Het bieden van humanitaire hulp aan migranten wordt bemoeilijkt doordat overheden dreigen om hulpverleners te straffen. Een goed voorbeeld is de rechtszaak die vandaag start tegen 24 mensen die migranten hebben geholpen in Griekenland. Zij worden ervan verdacht migranten op verschillende manieren te hebben bijgestaan. Denk bijvoorbeeld aan het redden van mensen die dreigden te verdrinken op de Middellandse Zee, of het uitdelen van water, kleding en eten aan mensen die deze barre tocht hadden afgelegd. De Griekse overheid klaagt hen onder andere aan voor mensensmokkel.
Deze aanklacht past in een zorgwekkende trend. We zien dat overheden steeds vaker proberen om hulpverleners te ontmoedigen om migranten te helpen door te dreigen met hoge straffen. Hierdoor wordt het steeds moeilijker voor hulpverleners om mensen in nood te helpen. Mensensmokkel is binnen de hele EU een strafbaar feit, dat is breed erkend. Maar het bieden van humanitaire hulp aan migranten in nood mag geen misdaad zijn.
Iedereen heeft het recht om levensreddende hulp te geven en te ontvangen. Dat is de basis waarop humanitaire organisaties als het Rode Kruis werken. Dit betekent ook dat mensen die op zee dreigen te verdrinken, gered moeten kunnen worden. Daarnaast moeten we migranten kunnen voorzien van basislevensbehoeften zoals voedsel, water en medische zorg, zonder dat hulpverleners bang hoeven zijn voor strafrechtelijke vervolging.
Het Rode Kruis respecteert dat staten iets willen doen om mensensmokkel tegen te gaan. Dat soort wetgeving moet alleen niet ten koste gaan van de mogelijkheid om levensreddende hulp te bieden of te ontvangen. Daarom pleiten wij er ook voor dat het bieden van humanitaire hulp in wetgeving expliciet wordt uitgezonderd van strafbaarstelling, zodat het voor iedereen duidelijk is dat het bieden van humanitaire hulp niets te maken heeft met mensensmokkel.
Het moet nooit strafbaar zijn om mensen in nood (levensreddende) hulp te geven.
Ralph Severijns is onderzoeker en adviseur op gebied van migratie en vluchtelingen bij Het Nederlandse Rode Kruis.
Lees ook: Rode Kruis: ‘Onacceptabel dat we geen toegang krijgen tot grensgebied Polen – Belarus’
