Het kabinet sloot afgelopen week een akkoord met de FNV over de AOW en de pensioenen. Het FNV-ledenparlement (105 leden uit alle sectoren) neemt daarover binnenkort een besluit na een raadpleging via internet van de bijna één miljoen leden (waaronder gepensioneerde halfgeld-leden). Aan de meer dan drie miljoen gepensioneerden aangesloten bij de Koepel van Nederlandse Verenigingen van Gepensioneerden (KNVG) is niets gevraagd.
De globale inhoud, voor zover nu bekend is:
In april publiceerde ik een artikel op TPO waarin ik stelde dat de pensioencrisis niet los is te zien is van de vertrouwenscrisis in de Nederlandse politiek. Daarin heb ik 28 essentiële punten voor een pensioenakkoord genoemd. Onderstaand geef ik aan wat de uitkomst van het AOW- en pensioenoverleg is aan de hand van die 28 punten:
Het onderhandelingsakkoord slaat de plank vrijwel volledig mis. Het gaat grotendeels over deelaspecten waar de samenleving niets mee opschiet. Het is een akkoord met het oog op mogelijk korte termijn politiek gewin, maar met dramatische gevolgen op de langere termijn. Op enkele punten na (verdeling stijging levensverwachting, restpost voor flankerend arbeidsmarktbeleid en beperking van de VUT-boete voor zware banen) heeft het akkoord geen structurele oplossing voor de pensioencrisis en het wantrouwen tegen het kabinet en de politiek. Circa 90 procent van het akkoord deugt niet. De oorzaak van deze mislukking ligt mede in het feit dat wél de half-geldleden en zzp-ers van de FNV erover hebben meegepraat, maar niet de groep van 3 miljoen gepensioneerden als geheel.
Merkwaardig is dat twee oppositiepartijen, de PvdA en GroenLinks, het akkoord onderschrijven. Dat tekent het feit dat de oude politieke partijen in Nederland allemaal boter op hun hoofd hebben van een falend AOW- en pensioenbeleid. Dit akkoord maakt het vertrouwen in de Nederlandse politiek niet groter, integendeel.
Men kan zich afvragen welke doelen dit onderhandelingsakkoord dient. De grote winnaars zijn de overheid en de multinationals en andere grote bedrijven die relatief veel jongere werknemers in dienst hebben. De pensioenbijdrage van de 40-min-werknemers van die bedrijven wordt veel lager, zodat er nog meer winst overblijft voor Unilever, Shell (zonder winstbelasting). De pensioenen worden onstabiel; het nieuwe systeem werkt als een boemerang op de behoefte aan stabielere indexatie op langere termijn. De reserves worden aangetast terwijl de pensioenen nog meer een speelbal worden van de beurs. We krijgen een casinopensioen. Kortingen zijn niet meer te vermijden. Met een redelijke rekenrente en andere maatregelen uit mijn eerdere artikel had dat bij de meeste pensioenfondsen wel gekund. Jongeren (40-min) wordt ten onrechte voorgehouden dat een stuk (gecreëerde) leeftijdsdiscriminatie wordt opgelost. Totaal onduidelijk is nog hoe de oudere werkenden en de gepensioneerden die hun hele werkzame leven de volle pensioenpremie hebben betaald worden gecompenseerd ten opzichte van de 40-mingroep. Het probleem van het afdanken van oudere werknemers naar AOW/pensioen wordt niet structureel opgelost. Daardoor zijn nog meer, deels illegale, arbeidsmigranten lachende derden.
Plus: UWV gaat de uitvoering verzorgen van de verplichte arbeidsongeschiktheidsregeling voor zzp-ers. Ik kan me niet voorstellen dat de zzp-ers daar blij mee zijn gezien de problemen bij het UWV qua de uitkeringen aan gedetineerden en bij de export van WW.
