Het echte probleem met de islam is dat het een religie is. Of breder gesteld: dat de ene set gedachten ‘religie’ heet en de andere niet. Dáár gaat het mis, concludeer ik in de week na Charlie Hebdo. Moslims verdienen – volgens henzelf en vele anderen – bescherming tegen kwetsen omdat het een religie is. Ik ga hier niet betogen dat de islam géén religie is. Laten we het voor het gemak gewoon even aannemen. Islam is een religie, net als christendom, hindoeïsme, Boeddhisme of Jodendom.
Maar ik ga me hier wèl hardop afvragen waarom andere vormen van geloven géén religie (mogen) heten. Wie of wat bepaalt eigenlijk wat een religie is – en wie dus recht heeft op een extra beschermend etiketje?
Om dit te illustreren een paar voorbeelden:
Wat zou er gebeuren als de PVV vanaf nu claimt een religie te zijn? Het gedachtengoed van deze nieuwe PVV-religie is ‘anti-islam’. Islam is de verpersoonlijking van de duivel. De jihad tegen de islam is een heilige plicht voor elke PVV-gelovige. Geert Wilders is de profeet – die vanaf nu dus niet meer mag worden beledigd.
Onzinnig? Maar waarom dan? Wat zijn nu eigenlijk de criteria voor ‘religie’?
Andere bedenksels:
Als we fascisme nu eens religie noemen? Wat dan?
Als pedofielenvereniging Martijn zichzelf kerkgenootschap had genoemd, was hij dan ook verboden? Had hij überhaupt verboden kunnen worden?
Hells Angels: noem jezelf vanaf nu ‘religieus genootschap’ met de Harley Davidson als jullie eigen Baälbek, en je bent gevrijwaard van vervolging. Sterker nog: de overheid is dan verplicht speciale Hells-Angelscholen te subsidiëren.
Of stel: ikzelf richt als een eigentijdse Jezus een nieuwe religie op. De kern van dit geloof: de wereld moet worden vrijgemaakt van alle religie. Secularisme is het Ware Geloof, alle andere denkrichtingen zijn ketters.
Is de essentie van wat een religie is het aantal aanhangers? Maar elke religie is klein begonnen. Dus waar ligt de grens? Of is de essentie een soort ‘gewoonterecht’? Religies die al lang bestaan komt een speciale status toe, voor nieuwe religies is geen plaats? Als het dat laatste is, dan moet het denken daarover hoognodig op de schop. Ten principale, maar zeker in een wereld van globale communicatie, van migratiestromen, van vervagende landsgrenzen.
Nederland heeft er niet bewust voor gekozen om de islam binnen de grenzen te halen. Maar die islam is er inmiddels wèl, en claimt een speciale status omdat het een religie is. Voor Nederland is het een nieuwe religie. Waarom wel islam en niet een religie die ik morgen opricht?
Het tonen van nazi-symbolen is strafbaar. Het tonen van de ISIS-vlag niet. Een vereniging voor pedofilie is strafbaar. Een moskee waar wordt opgeroepen tot geweld tegen homo’s niet. Als iemand eist dat Geert Wilders niet langer mag worden beschimpt, wordt hij weggehoond. Wie eist dat de profeet niet wordt afgebeeld – laat staan beledigd – kan rekenen op begrip. Als ik zeg dat de Koran een kwetsend boek is, word ik met vrijheid van godsdienst om de oren geslagen. Als een moslim zegt dat een spotprent over Mohammed kwetsend is, wordt dat standpunt verdedigd met diezelfde vrijheid van godsdienst.
Het zijn discrepanties die niet langer houdbaar zijn. Waarom is het ene denkbeeld meer waard, ‘heiliger’ zo u wilt, dan het andere? ‘Vrijheid van godsdienst’ is verworden tot een onwrikbaar begrip dat op de verkeerde manier worden ingezet. Het is ooit geboren als waarborg tegen de macht van de Staat. Het is uitgegroeid tot een vrijbrief voor het tolereren, zelfs speciaal beschermen, van elk gedachtengoed dat het etiket ‘religie’ heeft. Met als ultieme uitschieter het verbod op godslastering. Zo bekeken hoeven we ons helemaal niet te branden aan de vraag of islam een religie of een ideologie is. We kunnen ons beter buigen over de vraag waarom andere ideologieën niet óók religie worden genoemd.
We zullen hier vroeg of laat iets mee moeten. De wetgeving moet op de schop. Niet enkel vanwege de islam – islam is slechts de katalysator die de discrepanties pijnlijk duidelijk aan het licht brengt. Onder het mom van ‘religie’ en ‘vrijheid van godsdienst’ sijpelt een gedachtengoed dat anderen hun vrijheid wil benemen ongehinderd onze samenleving binnen. En dat gedachtengoed heeft nog een beschermde status ook. Religie als schaamlap.
Dat binnensijpelen gebeurt overigens op een geniepig, alledaags niveau. Laatst las ik op Sargasso.nl een commentaar waarin de schrijver meldde dat hij naast een orthodoxe moskee woonde. En bezoek had gekregen van het moskeebestuur: of zijn kinderen voortaan wat decenter gekleed konden gaan omdat de koranleerlingen door te veel bloot werden afgeleid van de lessen. Moeten we dáár begrip voor hebben enkel omdat het voortkomt uit religie?
Ik zeg: wég ermee! Islam (en elke andere religie!) is slechts een denkstelsel dat net zo veel – of weinig – bescherming en consideratie verdient als elk ander denkstelsel dat anderen in hun vrijheid beknot. De islam speciaal beschermen en uitingen van fascisme verbieden: ik kan het niet langer met elkaar rijmen.
