoemd. Ook het streven van Noord-Korea naar kernwapens en de opkomst van militaire regimes in de Sahel-regio van Afrika worden genoemd als factoren die bijdragen aan een “verslechterende veiligheidsomgeving”.
De denktank in Londen heeft zijn jaarlijkse schatting van de wereldwijde militaire situatie van de afgelopen 65 jaar opgesteld.
“De huidige militaire veiligheidssituatie is een voorbode van wat waarschijnlijk een gevaarlijker decennium zal worden, gekenmerkt door de schaamteloze toepassing door sommigen van militaire macht om claims na te streven. Dit roept een ‘macht is goed’-benadering op, evenals de wens onder gelijkgestemde democratieën voor sterkere bilaterale en multilaterale defensiebanden als antwoord”, aldus het rapport.
“De wereldwijde defensie-uitgaven stegen vorig jaar met 9% tot 2,2 biljoen dollar vanwege de grootschalige invasie van Rusland in Oekraïne, die nu haar derde jaar ingaat. Die doet de bezorgdheid toenemen dat China en andere militair machtige staten hun wil kunnen opleggen aan hun buren”, aldus het IISS.
De stijging was nog sterker in de NAVO, die Oekraïne heeft gesteund als bolwerk tegen verdere Russische invallen in Europa. De niet-Amerikaanse leden van de alliantie hebben hun militaire uitgaven met 32% verhoogd sinds Rusland in 2014 het Krim-schiereiland in Oekraïne binnenviel, ontdekte het instituut.
Tien Europese leden bereikten vorig jaar het doel van de alliantie om 2% van de economische productie te besteden aan defensie, tegenover slechts twee in 2014.
De Europese defensie-uitgaven kregen de afgelopen dagen opnieuw aandacht na wat de voormalige Amerikaanse president Donald Trump tijdens een campagne vertelde. Hij had als president tegen een niet nader genoemde NAVO-staat gezegd dat hij Rusland zou “aanmoedigen” om leden van de alliantie aan te vallen die hun financiële verplichtingen niet nakwamen.
“‘Jullie hebben niet betaald? Zijn jullie in gebreke gebleven?”
Trump verhaalde dat hij zei. “Nee, ik zou jullie niet beschermen. Sterker nog, ik zou ze aanmoedigen om te doen wat ze willen. Je moet betalen. Je moet je rekeningen betalen.”
Trump’s opmerkingen veroorzaakten diepe bezorgdheid onder alliantieleden zoals Polen, waar de bezorgdheid groot is over de oorlog die Rusland voert in buurland Oekraïne.
Een van de belangrijkste bevindingen van het rapport is dat Rusland ongeveer 3000 belangrijkste gevechtstanks heeft verloren tijdens de gevechten in Oekraïne, of ongeveer evenveel als Moskou in zijn actieve inventaris had voordat de invasie op grote schaal begon in februari 2022.
Terwijl Rusland zijn troepen heeft aangevuld door 2000 oudere tanks uit de opslag te halen, vertrouwt de Oekraïense regering in Kiev op westerse landen. Bijvoorbeeld om de munitie en wapens te leveren die het nodig heeft om zijn grotere buur af te houden.
“Maar Kiev bleef ook op andere manieren zijn vindingrijkheid tonen, door gebruik te maken van westerse en inheems ontwikkelde systemen om de Russische Zwarte Zeevloot op achterstand te zetten”. De denktank verwees naar het gebruik van onbemande “maritieme voertuigen” door Oekraïne.
“De lessen die zijn geleerd uit de oorlog in Oekraïne beginnen de militaire planning in andere landen te beïnvloeden”, aldus het IISS.
In het bijzonder hebben veel landen ingezien dat ze de productie van militaire hardware moeten verhogen en grotere voorraden materieel moeten aanleggen voor het geval ze gedwongen worden om een langdurige oorlog te voeren.
“Een just-in-time mentaliteit die al bijna drie decennia standhoudt, maakt plaats voor een just-in-case benadering, hoewel het een uitdaging is om deze ambities waar te maken”, aldus het rapport.
