Sid Lukkassen werkt momenteel aan een crowdfunding. Het project loopt bijna af en uw steun is van groot belang. Ook zijn hier tickets verkrijgbaar voor het bijbehorende slot-event op 16 augustus.
Candace Owens is een zwarte Amerikaanse opiniemaakster en een rijzende ster in conservatieve Amerikaanse kringen. Hoewel Owens enkel voor zichzelf spreekt is ze desondanks het gezicht geworden van vocale minderheden die zich niet kunnen vinden in de identiteitspolitiek van de Amerikaanse Democraten. In haar talkshow ging ze eerder deze maand in gesprek met Steve Bannon, voormalig mediastrateeg van Donald Trump en zelfverklaard ‘nationaal-populist’.
Bannon ontvouwt de analyse dat het kapitalistische systeem de Koude Oorlog heeft gewonnen. De Berlijnse Muur viel, de Sovjet-Unie stortte in en China schakelde over van een planeconomie op een (sterk gereguleerde) markt van vraag en aanbod.
Toen dat gebeurde hadden mensen met linkse sympathieën in de Westerse wereld al belangrijke posities bemachtigd binnen de overheid en de culturele industrieën. Over de economische tekortkomingen van het communistische systeem zwegen zij voortaan. Linkse activisten lieten het model van de planeconomie varen: zij vergrootten hun invloed via de bewustzijnsindustrieën en infiltreerden grote bedrijven. De nieuwe strategie was om campagne te voeren op sociaal-culturele ongelijkheid in het Westen. Zo werden racisme en kolonialisme hoofdthema’s – de blanke, burgerlijke kapitalist werd tot kop van jut.
Omdat links de economische thema’s sindsdien minder aandacht geeft, ligt hier een gat voor ‘rechts’. Bannon ziet de economische thema’s juist als sleutel om de werkende klasse te winnen voor het conservatisme. ‘Laat de Democraten maar praten over institutioneel racisme, zolang wij praten over het beschermen van arbeiders en het bieden van banen, winnen wij.’
Daarbij verwerpt Bannon het fiscale conservatisme – specifiek de economische leerstellingen van de Oostenrijkse school. Volgens hem ontstond er een machtsconcentratie in de globale sfeer waarbinnen het patriottisme is verdampt. Op dat niveau heerst er een kliek van CEO’s die de globale markten afspeuren naar zo goedkoop mogelijke arbeid. Het Oostenrijkse concept van open markten zou negatief uitpakken voor de werkende mensen van vandaag. Zij concurreren immers met arbeiders in China en daar is arbeid goedkoper omdat een totalitair en mercantilistisch regime dit met harde hand zo houdt.
Het gevolg is dat de millennial-generatie vandaag nauwelijks bezit heeft in termen van aandelen of vastgoed. Vergeleken met hun ouders en bijgesteld naar leeftijd is hun inkomen zelfs twintig procent lager.
Qua economische opvattingen bepleit Bannon protectionisme en immigratie-beperking – zo krijgt laaggeschoolde arbeid weer een eerlijke kans op de arbeidsmarkt. De muur van Trump tussen de VS en Mexico speelt hier een belangrijke rol in. Veel etnische minderheden behoren tot de laaggeschoolden, stelt hij, juist zij zouden dit beleid moeten steunen. Bannon voorspelt dat met dit beleid de werkende klasse de eigen arbeid beter in de markt kan zetten, meer profiteert, en als gevolg meer kapitalistisch gaat handelen en denken. Hierdoor zou het socialistische discours minder vat krijgen op de arbeidersklasse als kiezersdoelgroep.
Bannon bepleit dus een interventionistische politiek – hij moedigt actief overheidsingrijpen aan in de markt van vraag en aanbod – met als beoogd gevolg dat meer stemmers het kapitalisme zullen verinnerlijken en omarmen. Het is een wat tegenstrijdige denkbeweging, hoewel niet geheel onmogelijk. In Zuid-Korea is het marktdenken verstevigd onder het sturende regime van president Park Chung-hee: het is nu een kapitalistisch land.
Mogelijk is de motivatie van Bannon om deze denkbeweging te maken als volgt. Enerzijds wil hij gewone arbeiders achter zich krijgen met economisch populisme. Tegelijk moet hij de sponsoren van de conservatieve denktanks – rijke Amerikanen die kapitalisme zien als een bevorderlijk stelsel in de morele zin – ervan overtuigen dat zijn economische nationalisme hun kapitalistische gedachtegoed wel degelijk versterkt. Oftewel Bannons afgeschermde markt zal het kapitalisme uiteindelijk bevorderen, al is daarvoor allereerst een ingrijpende economische overheidsinterventie noodzakelijk.
Owens stelt hier een krachtig punt tegenover. In de media, maar vooral ook het onderwijs, is al diep doorgedrongen dat patriottisme slecht is en samenhangt met onderdrukking en racistisch superioriteitsstreven. Als een student daar “USA!” roept, dan wordt zo iemand al gauw teruggefloten als zijnde een racist. Dus stel dat deze mensen die zo zijn geconditioneerd meer geld gaan verdienen, stelt Owens, dan zullen zij vooral denken: “Wat zijn wij toch geprivilegieerd en onverdiend welvarend – we moet nóg meer nivelleren en nog meer offers brengen voor de rest van de wereld.”
Daar zit wat in, want velen worden geprogrammeerd om zo te denken. Het christendom heeft ons duizenden jaren getraind om gefixeerd te zijn op het beeld van de lijdende mens. Als er minder lijden is dan voelen mensen zich ontregeld en zoeken ze nieuwe groepen voor die fixatie – ziehier de focus op kwetsbare minderheden.
Met andere woorden, herstel de economie, zorg dat mensen weer wat verdienen, en ze worden wel meer realistisch. Maar dit werkt alleen als mensen mentaal bereid zijn om te erkennen dat de wereld erop vooruit gaat. Er zijn velen die zelfs als ze de loterij zouden winnen, nog steeds haat zouden koesteren, want dit is hoe ze door instituties en het sociale klimaat worden gevormd. Dit is meer een strijd om psychologie en de publieke perceptie, dan dat het gaat om de verdeling van inkomens.
De strijd tegen de Europese cultuur is voor veel identitaire activisten en social justice warriors een belangrijk deel van hun identiteit. Het is mogelijk om minderheden los te weken uit hun greep door hun aandacht te vestigen op kwesties als monetaire inflatie en sociale mobiliteit. Toch stemmen mensen in gesegregeerde en multiculturele samenlevingen dikwijls langs etnische en religieuze lijnen. Het verbeteren van de marktpositie van economisch kwetsbaren verandert daar weinig aan.
Bannon hamert erop dat de Republikeinen en conservatieven meer mensen moeten mobiliseren: daarmee boeken de Democraten ook successen. Het gaat allemaal om opkomst, om activiteiten in de grassroots en het vergroten van bewustwording. Volgens hem gaan de Democraten van deur tot deur met het verhaal ‘Orange Man Bad’: dit slaat op President Trump en de negatieve verhalen over hem waarvan veel kiezers via de media doordrongen zijn geraakt. Dit maakt de missie van de Democraten makkelijker en vergroot het draagvlak voor hun verkiezingsprogramma.
De analyse van Bannon kan echter weinig aanvangen met het feit dat de gevestigde media het negativisme over Trump stelselmatig herhalen: hij vergeet dat de conservatieve platforms lang niet datzelfde bereik kunnen halen. Vanuit zijn eigen insteek redenerend zou hij eerst de gevestigde media moeten lamleggen en daar iets voor in de plaats moeten stellen. Pas dán valt die grootschalige negatieve voorprogrammering weg en kan het canvassen voor de Republikeinen evenveel opleveren als voor de Democraten.
Nu kon een campagne als van Cambridge Analytica veel kiezers bereiken met een conservatieve boodschap; sindsdien is Silicon Valley echter radicaal van narratief geswitched. Hoe kan Bannon concurreren met het zendbereik van techgiganten die pro-conservatieve berichten in feeds een kleinere zichtbaarheid geven en tegelijk ‘Orange Man Bad’-content prominent laten circuleren? Dit dilemma is voor Bannon onoplosbaar binnen de machtsmechanieken van de huidige democratie.
In Nederland zien we hetzelfde gebeuren. Er waren onlangs twee schietpartijen in de Verenigde Staten op dezelfde dag. De schutter in Texas had het gemunt op Mexicanen en die in Ohio bleek een socialisme-supporter te zijn. Het zal weinig verbazing wekken welke van de twee uitgebreid werd behandeld bij Nieuwsuur, en welke terloops werd aangestipt. Jeroen Wollaars maakte zijn ideologische agenda kenbaar door de terreur te verbinden aan Wilders (PVV) en Baudet (FvD).
Dit soort hersenspoeling en onevenwichtige mediarepresentatie betekent dat er van verkiezingen weinig tastbare veranderingen te verwachten zijn. Want hoe is een kiezersgroep los te weken die dagelijks op deze wijze wordt geprogrammeerd? Bannon komt niet verder dan Candace Owens uit te dagen of zij, als zwarte Amerikaanse vrouw, niet in mainstream media programma’s wil optreden met een groot zendbereik. Het liefst in de wat meer linksgeoriënteerde kanalen, zodat ook die kijkers aan haar argumentatie worden blootgesteld. Bannon hoopt dat dit bewustwording zal scheppen bij mensen die nog niet worden bereikt door conservatieve platforms.
Wat dit betreft staat Owens steviger in de realiteit. Ze zegt, dit is geprobeerd, maar zelfs nadat ik sprak voor de staatscommissie en op het parlement verscheen om door politici te worden ondervraagd: zelfs toen bleven ze me afwijzen. Media als CNN en MSNBC willen gewoon niet dat het publiek van de mainstream media aan mij wordt blootgesteld. Dit is zodat de Democraten een meerderheid kunnen behouden, al is het maar 51 procent. Dat is voor hen voldoende om hun agenda te blijven doordrukken – de establishment-media werken hieraan mee.
Vroeg of laat zal de harde realiteit Bannon en Owens tot conclusies dwingen die wij hier in Europa al hebben getrokken. Zolang je stelselmatig wordt tegengewerkt door de bewustzijnsindustrieën en mainstream media je deplatformen, ligt het antwoord niet een politieke omwenteling. Het antwoord ligt in het bouwen van een Nieuwe Zuil vanuit de haarvaten van de samenleving.
Hopelijk tot 16 augustus – onder meer Jan Roos komt spreken. Tot dan!
